Tymczasem wśród poważnych ekonomistów, filozofów i aktywistów politycznych trwa debata nad tą koncepcją. Książka Macieja Szlindera „Bezwarunkowy dochód podstawowy. Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku" jest publikacją o dużej aktualności, która pomaga opanować chaos pojęciowy związany z tą ideą. Szlinder opisuje różne koncepcje bezwarunkowego dochodu podstawowego, sięgające czasem jeszcze XVIII w. (w Polsce jako pierwszy z podobnym pomysłem wystąpił ekonomista Oskar Lange w 1936 r.), próby realizacji tych pomysłów, to, jak je oceniają ekonomiści i filozofowie, a także jak w różnych krajach przebiega debata społeczna w tej sprawie. Autor poświęca jeden z rozdziałów polskim pomysłom dotyczącym dochodu podstawowego, które są zwykle wysuwane przez różne niszowe środowiska (ale nie zawsze, gdyż do pewnego stopnia program 500+ współgra z tą ideą). Szlinder nie ukrywa przy tym, że pozytywnie odnosi się do kwestii wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego i omawia to, w jaki sposób można wdrożyć ten koncept. Jego zdaniem byłby on katalizatorem ogromnych zmian społecznych, transformujących kapitalizm w system „bardziej sprawiedliwy". „Bezpośrednio zyskają przede wszystkim osoby o niskich i średnich dochodach i majątkach, kobiety, prekariusze i prekariuszki, pracownice i pracownicy najemni, drobni przedsiębiorcy. Stracą osoby najbogatsze i najbardziej majętne, a także przedsiębiorcy opierający swój biznes na zatrudnianiu taniej siły roboczej" – wskazuje Szlinder. Co ciekawe, uważa on, że również bogaci powinni otrzymywać bezwarunkowy dochód podstawowy, choćby dlatego, że ich wykluczenie z programu mogłoby generować koszty administracyjne większe niż korzyści związane z niewypłacaniem im świadczeń.
Czy warto jednak decydować się na tak wielki eksperyment, skoro nigdzie na świecie nie wprowadzono jeszcze bezwarunkowego dochodu podstawowego? „Gdyby przyjąć jednak taką logikę, to nigdy nie doszłoby do żadnych postępowych zmian (takich jak choćby [...] wprowadzenie emerytur czy zniesienie niewolnictwa)" – uważa Szlinder.
