Rynek kapitałowy na celowniku partii politycznych

Politycy ścigają się w pomysłach na gospodarczą wizję Polski. „Parkiet” prześwietla i porządkuje zapowiedzi liderów przedwyborczych sondaży. Przeprowadziliśmy wśród największych ugrupowań ankietę, która pokazuje podejście partii do problemów naszej giełdy.

Od wiosny mamy w Polsce istny festiwal pomysłów i obietnic napędzany przez polityków wszystkich partii. Abstrahując od ich oceny, trzeba przyznać, że tegoroczna kampania przed wyborami parlamentarnymi koncentruje się na sporach merytorycznych.

Wojna na programy

Merytoryczny charakter walki o głosy wyborców narzuciło polskiej polityce Prawo i Sprawiedliwość. Rządząca koalicja Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego musiała już przed majowymi wyborami prezydenckimi dostosować się do tego przekazu.

W efekcie rzadziej obserwujemy rozśpiewanych i roztańczonych liderów partyjnych na politycznych wiecach i festynach, a częściej projekty ustaw rozwiązujące konkretne problemy.

Pomijając samą ocenę programów poszczególnych ugrupowań, nie sposób nie zauważyć, iż jest to nowa jakość polskiej polityki.

Gospodarka na czele

Co istotne, wszystkie partie polityczne od prawa do lewa skupiają swoją uwagę na problemach gospodarczych. W redakcji „Parkietu" szczególnie bacznie przyglądamy się wszelkim pomysłom i zapowiedziom dotykającym pośrednio bądź bezpośrednio rynku kapitałowego.

Dlatego aby uporządkować te kwestie i czasami niejasny przekaz, poprosiliśmy sześć partii, które prowadzą w sondażach, o ustosunkowanie się do sześciu kluczowych kwestii, które mogą mieć wpływ na warszawską giełdę. Nie odpowiedziało tylko ugrupowanie Pawła Kukiza.

[email protected]

Sojusz Lewicy Demokratycznej | Partia, na której czele stoi Leszek Miller, chce zdecydowanie więcej państwa w gospodarce

- Odnosząc się do pytania o przyszłość systemu emerytalnego i jego kapitałowej części (II filar), SLD uważa, że utrzymywanie obecnego stanu nieudolnie przeprowadzonej reformy emerytalnej i utworzenia otwartych funduszy emerytalnych było i jest fikcją. Sojusz opowiada się za wygaszaniem tego systemu i przejęciem odpowiedzialności za wypłatę emerytur przez państwo.

- Partia opowiada się za wprowadzeniem podatku w wysokości 0,5 proc. od obrotów na krajowym rynku walutowym i rynku pozagiełdowych instrumentów pochodnych w Polsce (według opisu przedmiotu opodatkowania zgodnie z nomenklaturą Banku Rozrachunków Międzyna-rodowych)

- Sojusz Lewicy Demokratycznej nie planuje opodatkowania aktywów instytucji finansowych.

- Pytany o stosunek do prywatyzacji przedsiębiorstw należących do Skarbu Państwa SLD podkreśla, że jest przeciwny jakiejkolwiek dalszej prywatyzacji znaczącego majątku państwowego.

- Po tym gdy PZU zdecydowało się na zakup pakietu akcji Alior Banku i przedstawiło plany zakupu kolejnych banków, w Polsce odżyła dyskusja na temat repolonizacji sektora bankowego, który w większości znajduje się w rękach zagranicznych grup finansowych. SLD pytany o stosunek do tej kwestii uznaje, że sprzedaż większości polskich banków była błędem. Jest za repolonizacją części banków.

- SLD nie planuje żadnych zmian w obowiązującym od 2002 roku podatku od zysków kapitałowych, który został wprowadzony przez Marka Belkę, ówczesnego ministra finansów w rządzie obecnego lidera partii Leszka Millera. SLD uważa, że w związku z planami wprowadzenia podatku od transakcji finansowych podwyższenie tego podatku nie jest konieczne. Nie ma planów również co do obniżenia czy zniesienia tej daniny państwowej.

- SLD nie odpowiada precyzyjnie, jaka zdaniem partii powinna być rola warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Podkreśla jednak, że spółka ta powinna być własnością Skarbu Państwa.

Polskie Stronnictwo Ludowe | Prowadzona przez Janusza Piechocińskiego partia jest za „udomowieniem" banków

- Ludowcy postulują, by na emeryturę przechodzić po 40 latach składkowania, czyli bez wskazywania wieku emerytalnego. W czerwcu partia zgłosiła projekt ustawy, według którego osoby z 40-letnim stażem pracy nie musiałyby czekać do 67. roku życia, by otrzymać emeryturę. Stronnictwo pytane o otwarte fundusze emerytalne opowiada się za utrzymaniem obecnego ich statusu, który narzuciła przepchnięta głosami PO i PSL ustawa sprzed półtora roku. PSL jest za pełną możliwością wyboru pomiędzy ZUS a OFE z automatycznym odprowadzaniem całości składki emerytalnej do ZUS w przypadku braku decyzji. Takie rozwiązanie wprowadziła właśnie ostatnia nowelizacja ustawy emerytalnej.

- PSL nie odniosło się precyzyjnie do naszego zapytania o podatek od transakcji finansowych. Nie udało nam się także uzyskać jasnego stanowiska partii w kwestii podatku od aktywów instytucji finansowych oraz podatku od zysków kapitałowych. Partia odpowiedziała jedynie wymijająco, że co do zasady te daniny są możliwe, ale wszystko zależy od propozycji konkretnych konstrukcji prawnych – wysokości i podstaw opodatkowania. Zdaniem PSL potrzebne są analizy ekonomiczne i racjonalna dyskusja w tych tematach. Partia zaznacza, że z pewnością powinny być to rozwiązania zgodne z globalną polityką w ramach Unii Europejskiej.

- Odnosząc się do kwestii prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw, PSL uważa, że spółki Skarbu Państwa o strategicznym znaczeniu dla kraju powinny być państwowe, tak jak w rozwiniętych krajach zachodnich. PSL podaje przykłady: LOT, PGNiG, przedsiębiorstwa przemysłu zbrojeniowego czy transportu kolejowego powinny zdaniem partii pozostać w rękach państwa. Ludowcy ponadto są zdania, że najlepszą formą prywatyzacji jest sprzedaż udziałów przedsiębiorstwa przez giełdę. Zdaniem PSL zapewnia to kontrolę akcjo-nariuszy poprzez raporty, optymalną wycenę wartości i transparentność.

- PSL pytane o podejście do tematu repolonizacji banków, podobnie jak prezes NBP Marek Belka, nazywa ten trend „udomowieniem". Ludowcy podkreślają, że to pozytywny proces przy zachowaniu zróżnicowania kapitałowego. PSL zaznacza, że kryzys 2008–2009 pokazał, iż kapitał ma jednak ojczyznę. Ludowcy zachęcają polskie banki, a ściślej mówiąc – instytucje finansowe, do inwestowania za granicą.

- Ludowcy pytani o rolę war-szawskiej giełdy i o to kto powinien być jej właścicielem odpowiada krótko, że Giełda Papierów Wartościowych jest przedsię-biorstwem, które działa i generuje zyski, a właścicielami są akcjonariusze.

Platforma Obywatelska | Partia Ewy Kopacz za znaczącą rolą giełdy, ale deklaracje nie idą w parze z działaniami

- Odpowiadając na pytanie dotyczące systemu emerytalnego, Platforma Obywatelska zapewnia, że stopniowo reformuje cały system, wyliczając zmiany w emeryturach pomostowych, podniesienie wieku emerytalnego, a także zmiany w OFE. Jak odpowiada nam partia, wszystkie te działania zapewniły większą stabilność systemu emerytalnego – deficyt w FUS w relacji do PKB będzie z roku na rok spadał. PO nie odnosi się do przyszłych działań dotyczących otwartych funduszy emerytalnych.

- PO nie udzieliła nam odpowiedzi na pytania dotyczące podatków od transakcji finansowych oraz od aktywów instytucji finansowych. Partia nie chce zmian w tzw. podatku Belki.

- Według PO przedsiębiorstwa najlepiej rozwijają się, gdy mają prywatnego właściciela, dlatego partia uważa, że w Polsce powinna dominować własność prywatna. Wyjąt-

- kami mogą być firmy wrażliwe z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa – np. sieci energetyczne, zarządy portów. Czasami też trzeba wstrzymać się z prywatyzacją przedsiębiorstw, co do których istnieje uzasadnione przekonanie, że po restrukturyzacji lub w sytuacji lepszej koniunktury ich wartość może istotnie wzrosnąć. Deklaracje partii nie idą jednak w parze z działaniami. Przykładem może być sprzedaż spółki PKP Energetyka, przez część ekspertów uważanej za strategiczną. PO uważa, że do listy przedsiębiorstw strategicznych trzeba podchodzić elastycznie, weryfikując ją zarówno z punktu widzenia postępu technicznego, jak i szczelności systemów regulacji oraz rozwoju konkurencyjnego rynku.

- Jeżeli chodzi o tzw. repolonizację banków Platforma jest zdania, że po doświadczeniach światowego kryzysu dobrze jest wzmacniać polski sektor bankowy, ale na zasadach biznesowych, wykorzystując nadarzające się okazje. Według PO dobrym przykładem takiej transakcji jest przejęcie przez PKO BP aktywów Nordea Bank Polska.

- Na pytanie o rolę Giełdy Papierów Wartościowych PO odpowiada wymijająco gotowymi definicjami z podręcznika, podkreślając, że rynek kapitałowy przyczynia się do mobilizacji i transformacji kapitału, a za jego pośrednictwem oszczędności uczestników rynku trafiają do przedsiębiorstw, które przeznaczają je na inwestycje. Najwyraźniej partia zapomniała o tych regułach, skutecznie ograniczając kapitał płynący na giełdę poprzez otwarte fundusze emerytalne. Platforma w ogóle nie odniosła się do pytania, kto powinien być właścicielem Giełdy Papierów Wartościowych.

NowoczesnaPL | Ryszard Petru w obronie otwartych funduszy emerytalnych

- Partia ta najgłośniej ze wszystkich ugrupowań broni otwartych funduszy emerytalnych. Zdaniem NowoczesnejPL demontaż OFE był błędem i zwykłym zawłaszczeniem prywatnych środków Polaków. Według partii rząd odebrał obywatelom ponad 153 mld zł, by zakamuflować złą sytuację finansową państwa. Odbiło się to negatywnie nie tylko na polskiej giełdzie i naszym wzroście gospodarczym, ale także zachwiało zaufaniem wielu Polaków do państwa. Partia chce reformować system emerytalny, proponując stopniowe ujednolicanie przez obejmowanie nim nowych osób wchodzących na rynek pracy: górników, rolników i pozostałych, do tej pory uprzywilejowanych, grup społecznych. Według ugrupowania taki nowy system emerytalny należy uzupełnić częścią kapitałową, która zwiększy bezpieczeństwo emerytalne.

- NowoczesnaPL jest przeciwna podatkowi od transakcji finansowych. Podaje przykład, że np. w wyniku podatku transakcyjnego na Węgrzech zaledwie w ciągu kilku miesięcy usługi bankowe podrożały aż o 55 proc., co pokazuje, że podatek ten jest jak najbardziej rzeczywisty i bardzo dotkliwy nie dla banków, ale dla zwykłych obywateli.

- Odnosząc się do pytania o podatek od aktywów instytucji finansowych, partia Petru uważa, że jest to narzędzie uderzające w młodych ludzi, którzy biorą kredyty na pierwsze mieszkanie. To narzędzie obciążające nowymi kosztami osoby starsze, które rzadziej korzystają z bezpłatnej bankowości internetowej. Partia jest przeciwna takim rozwiązaniom.

- NowoczesnaPL jest zdecydowanie za prywatyzacją przedsiębiorstw państwowych, a nawet za przyspieszeniem tego procesu. Zdaniem partii pozwoli to na odpolitycznienie tych przedsiębiorstw i ukróci skandaliczne praktyki umieszczania w ich władzach partyjnych nominatów zamiast niezależnych fachowców.

- Partia deklaruje, że jest za tym, aby nie tylko jak największa część banków w Polsce była w rękach polskiego kapitału, ale także za tym, aby polskie banki rozwijały się i dokonywały ekspansji za granicę.

- NowoczensaPL postuluje likwidację podatku od zysków kapitałowych przynajmniej w części dotyczącej oszczędności.

- Partia Petru jest za wypracowaniem nowej strategii dla GPW. Chodzi o zwiększenie skali działania giełdy tak, aby umożliwić obniżenie opłat. Uważa, że należy rozważyć połączenie KDPW i GPW, co stworzyłoby synergie kosztowe. Trzeba także dokończyć prywatyzację giełdy.

Partia Jarosława Kaczyńskiego | „Nie" dla dzikiej prywatyzacji

- Prawo i Sprawiedliwość zaznacza, że nie ma jeszcze gotowych rozwiązań dotyczących otwartych funduszy emerytalnych, ale podkreśla, że ubezpieczony powinien mieć możliwość wyboru, gdzie ma płynąć część jego składki emerytalnej. Oznacza to, że PiS skłania się w stronę istniejących obecnie rozwiązań.

- Odnosząc się do podatków od transakcji finansowych oraz od aktywów instytucji finansowych, PiS zakłada wprowadzenie tylko jednego z tych podatków, jednak jak zapowiada partia, zostanie on wprowadzony nie wcześniej niż w 2017 r. Jeśli partia zdecydowałaby się na podatek od aktywów finansowych, to miałby on wynieść 0,39 proc. ich wartości. Partia Kaczyńskiego ponadto chce likwidacji podatku od wydobycia miedzi i srebra, który uderza w koncern KGHM. Jak uzasadniają politycy tej partii, ostatnio spadła rentowność kopalni wydobywających surowce objęte tym podatkiem, co zagraża miejscom pracy.

- W kwestii prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw Prawo i Sprawiedliwość jest zdecydowanie przeciwne pozbywaniu się firm, które są monopolistami w jakimś obszarze, bądź mają strategiczne znaczenie dla państwa. Zdaniem partii ostatnia próba sprzedaży PKP Energetyki jest skandalem, ponieważ spółka ta jako główny dostawca energii do sieci trakcyjnej polskich kolei ma właśnie znaczenie strategiczne dla gospodarki.

- Partia odcina się od używanego ostatnio określenia „udomowienie" banków. Jej zdaniem najważniejsze jest pochodzenie kapitału, który ma narodowość, a nie sama geograficzna siedziba banku.

- Prawo i Sprawiedliwość zwraca uwagę, że podatek od zysków kapitałowych ma marginalne znaczenie dla budżetu państwa – przychody z tego tytułu są niewielkie. Partia na razie nie chce prezentować jasnego stanowiska w tej kwestii, ale zaznacza, że są wśród jej członków osoby, które uważają, że ten podatek powinien zostać zlikwidowany.

- PiS nie precyzuje dokładnie roli Giełdy Papierów Wartościowych. Zaznacza jednak, że jest to spółka absolutnie strategiczna, która musi pozostać pod kontrolą Skarbu Państwa. Partia wskazuje, że jest to właśnie naturalny monopolista, który zapewnia bezpieczeństwo transakcji finansowych.

Ruch Pawła Kukiza | Ukłon w stronę liberalizmu?

- Nie udało nam się uzyskać odpowiedzi na pytania zadane Ruchowi Pawła Kukiza. Muzyk dotychczas powtarzał, że nie wierzy w żaden program, tylko w działanie. Już w kampanii prezydenckiej Kukiz jednoznacznie powiedział, że jego programem gospodarczym jest program Centrum im. Adama Smitha. Eksperci z Centrum nie wykluczają z kolei startu w wyborach parlamentarnych z list ruchu zbuntowanego muzyka, chociaż na razie odżegnują się od oficjalnej ścisłej współpracy.

- Opierając się na deklaracjach, można założyć, że Ruch Pawła Kukiza będzie proponował powrót do budowania kapitałowej części systemu emerytalnego i dywersyfikacji ryzyka wypłat emerytur między państwo a instytucje finansowe.

- Centrum im. Adama Smitha z zasady krytykuje fiskalizm, więc jeśli rzeczywiście muzyk opierałby swój gospodarczy program na ekspertach z Centrum, zapewne jego Ruch byłby przeciwny podatkom zarówno od transakcji finansowych, jak i od aktywów instytucji finansowych. Być może w programie znalazłoby się miejsce na zniesienie podatku od zysków kapitałowych.

- Trudno odnosić się do kwestii repolonizacji banków czy prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw. Sam Kukiz takich deklaracji nie składa. Podobnie wygląda kwestia roli Giełdy Papierów Wartościowych, chociaż można założyć, że Ruch będzie się zwracał w kierunku wspierania rynku kapitałowego.