Lepiej odkładać mniej, ale konsekwentnie

Do gromadzenia pieniędzy, raczej nie na kolejny urlop czy samochód, ale na bardziej odległe cele, dobrze nadają się programy systematycznego oszczędzania oferowane przez TFI. Wybór możliwości inwestycyjnych jest duży. Dla mniej zorientowanych są gotowe portfele.

Kilka lat niskich stóp procentowych skłania coraz więcej osób do szukania zyskowniejszych sposobów pomnażania oszczędności, takich jak m.in. fundusze inwestycyjne. Lokować w nie pieniądze trzeba jednak z rozwagą. Najlepiej robić to systematycznie.

Najlepsze efekty przynoszą regularne wpłaty do wybranego funduszu. Przy dobrej koniunkturze kupi się w ten sposób mniej jednostek, ponieważ ich wyceny będą wyższe, ale przy gorszej – więcej. Średnia cena jednostki będzie więc korzystniejsza niż przy jednorazowej inwestycji, zwłaszcza w czasie hossy.

Ostateczny efekt jest uzależniony od zmian kursów papierów, w które fundusz lokuje powierzone mu środki. Najlepsze rezultaty uzyska się w długim terminie, ponieważ ryzyko straty zmniejsza się wraz z upływem lat (znaczenie okresowych wahań zdecydowanie wtedy maleje).

Systematyczne wpłaty do funduszu są więc dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą uzbierać kapitał np. na kształcenie dzieci lub zabezpieczenie swojej przyszłości. Ale inwestując długoterminowo, nie należy nerwowo śledzić tabel z notowaniami funduszu nawet podczas dłuższego załamania na rynku.

Specjalne programy

Jednostki funduszy można kupować np. po zgromadzeniu większej kwoty albo systematycznie, wybierając odpowiedni program z oferty TFI. W drugim przypadku trzeba zadeklarować regularną składkę; najlepiej w takiej wysokości, jaka nie będzie przekraczała możliwości domowego budżetu, ale nie będzie też za niska w stosunku do dochodów i wydatków na konsumpcję. Eksperci uważają, że osoby rozpoczynające oszczędzanie po rozpoczęciu pracy zawodowej powinny odkładać około 10 proc. swoich miesięcznych zarobków. A jeśli zaczynają to robić o 10 lat później, kwota ta powinna wynosić 15 proc., ponieważ na zebranie potrzebnego kapitału pozostało już mniej czasu.

Oferowane przez TFI programy mają różne nazwy: plan systematycznego oszczędzania, plan systematycznego inwestowania, celowy plan oszczędzania. Ale ich konstrukcja jest podobna. Strategię inwestycyjną można dopasować do indywidualnych potrzeb, biorąc pod uwagę akceptowane ryzyko, wysokość wpłat i czas inwestycji. Pieniądze będą inwestowane w fundusze – od akcyjnych, poprzez zrównoważone, stabilnego wzrostu, obligacji, po fundusze pieniężne i gotówkowe. W czasie inwestycji środki można przenosić z jednego funduszu do drugiego.

Szczegóły i szczególiki

Zmiana sposobu inwestowania bez ponoszenia kosztów jest możliwa w funduszach parasolowych (w ramach jednej oferty są wtedy dostępne różne subfundusze lokujące środki w różny sposób). Największą zaletą takiego rozwiązania jest płacenie 19-proc. podatku od zysków kapitałowych dopiero wtedy, gdy kończymy inwestowanie, a nie przy każdej zmianie jednego funduszu na inny.

Wybierając ofertę, warto jednak sprawdzić, ile razy w ciągu roku wolno zmienić strategię bez płacenia prowizji. W Aviva Investors Indywidualnym Programie Inwestycyjnym możliwe są trzy takie zmiany w przypadku nowych wpłat oraz trzy dla wszystkich zgromadzonych oszczędności. W Skarbcu Przyszłości, programie Skarbca TFI, dopuszczono aż dwanaście zmian. Ale w Union Investment możliwa jest tylko jedna.

Ważne jest poza tym, w ile subfunduszy można zainwestować (od tego zależy zróżnicowanie naszych inwestycji). W Union Investment można wybrać cztery fundusze, ale pod warunkiem, że wpłaca się co najmniej 200 zł. Kto zadeklaruje 100 zł miesięcznie, może wybrać tylko jeden subfundusz.

Warto też zwrócić uwagę na wysokość pobieranych opłat, a zwłaszcza na sposób ich naliczania. Wiele TFI zrezygnowało z opłat przy zakupie jednostek, ale nie wszystkie. Na przykład w Skarbcu TFI jest opłata manipulacyjna przy pierwszej wpłacie. Jej wysokość jest wyliczana na podstawie iloczynu liczby miesięcy zadeklarowanych w programie i sumy wpłat w czasie trwania umowy.

Plany nie blokują zainwestowanych pieniędzy. W nagłych sytuacjach można je podjąć wraz z wypracowanym zyskiem, ale trzeba się liczyć z tym, że TFI może pobrać dodatkowe opłaty. W Millennium TFI za pierwsze odkupienie jednostek przed upływem pięciu lat, bo tyle trwa Program Inwestycyjny Przyszłość+, opłaty nie ma, pod warunkiem że klient podejmie mniej niż 10 proc. zgromadzonych oszczędności. Przy kolejnej wypłacie towarzystwo pobierze 1 proc. kapitału.

Opłaty związane z planami systematycznego oszczędzania mogą być też uzależnione od stażu w programie. Klienci Pioneera Pekao TFI (Program Aktywnego Oszczędzania) dostają 25 proc. zniżki w opłatach manipulacyjnych po pięciu latach. W Agio Funds można natomiast liczyć na bonus po zakończeniu oszczędzania w postaci zwrotu części opłaty pobranej za zarządzanie.

Gotowe portfele dla niedoświadczonych

Opłaty dystrybucyjne są istotne, ale nie najważniejsze przy długoterminowym oszczędzaniu, dlatego nie warto sugerować się tylko wysokością zniżek. Najważniejsze są rzecz jasna wyniki.

Wybierając program systematycznego oszczędzania, trzeba przede wszystkim sprawdzić, jakie rezultaty miały fundusze zarządzane przez dane TFI w dłuższym okresie (minimum pięć lat). Należy przyjrzeć się głównie funduszom akcji i obligacji; jeśli wybieramy strategie mieszane, również one opierają się głównie na inwestycjach w akcje i papiery dłużne.

Znacznym ułatwieniem dla osób, które nie znają rynku kapitałowego, są gotowe portfele o zróżnicowanym ryzyku. NN Investment Partners ma np. plan NN Perspektywa, w którym pieniądze są inwestowane zarówno w polskie, jak i zagraniczne fundusze. Wystarczy tylko zadeklarować czas oszczędzania, a specjaliści dobiorą właściwy poziom ryzyka (zaczyna się od odważniejszych inwestycji, a potem stopniowo środki są przenoszone do coraz bezpieczniejszych, żeby chronić wypracowane zyski).

ING Bank proponuje ING Konto Funduszowe, na którym są dostępne trzy pakiety. Zarządzający dobierają do nich te fundusze, które osiągają najlepsze wyniki. Pakiet Ostrożny składa się tylko z funduszy obligacji i pieniężnych, Pakiet Umiarkowany – w 70 proc. z funduszy obligacji i w 30 proc. z funduszy pieniężnych, a w Pakiecie Dynamicznym proporcje są niemal odwrotne – 35 proc. to fundusze obligacji i pieniężne, a 65 proc. fundusze akcji. Każdy z pakietów ma inny zalecany czas inwestycji: od dwóch do czterech lat.

Aviva Investors

Indywidualny Program Inwestycyjny: wpłaty od 100 zł; częstotliwość wpłat dowolna, ale na koniec roku na koncie powinna znajdować się 12-krotność zadeklarowanej wpłaty miesięcznej; wysokość składki można zwiększać; program może być założony przez małżonków; minimalny czas oszczędzania – trzy lata; do wyboru 15 subfunduszy Aviva Investors. TFI dopuszcza trzy zmiany strategii inwestycyjnej dla nowych wpłat oraz trzy zmiany dla wszystkich zgromadzonych oszczędności.

Union Investment

Plan 5-letni Indywidualny i Plan 10-letni Indywidualny: minimalna wpłata 100 zł przy założeniu, że wybierzemy jeden subfundusz w planie 10-letnim lub 200 zł w pozostałych planach (do wyboru cztery subfundusze); TFI nie wymaga systematyczności, na koniec roku na koncie powinna znajdować się 12-krotność zadeklarowanej wpłaty miesięcznej; bezpłatna zmiana subfunduszu możliwa raz w roku; wysokość opłat określona w umowie.

Pioneer Pekao

Program Aktywnego Oszczędzania: minimalna wpłata 50 zł; w każdej chwili wpłatę można zwiększyć; możliwe inwestowanie w jeden subfundusz lub kilka według własnych preferencji; minimalny okres oszczędzania to pięć lat; po tym czasie TFI obniża opłatę manipulacyjną o 25 proc.

Millennium TFI

Program Inwestycyjny Przyszłość+: minimalna wpłata 100 zł; można decydować o częstotliwości wpłat; na koniec roku na koncie ma się znajdować 12-krotność zadeklarowanej wpłaty; do wyboru od dwóch do sześciu subfunduszy.

Investors TFI

Inwestycyjny System Oszczędnościowy: minimalna pierwsza wpłata 400 zł, każda kolejna 100 zł; zadeklarowany okres oszczędzania od trzech do dziesięciu lat; spośród 20 subfunduszy o różnych strategiach wybrać można od jednego do trzech; opłata początkowa wynosi od 1 do 2,5 proc. w zależności od zadeklarowanej kwoty.

_akcyjne, obligacyjne lub mieszane Zyski zależą nie tylko od umiejętności zarządzających

Dla inwestujących w fundusze papierów dłużnych najważniejsze są zmiany stóp procentowych. Szanse na zyski z takich funduszy są znacznie większe w warunkach spadających stóp procentowych, maleją zaś, gdy przewidywany jest wzrost stóp.

Z kolei inwestując w fundusze akcyjne, powinniśmy obserwować stan gospodarki, bo od tego zależy sytuacja finansowa spółek i pośrednio notowania giełdowe ich akcji. Wyniki funduszy mieszanych, inwestujących zarówno w akcje, jak i obligacje, są pochodną i zmiany stóp procentowych, i koniunktury giełdowej.