Banki wpływają na marże obligacji

Od czterech kwartałów banki obniżają marże kredytów dla przedsiębiorstw. Nie pozostaje to bez wpływu na rynek obligacji korporacyjnych.

Publikacja: 23.04.2015 15:54

Banki wpływają na marże obligacji

Foto: Fotorzepa, Grzegorz Psujek gkmp Grzegorz Psujek

Murapol w trwającej właśnie emisji publicznej oferuje 4,6 pkt proc. marży wobec 5,6–5,7 pkt proc. oferowanych w prywatnych emisjach w sierpniu i wrześniu ub.r. Nie jest to wyjątek, lecz potwierdzenie reguły. W przypadku prawie każdej emisji publicznej, które następowały od sierpnia ub.r., oprocentowanie obligacji było niższe – w przypadku emisji tych samych emitentów – niż kilka miesięcy wcześniej w ofertach prywatnych. Dotyczy to zarówno dużych emisji przeprowadzanych na podstawie prospektów emisyjnych, jak i tych mniejszych (do 10 mln zł) przeprowadzanych na podstawie memorandów.

Oczywiście znacząca część spadku oprocentowania przypada na spadek WIBOR, ale nie chodzi o samą wysokość oprocentowania, lecz o poziom marż ponad WIBOR – również one są coraz niższe. Bywa, że spadek marż w czasie jest efektem zauważalnej poprawy np. wskaźników zadłużenia czy płynności finansowej lub lepszego postrzegania całej branży (np. deweloperskiej czy windykacyjnej). Częściowo niższe marże związane są z wyższymi kosztami przeprowadzenia publicznej emisji. Jednak mianownikiem wspólnym dla wszystkich jest konkurencja.

Banki luzują cugle

Naturalną konkurencją dla obligacji korporacyjnych jest dostępność kredytów bankowych. Nawiasem mówiąc to właśnie w przykręceniu kurka z kredytami dla firm, jako konsekwencji kryzysu finansowego z lat 2008–2009, należy upatrywać dynamicznego rozwoju rynku obligacji korporacyjnych w Polsce. Teraz sytuacja się odwraca.

Jak wynika z kwartalnej ankiety przeprowadzanej przez Narodowy Bank Polski w polskich bankach, od czterech kolejnych kwartałów obniżają one marże kredytowe (patrz wykres), a w ostatnim czasie ten trend jest widoczny także w przypadku kredytów o podwyższonym ryzyku. Jednocześnie część banków toleruje niższą jakość zabezpieczeń w przypadku dobrze zarządzanych przedsiębiorstw (ten trend widoczny jest także na rynku obligacji – ostatnie emisje Murapolu, Capital Parku, Ronsona, Robygu – wszystkie one nie były zabezpieczone).

Efektem większej otwartości banków na kredyty korporacyjne jest częściowe wyparcie obligacji z rynku właśnie przez kredyty. Za wcześnie być może, by mówić o zbiorczych danych przedstawiających trend, ale nie przypadkiem członek zarządu Kruka Michał Zasępa wspominał na ostatnich konferencjach wynikowych o dobrych ofertach od banków, tłumacząc niewykorzystywany projekt publicznych emisji obligacji (z dwóch programów wartych łącznie 300 mln zł Kruk wykorzystał dotąd 15 mln, a działo się to w grudniu 2013 r.).

Bratobójczy pojedynek oferujących obligacje i kredyty ma oczywiście mnóstwo zalet dla kredytobiorców, bo efektem są wspomniane już coraz niższe marże i – w części przypadków – coraz bardziej realny wybór między jedną i drugą formą finansowania. Inwestorzy kupujący obligacje naturalnie zarabiają mniej, ale i w ich przypadku istnieje jasna strona księżyca. Niższe koszty finansowe to dla emitentów wyższa rentowność, a zatem także wyższe bezpieczeństwo powierzonych im środków.

Jak nisko zejdą marże?

Na to pytanie nie ma odpowiedzi. Dzisiejsza oferta obligacji w warunkach sprzed dwóch lat zostałaby pewnie zbyta wzruszeniem ramion przez inwestorów, niemniej chętnych do inwestycji cały czas nie brakuje. Po stronie banków 20 proc. wskazuje presję konkurencji jako przyczynę zmiany podejścia do kredytów (ale aż 40 proc. wskazuje też przewidywania zmiany sytuacji gospodarczej). Według najnowszej ankiety przeprowadzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego banki spodziewają się wzrostu portfela kredytowego dla dużych firm o 14,8 proc., a dla małych firm o 14 proc. (w 2014 r. wzrost wyniósł odpowiednio 11,15 i 5,81 proc.). Konkurencja między bankami będzie się więc zaostrzać, przy czym korzystny jest faktyczny wzrost popytu na kredyty dla firm widoczny w badaniach NBP od sześciu–ośmiu kwartałów, w zależności od kategorii. Seria czterech kwartałów spadku marż kredytów dla przedsiębiorstw nie jest wydarzeniem niezwykłym. Z ankiety NBP wynika, że w latach 2010–2011 (odwilż po kryzysie) seria trwała sześć kwartałów, a w latach 2005–2007 nawet dziesięć kolejnych. Wszystko zależy więc od tego, jak będzie układała się koniunktura gospodarcza, ale ponieważ prognozy dla niej są na ogół niezłe, inwestujący w obligacje mogą zakładać, że tendencja do spadku marż w przypadku nowych emisji może zagościć na dłużej.

Czy kredyty zjedzą obligacje?

Nie należy przy tym sądzić, że rynek obligacji czeka z tego powodu regres albo że na obligacje decydować się będą tylko te firmy, które znają gorycz odrzucenia wniosku kredytowego. Obligacje mają wiele zalet w porównaniu z kredytami, a najważniejszą z nich pozostaje elastyczność w zarządzaniu płynnością, a do tego kowenanty i stan kasy są kontrolowane raz na kwartał, a nie stale. Również jednorazowa spłata kapitału i odsetki płacone raz na pół roku lub kwartał bywają pokusą trudną do odparcia, mimo że generalnie obligacje są droższą formą pozyskiwania finansowania.

Dyrektorzy finansowi będą też pamiętać, jak banki traktowały ich firmy w latach kryzysu, i potrzeba dywersyfikacji źródeł finansowania jest u nich głęboko zakorzeniona. Choć oczywiście można też założyć, że jeśli ktoś płaci dziś ponad 9 proc., to dlatego, że w jego przypadku kredyt bankowy nie jest realną alternatywą.

Catalyst: Rynek wtórny daje więcej

Obniżenie marż – i tych kredytowych, i przy obligacjach – nie znajduje na razie odzwierciedlenia w notowaniach na Catalyst. Tu nadal można kupić obligacje starszych serii z rentownością wyższą niż oprocentowanie oferowane w ofertach pierwotnych, a sytuacje odwrotne należą do rzadkości.

By nie pozostać gołosłownym – seria B Capital Parku (CAP0715) z marżą 5,5 pkt proc. ponad WIBOR dostępna jest po cenie nominalnej (w ofercie publicznej przy tej samej cenie oferowano 4,3 pkt proc. marży), publiczna emisja Ghelamco z grudnia notowana jest poniżej nominału (99,5 proc.), obligacje Murapolu (MUR0816 z marżą 5,6 pkt proc. ponad WIBOR) można kupić po 100,3 proc.

Mówiąc wprost – lepsze interesy inwestorzy mogą robić na rynku wtórnym, niż biorąc udział w emisjach, a dodać do tego należy wyższy poziom bezpieczeństwa ze względu na krótszy czas inwestycji.

Z rynkiem się nie polemizuje. Być może inwestorzy z rynku pierwotnego i wtórnego to dwie różne grupy inwestorów. Pierwsza ceni wygodę i możliwość dokonania jednorazowej znaczącej inwestycji (o co trudno na Catalyst). Druga ma już doświadczenie kilku lat działania Catalyst i wciąż nie akceptuje nowej sytuacji na rynku wtórnym. Mówiąc inaczej – trudno im się pogodzić ze znaczącym spadkiem marż, skoro jeszcze rok, dwa lata temu sytuacja wyglądała zupełnie inaczej. Nie tak dawno Best płacił za swoje papiery prawie 4,7 pkt proc. marży, a w ostatniej emisji było to już tylko 3,3 pkt proc. ponad WIBOR (5,11 proc. w pierwszym okresie odsetkowym). W efekcie obok siebie funkcjonują różne serie obligacji Bestu o niższym i wyższym oprocentowaniu, ale o zbliżonej wycenie, a czas bynajmniej tych różnic nie zaciera.

Na dłuższą metę coś jednak wydarzyć się musi. Zgodnie z logiką ceny starszych obligacji powinny wzrosnąć, a rentowności się zrównają lub będą niższe dla starszych serii, ponieważ w ich przypadku ryzyko jest mniejsze. Albo z czasem znajdzie się inne logiczne wytłumaczenie tego paradoksu.

Kalendarium

Poniedziałek, 20 kwietnia

Instalexport (INE1015) | wypłata odsetek

Echo Investment (ECH0418) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

Brodnica (BRD1023) | wypłata odsetek

Energa (ENG1019) | wypłata odsetek

Brzesko (BRZ1016) | wypłata odsetek

Ghelamco Invest (GHE0415, GHI0415) | wypłata odsetek i wykup obligacji; (GHE0418) | ustalenie praw do odsetek

Getin Noble Bank (GNB1019) | wypłata odsetek; (GNB0420) | ustalenie praw do odsetek

SMS Kredyt (SMS0716) | ustalenie praw do odsetek

Wtorek, 21 kwietnia

Regis (RGS0717) | ustalenie praw do odsetek

Krakowski BS (SBK1020) | ustalenie praw do odsetek

Medort (MDR1016) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

Meritum Bank ICB (MRT0421) | ustalenie praw do odsetek; (MRT1022) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

Środa, 22 kwietnia

2C Partners (2CP0415, 2CP0416, 2CP0517) | ustalenie praw do odsetek

Europejski Fundusz Medyczny (EFM0416) | ustalenie praw do odsetek

Best (BST0418, BST1018) | ustalenie praw do odsetek

Nordic Development (NOR1016) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

Uboat-Line (UBT0415) | wypłata odsetek i wykup obligacji

Wałbrzych (WAL1027) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

LC Corp (LCC1018) | ustalenie praw do odsetek

Echo Investment (ECH0417) | ustalenie praw do odsetek

Globe Trade Centre (GTC0418) | ustalenie praw do odsetek

Kerdos Group (KRS0416) | ustalenie praw do odsetek

Warimpex (WXF1016, WXF1017) | ustalenie praw do odsetek

Indos (INS1017) | ustalenie praw do odsetek

Czwartek, 23 kwietnia

e-Kancelaria (EKA1015) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

PCC CP Kosmet (KOS0516) | ustalenie praw do odsetek

Quality All Development – Fundusz Kapitałowy (QLT1115) | ustalenie praw do odsetek

Tauron Polska Energia (TPE1119) | ustalenie praw do odsetek

Piątek, 24 kwietnia

ABS Investment (AIN0717) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

PCC Autochem (AUT0217) | ustalenie praw do odsetek

Podkarpacki BS (PBS1024) | wypłata odsetek i początek nowego okresu odsetkowego

PCC CP Kosmet (KOS1117) | ustalenie praw do odsetek

Kruk (KRU1116) | ustalenie praw do odsetek

e-Kancelaria (EKA0515, EKA1115) | ustalenie praw do odsetek

Sobota, 25 kwietnia

e-Kancelaria (EKK1016) | początek nowego okresu odsetkowego

Ghelamco Invest (GHE0418) | początek nowego okresu odsetkowego

Niedziela, 26 kwietnia

AOW Faktoring (AOW0416) | początek nowego okresu odsetkowego

M.W. Trade (MWT0416) | początek nowego okresu odsetkowego

ZM Mysław (MYS0715) | początek nowego okresu odsetkowego

 

Gospodarka
Donald Tusk o umowie z Mercosurem: Sprzeciwiamy się. UE reaguje
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Gospodarka
Embarga i sankcje w osiąganiu celów politycznych
Gospodarka
Polska-Austria: Biało-Czerwoni grają o pierwsze punkty na Euro 2024
Gospodarka
Duże obroty na GPW podczas gwałtownych spadków dowodzą dojrzałości rynku
Materiał Promocyjny
Cyfrowe narzędzia to podstawa działań przedsiębiorstwa, które chce być konkurencyjne
Gospodarka
Sztuczna inteligencja nie ma dziś potencjału rewolucyjnego
Gospodarka
Ludwik Sobolewski rusza z funduszem odbudowy Ukrainy