Agencja Fitch obniżyła perspektywę ratingu Polski do negatywnej

Agencja ratingowa Fitch potwierdziła w piątek rating Polski na poziomie A- (dla długoterminowych zobowiązań w walucie obcej), jednak obniżyła jego perspektywę do negatywnej.

Z tego artykułu się dowiesz:

• Dlaczego Fitch obniżył perspektywę ratingu Polski do negatywnej?
• Jak sytuacja fiskalna Polski wpłynęła na decyzję agencji ratingowej?
• Jakie ryzyka dla finansów publicznych Polski zidentyfikowała agencja Fitch?
• Jakie prognozy dotyczące deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych przedstawiono?
• Jakie zmiany w polityce podatkowej są planowane w projekcie budżetu na 2026?
• W jakich warunkach agencja Fitch mogłaby obniżyć rating Polski?

Choć ekonomiści słusznie nie spodziewali się, aby agencja Fitch obniżyła nam rating, to pojawiał się cień wątpliwości, że może obniżyć jego perspektywę ze stabilnej do negatywnej. Tak się niestety stało. Argumenty? Oczywiście sytuacja fiskalna Polski. Agencja ostrzegała już poprzednio, że może obniżyć nam rating lub jego perspektywę „w razie niepowodzenia w konsolidacji finansów publicznych, obniżającego przekonanie agencji do zdolności rządu do stabilizacji długu publicznego w średnim okresie na poziomie zbliżonym do mediany krajów z koszyka ratingowego 'A'”.

Tymczasem przypomnijmy, że w projekcie budżetu na 2026 r., przyjętym przez rząd pod koniec sierpnia, założono, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniesie aż 6,5 proc. PKB. – To bardzo dużo, pierwotnie rząd planował, że będzie to 4,5 proc. – przypomina Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych. Dług (liczony metodologią unijną) już na koniec przyszłego roku ma sięgnąć 66,8 proc. PKB, również wyraźnie wyżej od dotychczasowych oczekiwań. Agencja Fitch prognozuje obecnie, że w 2027 r. relacja długu do PKB jeszcze urośnie, do 68,3 proc. PKB (przy medianie dla krajów z kategorii „A” 53,7 proc.). „Fitch przewiduje dalszy wzrost relacji długu do PKB w przypadku braku dodatkowych działań konsolidacyjnych” – napisano, dodając, że agencja oczekuje też wzrostu kosztów obsługi długu z 5,1 proc. dochodów rządowych w 2024 r. do 7,2 proc. w 2027 r. 

Fitch: rating Polski bez zmian, ale perspektywa zrewidowana do negatywnej

„Ryzyka dla finansów publicznych Polski wzrosły od czasu naszej ostatniej oceny. Znaczne poluzowanie fiskalne w latach 2024 i 2025 – z deficytem średnio 6,7 proc. PKB – większe trudności polityczne we wdrażaniu działań konsolidacyjnych oraz brak wiarygodnej strategii fiskalnej utrudnią znaczące zmniejszenie deficytu przed kolejnymi regularnymi wyborami parlamentarnymi w 2027 r.” – napisali ekonomiści agencji Fitch w komunikacie po piątkowej decyzji. 

Warto też zauważyć, że Ministerstwo Finansów założyło w projekcie budżetu na 2026 r. m.in. podwyżkę podatku CIT od banków oraz wyższą ścieżkę dla akcyzy na alkohol, tymczasem z Kancelarii Prezydenta dobiegają raczej sceptyczne głosy odnośnie do tych ruchów. „Od początku sierpnia prezydent zawetował różne ustawy, publicznie wyraził sprzeciw wobec podwyżek podatków oraz proponował ich obniżki” – zauważa agencja Fitch. 

Resort finansów zrewidował też w górę prognozę dla deficytu na ten rok – z 6,3 do 6,9 proc. PKB. Już deficyt za 2024 r. silnie zaskoczył, sięgając 6,6 proc. Dość podobna jest nowa prognoza Fitch: 6,9 proc. PKB deficytu w tym roku, 6,8 proc. w 2026 r. i 6,3 proc. w 2027 r. Słowem: jesteśmy i będziemy nie bardzo daleko od progu 3 proc. Dodatkowo, mocno oddala się perspektywa dojścia z deficytem poniżej tego poziomu, tym bardziej, że wybory parlamentarne w 2027 r. zapewne też nie będą sprzyjać ordynowaniu istotnego zacieśnienia fiskalnego.  „W warunkach wysokiej polaryzacji polityczny wpływ krajowych kalkulacji politycznych na decyzje może wzrosnąć przed kolejnymi wyborami parlamentarnymi do października 2027 r. Może to ograniczyć przestrzeń do wdrażania politycznie trudnych działań przed 2028 r., w tym działań wspierających konsolidację fiskalną” – napisała agencja Fitch.

Należy przy tym natomiast podkreślić, że cały czas agencja ratingowa Fitch dostrzega silne fundamenty polskiej gospodarki. „Rating Polski wspiera duża, zróżnicowana i odporna gospodarka, historia solidnej polityki makroekonomicznej zakotwiczonej w członkostwie w UE, solidne finanse zewnętrzne oraz wyższa i bardziej stabilna baza dochodów rządowych niż u „rówieśników” [krajów z koszyka ratingowego „A” – red.]” – napisano w komunikacie. Dodano, że czynniki te równoważą wysokie deficyty fiskalne, rosnący dług publiczny oraz niższe dochody i wskaźniki jakości rządzenia niż u krajów z kategorii „A”.

Co musiałoby się stać, żeby agencja Fitch obniżyła rating Polski?

W komentarzu agencja Fitch podkreśliła, że rating Polski (lub jego perspektywa) mogą ulec pogorszeniu w przypadku braku stabilizacji relacji długu do PKB w średnim okresie, np. z powodu niemożności wdrożenia działań konsolidacyjnych, niższego wzrostu lub znacznego wzrostu kosztów finansowania długu. Zresztą rewizja perspektywy ze stabilnej do negatywnej to już „żółta kartka” dla rządu i półkroku w stronę obniżki ratingu. Negatywne dla polskiego ratingu może być też istotne pogorszenie średnioterminowych perspektyw wzrostu gospodarczego (np. z powodu spadku konkurencyjności lub słabszego otoczenia zewnętrznego).

Z drugiej strony, agencja przedstawiła przesłanki za ewentualną poprawą perspektywy ratingu Polski. Jest ona jasna: wzrost zaufania do zdolności Polski do wdrożenia działań konsolidacyjnych wystarczających do ustabilizowania relacji długu do PKB w średnim okresie.