Bohdan Wyżnikiewicz, IBnGR
Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości jest słusznym i godnym pochwały działaniem władz publicznych, jednak sposób, w jaki robi się to za pomocą wsparcia finansowego z funduszy unijnych, budzi wiele wątpliwości co do skuteczności takiego wsparcia.
Zasilanie przedsiębiorców w bezzwrotne fundusze stanowi zaprzeczenie pojęcia przedsiębiorczości. Przedsiębiorcy to myślący kreatywnie ludzie z odpowiednią wiedzą, o twórczej i aktywnej postawie wobec zastanej rzeczywistości, gotowi do realizacji swoich wizji poprzez podejmowanie ryzyka, w drodze wyszukiwania okazji i angażowania własnego kapitału. W momencie, kiedy ktoś daje przedsiębiorcy bezzwrotne pieniądze, traci on wiele z pożądanych cech koniecznych do prowadzenia interesu. Obniża się przedsiębiorcom skłonność do ryzyka głównie przez to, że w mniejszym stopniu są oni zobowiązani do angażowania własnego kapitału.
Przydzielanie środków w trybie administracyjnym prowadzi do tego, że otrzymują je niekoniecznie przedsiębiorcy, którzy wykorzystają je z pożytkiem dla gospodarki. Środki często trafiają do przedsiębiorców wyspecjalizowanych w ich pozyskiwaniu i rozliczaniu wydatków, co załatwia sprawę. Statystyki pokazują, że wsparcie finansowe praktycznie omija małe firmy, a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstwa. Krótko mówiąc, rozdawnictwo pieniędzy przedsiębiorcom zwykle ich demoralizuje, także na ogólnej zasadzie, że coś darowanego mniej ceni się od rzeczy uzyskanej w wyniku własnego wysiłku. Z kolei wśród przedsiębiorców pozbawionych zasilania w finanse narastają rozżalenie, frustracja i poczucie niesprawiedliwości.
W trakcie jesiennego kongresu małych i średnich przedsiębiorstw w Katowicach w panelu, w którym brałem udział, minister rozwoju regionalnego podała dwie wiadomości, można powiedzieć, że w zależności od perspektywy patrzenia wiadomość dobrą i złą. Pierwsza wiadomość była dobra dla doprowadzenia do racjonalności we wspieraniu przedsiębiorczości, ale przedsiębiorcy obecni w sali przyjęli ją jako najgorszą z możliwych. Komisja Europejska zamierza zastępować fundusze wspierania przedsiębiorców z bezzwrotnych na zwrotne. Zła wiadomość to przywiązywanie większej wagi do oceny poprawności procedur wydawania środków niż do ich efektów merytorycznych. Przedsiębiorcy przyjęli tę wiadomość bez emocji. Jestem zdania, że Komisja Europejska realizuje tu swoistą odpowiedzialność zbiorową, bowiem z procedurami wydatkowania jest kłopot w innych krajach, ale nie w Polsce.
