Balcerowicz za ocean?

Znakomitym następcą obecnego prezesa Banku Światowego Paula Wolfowitza byłby Leszek Balcerowicz. Ale czy rząd zdecyduje się zapomnieć o animozjach z przeszłości i wesprzeć tę kandydaturę?

O tym, że były szef NBP mógłby sprawować ważne funkcje w instytucjach międzynarodowych, mówiono od dawna. Być może przed Leszkiem Balcerowiczem stanie kolejna szansa - już wkrótce może się zwolnić jedno z najbardziej wpływowych stanowisk dla każdego ekonomisty - szefa Banku Światowego.

Problemy prezesa

Kadencja obecnego zarządcy BŚ - Paula Wolfowitza kończy się dopiero w 2010 roku. Ale już teraz były zastępca sekretarza obrony USA ma spore kłopoty w związku z promowaniem w Banku swojej przyjaciółki - Shahy Rizy. Oskarżenia o kumoterstwo i protekcję potwierdził opublikowany wczoraj raport grupy ekspertów, która na polecenie Rady Dyrektorów zajęła się ustaleniem faktów. Dziś dyrektorzy banku przesłuchają samego P. Wolfowitza. Jutro zdecydują o tym, czy postępowanie prezesa wbrew zasadom panującym w BŚ powinno zakończyć się jego odwołaniem.

Dobra cenzurka

Zachodnie media zaczęły więc spekulować, kto może być następcą P. Wolfowitza. Niedzielny "Washington Post" opublikował artykuł byłego dyrektora banku, Moisesa Naima, który twierdzi, że dobrym kandydatem byłby Leszek Balcerowicz, "nie tylko technokrata, ale i sprytny polityk". Nominacji L. Balcerowicza przeszkodzić może jednak jeden dość istotny szczegół: od 1944 r., kiedy powstał Bank Światowy, wszyscy jego prezesi byli Amerykanami. Taki jest efekt niepisanego porozumienia między krajami członkowskimi, a ściślej mówiąc, między USA i państwami Europy. Dzięki niemu to prezydent Stanów Zjednoczonych wskazuje kandydata, którego formalnie zatwierdza 24-osobowa Rada Dyrektorów. Za to kraje europejskie mają prawo wyboru dyrektora wykonawczego Międzynarodowego Funduszu Walutowego (od maja 2004 r. stanowisko to piastuje Hiszpan Rodrigo de Rato y Figaredo).

Antyamerykańskie nastroje

W świetle afery "kumoterskiej", komentatorzy coraz częściej krytykują taki układ. Najważniejsze tytuły (m.in. "The Economist", "Financial Times", "New York Times" czy "Le Monde") sugerowały ostatnio, by prezesem Banku Światowego mógł zostać obywatel innego kraju niż USA. Wkrótce może się bowiem okazać, że BŚ ma konkurentów w prowadzeniu akcji pożyczkowych dla biednych krajów. Niechęć do Ameryki skłania bowiem prezydenta Wenezueli Hugo Chaveza do prac nad powołaniem alternatywnego Banku Południa. Wsparcie dla krajów afrykańskich deklarują z kolei Chiny. Bank Światowy zastępowany jest także na niektórych polach przez fundusze mikropożyczkowe czy nawet inwestycyjne.

Rząd i NBP milczą

Niemniej jednak zmiana "konsensusu waszyngtońskiego" wymagać będzie długich politycznych konsultacji, w których aktywną rolę musiałby odegrać polski rząd.

Jego przedstawiciele polskiego rządu pytani przez "Parkiet" nie chcą deklarować wsparcia dla ewentualnej kandydatury Leszka Balcerowicza. Sugerują, że jest zbyt wcześnie, by o tym mówić.

Polska ma jednego przedstawiciela w Radzie Dyrektorów Banku. Jest nim Jakub Karnowski, były doradca i szef gabinetu politycznego L. Balcerowicza - kiedy ten pod koniec lat 90. był ministrem finansów. Razem ze Szwajcarem Michelem Mordasinim odpowiada za niektóre kraje byłego ZSRR, Polskę, Serbię i Szwajcarię.

Z kolei w Radzie Gubernatorów Banku, pełniącej funkcję quasi-rady nadzorczej, zasiada prezes NBP Sławomir Skrzypek. W niektórych posiedzeniach Rady może go zastępować wiceprezes Krzysztof Rybiński.

Bank od ubóstwa

Udziałowcami Banku Światowego jest 185 państw. Zebrane przez nie środki pozwalają na akcję pożyczkową w krajach, którym trudno pozyskiwać pieniądze z rynku. Łączne zaangażowanie Banku sięga 14,1 mld USD. Wpływ Polski na decyzje BŚ jest adekwatny do kapitałów, jakie zadeklarowaliśmy do wpłacenia. W połowie 2006 r. było to 344,3 mln USD, co daje 2,19 proc. głosów. USA dysponują 13,38 proc.