Konsumenci odzyskują wiarę w lepszą przyszłość

Apogeum zwolnień pracowników już za nami. Polacy coraz mniej obawiają się utraty pracy, a to sprzyja ich skłonności do wydatków.

Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw zmalało w maju o 3,2 proc. rok do roku, po zniżce o 2,1 proc. w kwietniu. Wzrost płac wyhamował do zaledwie 1,2 proc. rocznie z 1,9 proc. miesiąc wcześniej. Opublikowane w czwartek dane okazały się gorsze od oczekiwań ekonomistów ankietowanych przez „Parkiet". Na pierwszy rzut oka sugerują, że kryzys wywołany epidemią Covid-19 wciąż psuje koniunkturę na rynku pracy. Wiele jednak wskazuje, że najgorszy okres dla pracowników już minął.

– Negatywne zmiany na rynku pracy wyhamowują, odzwierciedlając powrót popytu na pracę w obliczu odmrożenia gospodarki i wsparcie uzyskane przez przedsiębiorstwa w ramach działań antykryzysowych – przyznaje Marta Petka-Zagajewska, kierownik zespołu analiz makroekonomicznych w PKO BP.

Zwolnienia w ryzach

W sektorze przedsiębiorstw, obejmującym podmioty z co najmniej dziesięcioma pracownikami, w maju było 6174 tys. etatów (przeciętne zatrudnienie to liczba pełnych etatów, a nie pracowników), o 85 tys. mniej niż w kwietniu i o 206 tys. mniej niż rok wcześniej. W samym kwietniu zatrudnienie zmalało jednak jeszcze bardziej, o 153 tys. etatów. Zwykle zaś maj pod względem dynmiki zatrudnienia jest gorszy od kwietnia.

Spadek przeciętnego zatrudnienia w maju o 85 tys. nie oznacza też, że przedsiębiorstwa faktycznie zwolniły tyle osób. Firmy, które czasowo zmniejszyły wymiar etatów swoich pracowników, także raportują to jako spadek zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty. Wśród pracujących nie uwzględniają też części osób, które pobierają zasiłki opiekuńcze i chorobowe lub przebywają na urlopach bezpłatnych. Ekonomiści szacują, że w kwietniu zwolnienia odpowiadały za mniej więcej jedną trzecią spadku liczby etatów, w maju ich rola była zapewne nieco większa, choć w ocenie Petki-Zagajewskiej wciąż nie dominująca.

Ubywa pesymistów

GG Parkiet

Statystyki dotyczące sektora przedsiębiorstw nie obejmują osób, które w związku z kryzysem wywołanym pandemią Covid-19 były najbardziej narażone na utratę pracy: pracujących na umowach cywilnoprawnych oraz w mikrofirmach. W tym świetle mogą malować zbyt optymistyczny obraz sytuacji na rynku pracy. Wskazują na to ankietowe badania przeprowadzone przez grupę think tanków oraz Wydział Zarządzania UW. Wynika z nich, że już pod koniec kwietnia liczba osób bez pracy była o 660 tys. większa niż w grudniu.

Ankietowe badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego obejmujące także sektor mikroprzedsiębiorstw sugerują jednak, że szczyt fali zwolnień już minął. W badaniu przeprowadzonym w ostatnich dniach maja tylko 5 proc. firm zgłosiło zamiar ograniczenia zatrudnienia, w porównaniu z 8 proc. w połowie miesiąca i 28 proc. na początku kwietnia. Z kolei odsetek firm, które planują zwiększyć zatrudnienie, wzrósł z 7 proc. w połowie maja do 14 proc. pod koniec miesiąca.

Ze względu na to, że w najbliższych miesiącach będą wygasały trzymiesięczne okresy wypowiedzeń dla zwalnianych w marcu i kwietniu, ekonomiści powszechnie spodziewają się, że stopa bezrobocia będzie rosła. Ale prognoz, wedle których osiągnie dwucyfrowy poziom, ubywa. Według ekonomistów z Credit Agricole nie przekroczy w tym roku 7,5 proc., w porównaniu z 5,8 proc. w kwietniu, a w 2021 r. będzie już malała.

Malejące obawy przed utratą pracy przekładają się na nastroje konsumentów. Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK), który odzwierciedla oceny i oczekiwania gospodarstw domowych dotyczące ich sytuacji finansowej oraz stanu gospodarki, a także skłonność konsumentów do dokonywania ważnych zakupów, wzrósł w czerwcu do -19,4 pkt z -30,1 pkt w maju i -36,4 pkt w kwietniu. Odczyt poniżej zera oznacza, że wśród Polaków nadal więcej jest pesymistów niż optymistów. Ta przewaga nie jest jednak większa niż w latach 2013-2014, gdy Polska borykała się z wyraźnym spowolnieniem gospodarczym, ale nie – jak dziś – recesją.