Pracy coraz mniej, płace rosną wolno

Płace w firmach, choć nominalnie są wyższe niż rok temu, to ich wartość realna spada. To oznacza osłabienie dynamiki konsumpcji indywidualnej w końcu roku

Średnie wynagrodzenie we wrześniu w firmach zatrudniających od 10 pracowników nominalnie było o 3,3 proc. wyższe niż rok wcześniej – wynika z opublikowanych w piątek danych GUS. Przeciętna płaca wynosiła 3283,18 zł brutto (3280,09 zł bez nagród z zysku) i była o ponad 106 zł wyższa niż przed rokiem. Realnie jednak płace drugi miesiąc spadły, tym razem minimalnie, bo o 0,1 pkt proc.

[srodtytul]Oznaka zdrowia rynku pracy[/srodtytul]

– To, że płace zaczęły realnie spadać, oznacza, iż mamy zdrowy rynek pracy – komentuje Mateusz Walewski, ekonomista Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych. – Firmy dostosowują się do kryzysu.

Według Walewskiego właśnie takie zachowanie przedsiębiorstw pozwoli, by bezrobocie dramatycznie nie wzrosło. Ekonomista CASE szacuje, że w ciągu roku może ono osiągnąć około 14 proc. – Gdyby firmy nie przyhamowały z podwyżkami, to stopa bezrobocia byłaby znacznie wyższa – około 15 proc. – przekonuje.

Nominalny wzrost wynagrodzeń jest wyższy niż prognozowali ekonomiści. Teraz wskazują oni, że wcale nie oznacza to podwyżek w przedsiębiorstwach, tylko jest efektem większej liczby zwolnień.– Firmy pozbywają się najpierw pracowników najsłabiej wykwalifikowanych, z najniższymi wynagrodzeniami. Jeśli się ich zwalnia, to automatycznie w górę skacze przeciętna płaca – tłumaczy Maciej Bukowski, szef Instytutu Badań Strukturalnych.

Także Adam Czerniak, ekonomista Invest-Banku, uważa, że wzrost wynagrodzeń we wrześniu był iluzoryczny. – To struktura zwolnień przyczyniała się do statystycznego wzrostu średniej płacy w konkretnych branżach.

Potwierdzeniem są dane o dynamice wynagrodzeń i zatrudnienia w sierpniu. Wówczas najszybciej płace rosły w firmach produkujących samochody – o 8,7 proc. w skali roku i u producentów wyrobów skórzanych – o 8,5proc. W tych branżach dynamika zatrudnienia była na relatywnie najniższym poziomie (spadek o odpowiednio 15,8proc. i 16,0 proc.)

[srodtytul]Zwolnienia przyspieszają[/srodtytul]

Ale tak jak w przypadku płac można mówić o zahamowaniu ich wzrostu, tak zatrudnienie w firmach spada już od ośmiu miesięcy. We wrześniu firmach zatrudniających od 10 osób pracowało niespełna 5,27 miliona osób, o 128, 5 tysiąca mniej niż przed rokiem.

– Po raz pierwszy od marca tempo zwolnień nieznacznie wzrosło. W sierpniu to było około 3 tysięcy. We wrześniu 4 tysiące – analizuje Adam Czerniak z Invest-Banku. – A to oznacza, że w ostatnim kwartale bieżącego roku będą się ujawniać efekty wtórne spowolnienia gospodarczego, takie jak spadek inwestycji i obniżenie tempa wzrostu popytu konsumpcyjnego, które będą oddziaływać w kierunku spadku zatrudnienia, w szczególności w sektorze usług. Ekonomiści uważają, że w najbliższych miesiącach zaczną się zwolnienia w małych firmach i w usługach.

– Będziemy mieli do czynienia z nietypową sytuacją – opowiada Maria Drozdowicz-Bieć ze Szkoły Głównej Handlowej. – Dane statystyczne, które pokazują sytuację w firmach, gdzie pracuje co najmniej 10 osób, będą stabilne, a bezrobocie wzrośnie i ludzie będą mniej realnie zarabiali. We wrześniu fundusz płac był w ujęciu realnym o 2,4 proc. niższy niż rok wcześniej. W sierpniu skala spadku była podobna. Z tak słabym wynikiem nie mieliśmy do czynienia od pięciu lat. Według analityków to zapowiedź, że w najbliższych miesiącach możemy być świadkami dalszego osłabienia dynamiki konsumpcji.