Wielka Brytania bywa stawiana za wzór państwa z poważnym podejściem do wyzwań ładu korporacyjnego. Trwa właśnie dyskusja nad projektem głębokiej reformy UK Corporate Governance Code. Tym większe poruszenie wywołał nieoczekiwany upadek potentata: w połowie stycznia Carillion, drugi z największych konglomeratów budowlanych na Wyspach, wszczął procedurę likwidacji. Dla opinii publicznej był to grom z jasnego nieba („a bolt from the blue"). Niepokój budzą katastrofalne następstwa dla gospodarki brytyjskiej: Carillion był w trakcie realizacji 450 kontraktów w samym tylko sektorze publicznym, pozostawił 1,3–1,7 mld GBP długu, nie licząc deficytu w pracowniczym funduszu emerytalnym. Zagrożonych zostało 43 tys. miejsc pracy (w tym blisko 20 tys. w Wielkiej Brytanii) i 30 tys. firm kooperujących z olbrzymem.
Według pesymistycznych szacunków czarna dziura w pracowniczym funduszu emerytalnym może wynieść nawet 2,6 mld GBP. 28 500 uczestników funduszu może jednak liczyć na wypłatę 90 proc. oszczędności z rządowego Pension Protection Fund. W obliczu katastrofy wszyscy nagle zmądrzeli. Premier Therese May powtarza zapowiedź, że „pozbawieni skrupułów menedżerowie" będą puszczani bez skarpetek po zapłaceniu miliardowych kar. Regulator, Financial Reporting Council, zapowiada wszczęcie dochodzeń, także wobec KPMG – audytora spółki w ostatnich latach, który lekceważył rosnące zadłużenie w budżecie firmy i jej funduszu emerytalnym. Opinia publiczna oburza się na menedżerów, pobierających ogromne wynagrodzenia, oraz na akcjonariuszy, pasionych dywidendami (76,8 mln GBP za 2015 r., 78,9 mln GBP za 2016 r.). Zadawane są pytania, co robiła rada dyrektorów.
BBC usiłowała przeprowadzić na ten temat wywiad z baronessą Sally Morgan of Huyton, zasłużoną działaczką Labour Party nagrodzoną i pompatycznym tytułem, i licznymi nadaniami stołków w radach dyrektorów. W radzie Carillion baronessa dzierżyła funkcję senior independent director. Lecz ornamentariuszka nie miała nic do powiedzenia, ponieważ – jak stwierdziła – jest w radzie dopiero od pół roku... Zasiadała w komitetach audytu, rzetelności biznesowej (business integrity), nominacji, wynagrodzeń i sustainability. W Southern Cross Healthcare pracowała (?) w radzie dyrektorów przez sześć lat i też mogła być zaskoczona niewypłacalnością firmy. Inną kobietą w radzie Carilliona jest Alison Horner, kadrowa (Chief People Officer) w Tesco. Szef rady dyrektorów Philip Green doradzał nieszczęsnemu Davidowi Cameronowi w sprawach odpowiedzialności biznesu (!). W radzie Carilliona było pięcioro biegłych (!!). Jakże takiej spółce nie zaufać?
Ponieważ kręgi takich afer rozchodzą się daleko, Andrew Dougal szefujący przez sześć lat komitetowi audytu w radzie Carilliona został wzięty na celownik przez wpływową organizację doradzającą rynkowi w sprawach kadrowych, Institutional Shareholder Services. Zabiega on właśnie o reelekcję do rady dyrektorów producenta polimerów Victrex, a ISS zaleca akcjonariuszom wstrzymanie się od głosu nad jego kandydaturą.
Carillion wygrywał kontrakty, przedstawiając najtańsze oferty, kalkulowane poniżej kosztów. Realizacje były rozciągnięte na lata, nawet dekady. Liczono, że zyski przyjdą z czasem. Tymczasem wykazywano wysoką (4-proc.) rentowność. Chyba w siedzibie koncernu w Wolverhampton nie studiowano przypadku Polimeksu-Mostostalu. Nie znali go także kolejni audytorzy bankruta: PwC, EY, a od 2014 r. KPMG. Ostatnia opinia, za rok 2016, jest czysta. Nie stwierdzono podstawowych ryzyk, firmie nic nie zagraża co najmniej do 2019 r. (a później będą kolejne faktury). Niedługo potem spółka ogłosiła ostrzeżenie co do swojej przyszłości. Teraz audytor tłumaczy, że nie ma szklanej kuli. Ponieważ KPMG ma aktualnie na sumieniu także inne afery, zapowiada się ciekawie.
