Brak zawodowego sceptycyzmu w odniesieniu do ryzyka oszustwa, niezgromadzenie wystarczających dowodów badania, niesprawdzanie źródeł, niespójność zastosowanych modeli do wyceny wartości godziwej oraz nieprawidłowości w udokumentowaniu oznak możliwej stronniczości kierownictwa w odniesieniu do szacunków – to przykłady nieprawidłowości wskazanych przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego w najnowszym rocznym sprawozdaniu.
Rzut oka na kontrole
W 2022 r. PANA przeprowadziła 149 kontroli planowych, 17 tematycznych, jedną doraźną oraz siedem branżowych (banki, ubezpieczyciele, fundusze). Agencja ocenia, że nieprawidłowości w działaniu firm audytorskich przełożyły się na liczne nieprawidłowości w wydawanych opiniach. W odniesieniu do ponad dwustu akt badania opinia była wydana bez oparcia o materiał dowodowy. Z kolei w odniesieniu do ponad 80 akt wydana opinia była nieprawidłowa. W połowie przypadków powinna zostać zmodyfikowana (czyli powinno być wyrażone zastrzeżenie, opinia negatywna lub odmowa wyrażenia opinii).
PANA w ramach działań pokontrolnych (jeśli naruszenia stwierdzone w trakcie kontroli dają ku temu podstawy) wszczyna postępowania administracyjne i dyscyplinarne. W 2022 r. 81 proc. raportów z kontroli zawierało rekomendacje do wszczęcia takich postępowań. To 6 pkt proc. więcej niż w 2021 r.
W 2022 r. PANA prowadziła w sumie 200 postępowań administracyjnych wobec firm audytorskich. Ich skutkiem były cztery kary skreślenia z listy, a w pozostałych postępowaniach – dwie takie kary. 29 decyzji administracyjnych podano do publicznej wiadomości, a w 55 nałożono na firmy audytorskie kary pieniężnie o łącznej wartości 1 159 849 zł.
Nadzorca vs. branża
Agencja prowadziła również postępowania dyscyplinarne wobec biegłych rewidentów – w 2022 r. było 231 takich postępowań. PANA podkreśla, że w 2022 r. widać było znaczny wzrost liczby wniosków o ukaranie do sądu powszechnego w trybie dobrowolnego poddania się karze (stanowiły aż 75 proc. wszystkich wniosków o ukaranie). W 2022 r. PANA skierowała 12 zawiadomień o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury.
