Barometr gospodarczy nadal spada

Większość wskaźników gospodarczych wskazuje obecnie, że polska gospodarka wchodzi w okres słabej koniunktury gospodarczej. Nie inaczej jest w przypadku Tygodniowego Barometru Koniunktury, który od dziesięciu lat obliczany jest przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.

Barometr jest tak wyskalowany, że jego wartość zmienia się od 950 do 1050 punktów, gdzie poziom 1000 punktów jest umowną, przybliżoną granicą oddzielającą dobrą i złą koniunkturę. Od początku bieżącego roku wartość barometru utrzymywała się przeważnie nieznacznie powyżej tej granicy, jednak w sierpniu barometr spadł poniżej 1000 punktów i wiele wskazuje na to, że w najbliższym czasie jego wartość będzie się nadal obniżała.

Barometr jest wskaźnikiem syntetycznym, na którego wartość składają się zmiany ośmiu innych wskaźników gospodarczych, które zostały dobrane w taki sposób, aby reprezentowały zarówno popytową, jak i podażową stronę gospodarki. W ciągu ostatnich trzech miesięcy największy negatywny wpływ na wartość barometru miało pogorszenie nastrojów w krajowych przedsiębiorstwach widoczne w ankietowych badaniach koniunktury. Wskaźnik koniunktury odjął w tym czasie barometrowi IBnGR około 3 punkty. Pogarszające się nastroje w firmach to czynnik o istotnym znaczeniu, ponieważ nastawieni pesymistycznie właściciele i menedżerowie są obecnie coraz mniej skłonni do podejmowania nowych inwestycji i zwiększania zatrudnienia, a między innymi to będzie wpływało na koniunkturę gospodarczą w nadchodzących miesiącach.

Drugim ważnym czynnikiem, który wpłynął na spadek barometru w ostatnich trzech miesiącach, było pogorszenie koniunktury w Niemczech – czynnik ten reprezentowany jest w barometrze przez wskaźnik koniunktury niemieckiego instytutu ekonomicznego Ifo.

Ponadto negatywny wpływ na wartość barometru miał w ostatnim czasie wzrost ceny benzyny w Polsce oraz wzrost oprocentowania kredytów w rachunkach oszczędnościowych. Jednak oba wymienione wskaźniki nie zmieniły się istotnie od początku czerwca, stąd ich wpływ także nie był znaczący.

Z kolei pozytywnie oddziaływały takie czynniki, jak zwyżki wartości WIG20 oraz liczby mieszkań oddanych do użytku.

Niezwykle ciekawe jest porównanie tygodniowego barometru IBnGR z innym tygodniowym wskaźnikiem, który dla gospodarki amerykańskiej wylicza nowojorski instytut ECRI (Economic Cycle Research Institute). Choć metodologia obu barometrów jest nieco inna oraz inne są wykorzystywane do obliczeń wskaźniki cząstkowe, to ich zbieżność jest uderzająca. Okresy zwyżek i spadków obu barometrów są ze sobą silnie skorelowane, przy czym zmiany barometru amerykańskiego z reguły wyprzedzają nieco zmiany naszego barometru. Prawidłowość tę można obserwować od  ponad dziesięciu lat i wystąpiła także w czasie kryzysu lat 2008–2009, choć wówczas barometr dla polskiej gospodarki spadł w znacznie mniejszym stopniu. Także w ostatnim okresie nasz barometr podąża za amerykańskim – wyraźny spadek obu rozpoczął się w kwietniu 2011 r., następnie od początku października wartość barometru amerykańskiego zaczęła rosnąć (barometr IBnGR rozpoczął wzrost pod koniec listopada), a na początku kwietnia bieżącego roku ponownie nieznacznie spadła. Odpowiadający temu spadkowi spadek barometru IBnGR rozpoczął się dwa miesiące później i trwa do dziś. Małym pocieszeniem może być fakt, że od czerwca obserwujemy wzrost barometru dla gospodarki amerykańskiej, jednak zarówno skala tego wzrostu, jak i długość jego trwania są na razie niewielkie i nie musi to jeszcze oznaczać, że nasz barometr także wkrótce zacznie zapowiadać lepszą koniunkturę w gospodarce.