Chiński smok stracił zęby. Państwo Środka nigdy nie wyprzedzi USA?

Zwiększa się dystans, jaki dzieli Chiny od USA pod względem nominalnego PKB. Chiny największą gospodarką świata mogą nie zostać już nigdy.

Chiński przemysł nadal spowalnia – opublikowany w tym tygodniu odczyt oficjalnego wskaźnika PMI wypadł poniżej granicy wyznaczającej ożywienie już dziewiąty raz w ostatnich 10 miesiącach. Choć po odejściu władz od polityki zero-covid ubiegły rok miał stać pod znakiem zdecydowanej poprawy koniunktury, to nadzieje te zawiodły na całej linii.

Jak wynikało z przedstawionych w styczniu danych, gospodarka Państwa Środka rozwijała się w ubiegłym roku w kategoriach nominalnych w tempie 4,6 proc. – zdaniem części ekonomistów mogło być to nawet mniej, bo wiarygodność oficjalnych danych jest ograniczona. Tym samym pogłębił się dystans dzielący je pod względem nominalnego PKB od będących największą gospodarką świata USA.

PKB: Chiny tracą dystans do USA

Według danych za ubiegły rok chiński PKB jest już o 35 proc. niższy od amerykańskiego, choć jeszcze w 2021 r. był od niego niższy o 25 proc. To sytuacja, której jeszcze kilka lat temu wśród ekonomistów spodziewał się mało kto – zdobycie przez Chiny miana największej gospodarki świata wydawało się kwestią czasu. Jednak od tamtej pory dawać o sobie znać zaczęły słabości strukturalne.

Rynek nieruchomości opanował kryzys, któremu władze nie mogły zdecydowanie przeciwdziałać, obawiając się ogromnego przyrostu zadłużenia. Jednocześnie w 2023 r. będący wcześniej motorem wzrostu eksport spadł, a pogłębiły się problemy bezrobocia wśród młodych oraz zadłużenia władz lokalnych.

Czy Chiny kiedykolwiek wyprzedzą USA pod względem PKB?

Zdaniem szefa Instytutu Petersona Adama Posena pierwotną przyczyną pogorszenia się wyników był autorytarny zwrot w polityce prezydenta Xi Jinpinga, który zwiększył niepewność, skłaniając konsumentów i drobnych przedsiębiorców do gromadzenia oszczędności. Tymczasem pod względem jednej z miar Państwo Środka największą gospodarką świata już jest.

Chodzi o produkt mierzony przy uwzględnieniu parytetu siły nabywczej, który przekracza amerykański od około 2016 r. – wiele towarów i usług jest w Chinach po prostu tańsze. To z pewnością może cieszyć tamtejszych konsumentów, jednak w roli miary siły gospodarczej poszczególnych krajów lepszą miarą jest PKB nominalne.

Pod względem tej ostatniej miary Chiny mogą nie wyprzedzić USA wręcz nigdy – wynika z ubiegłorocznych prognoz ośrodka Bloomberg Economics. Zgodnie z nimi chiński PKB zacznie znów gonić amerykański, jednak w scenariuszu bazowym przekroczy go w latach 40. tego wieku jedynie nieznacznie, by w latach 50. wrócić na drugie miejsce.

Dlaczego gospodarka Chin będzie słabnąć?

W negatywnym dla Chin scenariuszu ich gospodarka szczyt siły na tle USA osiągnie na początku lat 40., kiedy będzie o 19 proc. mniejsza od amerykańskiej. Jeszcze gorszy jest wariant tego scenariusza, w którym obecny kryzys na chińskim rynku nieruchomości przerodzi się w kryzys finansowy – wówczas poprawiony nie zostanie nawet szczyt z 2021 r., a do początku lat 40. Chińczykom uda się zmniejszyć dystans do Amerykanów do 30 proc.

Zdaniem Bloomberg Economics dekoniunktura w nieruchomościach utrzyma się w najbliższych latach, przekładając się nie tylko na niższe inwestycje, ale też – uderzając w zatrudnienie, nastroje i zamożność konsumentów – na ich słabsze wydatki. W dłuższej perspektywie kluczowy będzie jednak wpływ pogłębiającej się zapaści demograficznej.

Łączna populacja Chin zaczęła spadać już w 2022 r., a bezrobocie wśród młodych będzie skutkować pogorszeniem sytuacji, zniechęcając ich do zakładania rodzin. W rezultacie do połowy tego wieku liczebność siły roboczej spadnie z około 750 mln do poniżej 600 mln, nawet jeśli władze niebawem podniosą wiek emerytalny.