Wytyczne KE dotyczące klimatu

- Dwukierunkowa istotność - Ryzyka fizyczne i związane z przejściem - Ujawnienia podstawowe i uzupełniające

Odpowiada: Piotr Biernacki wiceprezes zarządu, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych

Foto: Archiwum

Czym są wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące klimatu?

Opublikowane w czerwcu 2019 roku wytyczne dot. raportowania zagadnień związanych ze zmianami klimatu to rozwinięcie wytycznych KE z roku 2017. Poprzednie wytyczne KE dalej obowiązują, dotyczą całokształtu raportowania niefinansowego, a te z 2019 roku są ich rozwinięciem, uszczegółowieniem, suplementem dotyczącym zagadnień klimatycznych. Należy je brać pod uwagę przy sporządzaniu raportów niefinansowych za rok 2019.

Dlaczego w tytule tych wytycznych jest słowo „niewiążące" i co to oznacza?

W tym dokumencie Komisja Europejska tłumaczy, co wg niej, czyli autora, znaczą przepisy dyrektywy o raportowaniu niefinansowym. Spółka może się do tych wytycznych zastosować lub wypełnić wymogi wynikające z tej dyrektywy samodzielnie, jeśli sama lepiej zinterpretowała przepisy dyrektywy. Nadzorca sprawdza, czy spółki raportują zgodnie z tymi wytycznymi, mimo że są one niewiążące. ESMA, wydając swoje wytyczne dla krajowych nadzorców, zaleciła im sprawdzanie, czy spółki stosują te wytyczne w swoich raportach rocznych. Prawdopodobne jest ponadto, że niewiążące wytyczne przy nowelizacji dyrektywy o raportowaniu niefinansowym staną się wiążącymi wytycznymi.

Jakiego rodzaju zmian legislacyjnych możemy się spodziewać w kontekście raportowania niefinansowego?

Ruszyły prace nad nowelizacją dyrektywy o raportowaniu niefinansowym. Zmienić się mogą przede wszystkim dwie rzeczy: status wytycznych z niewiążących na wiążące oraz próg raportowania może zostać obniżony z 500 do 250 pracowników. Być może próg raportowania zostanie ustalony jeszcze niżej albo nawet obowiązek obejmie wszystkie spółki. Poza tym regulator rozważa utworzenie jednolitego europejskiego standardu raportowania niefinansowego.

Jakie są najważniejsze elementy wytycznych dotyczących klimatu?

Wytyczne są bardzo szczegółowe, informują, co trzeba raportować w zakresie kwestii klimatycznych. Implementują one rekomendacje Task Force on Climate-Related Financial Disclosures, czyli grupy, która powstała przy Radzie Stabilności Finansowej. Jest to 12 rekomendacji dotyczących kwestii niefinansowych w zakresie klimatu.

Które wytyczne dotyczą wszystkich?

Ujawnienia rekomendowane w wytycznych są podzielone na trzy grupy. 23 ujawnienia są skierowane do wszystkich spółek raportujących niefinansowo. 55 ujawnień to ujawnienia zalecane dodatkowo, w przypadku gdy są istotne dla danej spółki lub danego sektora. Są uszczegółowieniem tych 23 ogólnych ujawnień, trzeba je przeczytać i zweryfikować, które pasują do branży, w której działa spółka. Trzecia grupa to wytyczne skierowane do sektora finansowego, a w szczególności do banków i ubezpieczycieli, zawierają ujawnienia odnośnie do informacji, do których zebrania bank lub ubezpieczyciel mogą potrzebować informacji źródłowych od swoich klientów. Dobrze byłoby, żeby spółki z innych branż także je przeczytały, żeby ich nie pomijały. Dzięki temu mogą się dowiedzieć, czego obsługujące je banki lub ubezpieczyciele będą potrzebowali, i odpowiednio się na to przygotować.

Jak wyliczyć procent przychodu z zielonej działalności?

Ułatwia to unijna taksonomia określająca, jaka działalność gospodarcza jest zrównoważona środowiskowo, ale ona jeszcze nie obowiązuje. Nie jest ona jeszcze formalnie przyjęta, ale dysponujemy jej projektem i dzięki temu można poradzić sobie z tą wytyczną i obliczyć ten procent. Nie trzeba czytać ponad 600 stron taksonomii, wystarczy tylko część główną plus rozdział dotyczący sektora, w którym działa spółka. Trzeba się wczytać w kryteria z branży, w której działa nasza spółka. Warto dokładnie sprawdzić, jakie kryteria i jakie wskaźniki dla naszego sektora będą brane pod uwagę i jakie progi będą ustanawiane dla oceny, czy działalność w danym sektorze jest zrównoważona środowiskowo czy nie.

Czym jest raportowanie gazów cieplarnianych w ramach Scope 3?

To jest raportowanie gazów cieplarnianych związanych z całą działalnością spółki i wszystkim, co się wokół niej dzieje, w całym łańcuchu wartości rozumianym jako upstream, całe operacje spółki i cały downstream. Czyli mówimy w tym przypadku o procesie od np. wydobycia surowców do końca cyklu życia produktu. Do kalkulacji emisji gazów cieplarnianych służą standardy ISO 140064-1:2018 i Greenhouse Gas Protocol – nie ma innych uznanych na świecie standardów do wyliczania emisji gazów cieplarnianych. Na podstawie tych standardów można obliczyć również Scope 2 i Scope 1.

Co to jest dwukierunkowa istotność?

To jest zasada zapisana w dyrektywie o raportowaniu niefinansowym, która została niedostatecznie dobrze zrozumiana przez spółki, więc unijny regulator postanowił doprecyzować ją w tegorocznych wytycznych. Dotyczy ona jednak wszystkich kwestii niefinansowych, nie tylko zagadnień związanych ze zmianami klimatu. Jeden z kierunków istotności oznacza, że spółka powinna raportować to wszystko, co ma wpływ na jej wartość i wyniki finansowe i operacyjne spółki. A drugi kierunek to określenie tego, jak spółka wpływa na otoczenie, w jaki sposób spółka przyczynia się do np. kryzysu klimatycznego lub społecznego, a jak im przeciwdziała.

Jakiego rodzaju ryzyka klimatyczne powinna przedstawić spółka?

KE wskazuje dość prostą typologię ryzyk związanych z klimatem. Dzielimy je na dwie grupy: fizyczne i transformacyjne. Wśród fizycznych można wyróżnić krótkoterminowe (nagłe zjawiska pogodowe) i chroniczne (podniesienie poziomu mórz, wzrost globalnych temperatur, brak dostępu do wody). Ryzyka transformacyjne to kwestie prawne, legislacyjne, nadzorcze, rynkowe społeczne i reputacyjne związane z szeroko rozumianą reakcją społeczeństwa, systemu gospodarczego, państw i organizacji na kryzys klimatyczny.

Czym jest analiza scenariuszowa i czy powinniśmy ją opublikować?

To analiza, która odpowie na pytanie, jak bardzo odporne są model biznesowy spółki i jej strategia na różne scenariusze zmian klimatu. Wyniki analiz scenariuszowych publikuje się w raportach po to, aby odbiorca poznał stan świadomości zarządu i rady nadzorczej w zakresie dotyczącym zagadnień zmian klimatu. Trzeba przygotować analizy z wykorzystaniem przynajmniej dwóch scenariuszy. Jeden z nich powinien uwzględniać proces, w którym w najbliższych latach ryzyk transformacyjnych nie będzie za wiele, ale w dłuższym i średnim horyzoncie czasowym spółka napotka poważne ryzyka fizyczne, a drugi scenariusz to taki, w którym mierzymy się z istotnymi ryzykami transformacyjnymi w krótkim okresie, ale w średnim horyzoncie czasowym będzie mniej ryzyk fizycznych.

Co ma zrobić spółka, jeśli nie ma polityki klimatycznej?

Trzeba napisać, że się jej nie ma i wyjaśnić, dlaczego się jej nie ma. A potem trzeba zacząć pracę nad jej przygotowaniem. Strategia biznesowa powinna w sobie zawierać strategię klimatyczną, więc trzeba nad nią popracować i ją stworzyć.

Czy dla inwestorów sprawy niefinansowe są ważne?

30 procent spółek dostaje pytania od analityków biur maklerskich, 33 procent dostaje pytania od analityków funduszy, 25 procent spółek dostaje pytania od zarządzających funduszami. Ważne jest, że spółki produkują dane niefinansowe w trybie rocznym, a to istotnie ogranicza okazje do rozmawiania na ten temat i zadawania pytań, a na dodatek raportowanie niefinansowe jest w Polsce tematem nowym, więc powoli zainteresowanie nim będzie rosnąć i trzeba być na to przygotowanym. Warte odnotowania jest również to, że im krótszy, bardziej spójny i bardziej czytelny raport opracujemy, tym większe jest zainteresowanie tym raportem, bo forma jest bardziej przystępna. Instytucje takie jak CDP czy Sustainalytics zajmują się właśnie przetwarzaniem obszernego materiału z raportów niefinansowych w skondensowaną formę, krótkie podsumowanie. Ze strony GPW również się pojawiła inicjatywa związana z danymi niefinansowymi polegająca na utworzeniu indeksu WIG-ESG.

Czego można się spodziewać w ciągu najbliższych kilku miesięcy w związku z raportowaniem niefinansowym?

Kwestie środowiskowe i ogólnie niefinansowe będą miały spore i rosnące znaczenie w przyszłości. Warto w tym momencie powiedzieć o rozporządzeniu ułatwiającym zrównoważone finansowanie, które jest teraz na etapie projektowania, a jak wejdzie w życie, to będzie miało ogromny wpływ na pozyskiwanie przez spółki finansowania – będzie to możliwe tylko dla spółek odpowiedzialnych środowiskowo. Oprócz tego rozporządzenia będzie istniała także taksonomia, która będzie precyzyjnie definiować, która działalność jest zrównoważona środowiskowo, a która nie, a także wytyczne Komisji Europejskiej, których trzeba będzie przestrzegać, jeśli będzie się chciało utrzymać na rynku.