Jakie wyzwania stoją przed sektorem bankowym? Lista jest długa

Co będzie, gdy spadną stopy procentowe? Czy przedsiębiorstwa w końcu zaczną inwestować i ustawić się w kolejce po kredyt? Jak zapobiec rosnącym ryzykom prawnym? - na takie najbardziej aktualne problemy w sektorze wskazują prezesi największych banków.

Na mapie wyzwań stojących przed sektorem bankowym, zaprezentowanej podczas sesji finałowej Europejskiego Kongresu Finansowego w Sopocie i debaty CEO, ciągle pojawiają się nowe punkty.

Jak mówiła Iwona Kozera, zastępca partnera zarządzającego EY EMEIA Consulting, wedle tegorocznych badań wśród prezesów banków, za istotnie krytyczne uznać znać trzeba m.in. wzrost napięć geopolitycznych, spadek wartości kredytów w relacji do PKB, regulacje i orzecznictwo idącą w stronę nadmiernej ochrony konsumentów, czy cyberbezpieczeństwo i wdrożenia sztucznej inteligencji.

Ile będą zarabiać banki po spadku stóp NBP

A jak najważniejsze wyzwania dla sektora widzą sami bankowcy? – Dla mnie jednym z istotnych wyzwań są szoki wynikające z sytuacji geopolitycznej – mówiła Elżbieta Czetwertyńska, prezes Banku Citi Handlowy. – Oczywiście nie wiemy, jakie one dokładnie będą, ale pewno coś się stanie. I banki muszą być na to jakoś przygotowane. Dziś wysokie stropy procentowe pozwalają budować tzw. poduszkę bezpieczeństwa. Ale stopy kiedyś spadną i musimy umieć to zaabsorbować – przekonywała pani prezes.

- To istotna kwestia, jak będą wyglądały nasze wyniki, gdy stopy procentowe spadną – wtórował Michał Gajewski, prezes Santander Bank Polska. Obecnie są ona bardzo dobre. Banki sporo zarabiają na odsetkach od kredytów, w przy braku wojny na depozyty, marża odsetkowa utrzymuje się na wysokim poziomie. W sumie dochody z tytułu odsetek stanowią nawet 80 proc. całości.

Sektorowi cięży oczywiście materializacja ryzyka prawnego kredytów CHF, ale nawet mimo to, większość banków notuje rekordowe zyski, z wysokim poziomem ROE i wskaźnikiem kosztów do dochodów. – Jest dobrze, ale musimy przygotowywać, rozwiązując problemy sektora, do sytuacji luzowania w polityce pieniężnej. Jeśli tego nie zrobimy, część banków może mieć kłopoty – ostrzegał Gajewski.

Kiedy odbiją inwestycje w gospodarce

Szefowa Citi Handlowego zwróciła także uwagę na oczekiwania sektora, że w Polsce w końcu ruszy na dobre transformacja energetyczna, co mogłoby mieć przełożenie na odbudowę popytu inwestycyjnego i popytu na kredyty ze strony przedsiębiorstwa. – Chcemy wspierać naszych klientów w tej transformacji - podkreślała Czetwertyńska. I jednocześnie przyznała, że pomogłoby to poprawić strukturę bilansową banków.

Na poważny problem niskiego popytu na kredyt ze strony przedsiębiorstw, wskazywał też Brunon Bartkiewicz, prezes ING Banku Śląskiego. Jak przypomniał, wartość tych kredytów na koniec 2023 r. spadła do ok. 11-12 proc. PKB, co stawia nas w ogonie wśród krajów UE.

Praprzyczyną tej sytuacji, i bardzo istotnym wyzwaniem dla całej gospodarki, jest niska stopa inwestycji, który sukcesywnie spada od około ośmiu lat. W 2024 r. i 2025 r. oczekiwane jest odbicie tempa wzrostu PKB oraz inwestycji, m.in. dzięki wykorzystaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy. Zdaniem Bartkiewicza, to jednak problem o charakterze strukturalnym, z którym nie będzie się nam łatwo uporać w rok czy dwa.

Banki kontra konsument? Kto wygrywa

Przemysław Gdański, prezes BNP Paribas BP, wyjaśniał, że firmy inwestują mało, bo w Polsce są problemy z szeroko rozumianą praworządnością, do tego staliśmy się krajem przyfrontowym, a geopoliytka powoduje, wchodzimy nawet w stan przedwojenny.

Jako jedno z wyzwań dla sektora bankowego, Gdański wymieniał też m.in. pewien trend nadmiernej ochrony interesów konsumenta. Według niego, po części to skutek nowego „przemysłu” prawniczego, który powstał w Polsce, a którego celem ma być wyszukiwanie jakiegokolwiek punktu zaczepienia, by „wyrwać” pieniądze od banków. Jak wyliczał, po kredytach frankowych ten przemysł wziął na cel WIBOR, czy sankcje kredytu darmowego. – A kolejnych ryzyk prawnych jeszcze nie znamy – wskazywał Gdański. I dodał, że sprzyjają temu regulacje i orzecznictwo sądów europejskich i polskich.

- Idziemy w kierunku sytuacji, w której konsument przestaje odpowiadać za cokolwiek, za swoje decyzje, a cała odpowiedzialność spada na banki – punktował Gdański.

Ryzyka, jakie wiszą nad sektorem

- Chciałbym, byśmy jako środowisko lepiej się zorganizowali, by zapobiegać najważniejszym ryzykom jakie wiszą nad sektorem, czyli ryzykiem prawnym – zaznaczył też Szymon Midera, prezes PKO BP. – Byśmy ustrukturyzowali nasze prace, np. w formule okrągłego stoły, kończąc w dialogu prace na wzorem jednolitej umowy, czy programem ugód frankowych – mówił Midera.

Dodał, że oczywiście nie można tracić z puntu widzenia potrzeba klienta w zmieniającym się świecie, co oznacza też zmianę formuły funkcjonowania banków.

Jacek Jastrzębski, przewodniczący KNF, komentował, by banki nie przesadziły jednak traktowaniem ochrony konsumentów jako ryzyka. – W USA zjawisko konsumentyzmu jest bardzo silne, nasze kancelarie frankowe mogę się jeszcze wiele nauczyć od prawników amerykańskich. A mimo to banki nadal tam dobrze funkcjonują. Jeśli polskie banki będę miały taki przekaz, że nie chcą chronić interesów konsumenta , to wiele nie zwojujemy – podkreślał mówił Jastrzębski.

Parkiet