Spora rewolucja w VAT

Ministerstwo Finansów przedstawiło w piątek projekt nowej tzw. matrycy VAT. Nowelizacja zakłada obniżenie stawek dla kilku kategorii produktów tzw. pierwszej potrzeby, ale będą też podwyżki.

Obniżki dotyczą m.in. pieczywa i wyrobów ciastkarskich. Obecnie objęte są one trzema stawkami – 5, 8 i 23 proc. w zależności od daty przydatności do spożycia. Teraz do tych kategorii ma mieć zastosowanie jedna stawka – 5 proc.

W sklepach powinny także spaść ceny owoców tropikalnych i cytrusowych, pistacji, migdałów i kokosów, zup, bulionów, żywności homogenizowanej i dietetycznej. Obecnie przy ich zakupie trzeba płacić 8 proc. MF uznało je jednak za podstawowe produkty spożywcze i proponuje 5-proc. stawkę.

Tańsze mogą być także produkty dla niemowląt i dzieci (żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – obniżenie stawki VAT z 8 do 5 proc.) oraz artykuły higieniczne dla kobiet (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy – też spadek z 8 do 5 proc.).

Bardzo istotna jest propozycja zastosowania obniżonych stawek na e-wydawnictwa, w tym na książki i czasopisma wydawane w formie elektronicznej.

Nowa matryca VAT przewiduje też podwyżki stawek VAT dla kilku produktów. Przede wszystkich chodzi o napoje z owoców i warzyw. Dziś objęte są one stawką 5 proc. pod warunkiem, że mają więcej niż 20 proc. soku z warzyw lub owoców. Po zmianach za każdy napój, który nie będzie 100 proc. soku, będzie trzeba zapłacić 23 proc.

W przyszłym roku zdrożeją też najpewniej owoce morza, w tym homary, ośmiornice, kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki (oraz przetwory z nich i kawior). Tu stawka ma się zmienić diametralnie – z 5 do 23 proc.

Celem zmiany matrycy VAT jest przede wszystkim uproszczenie systemu i wyeliminowanie sytuacji, gdy podobne produkty objęte są różnymi stawkami. Przykładowo musztarda to 23 proc., ale już sos musztardowy (czyli musztarda z różnymi dodatkami) to 8 proc. Producenci zyskają też większą pewność, dzięki tzw. wiążącej interpretacji stawkowej (WIS), że zastosowane przez nich opodatkowanie konkretnego produktu nie zostanie przez fiskusa podważone. Choć problemem może być to, że WIS będzie wydawany dla każdego produktu oddzielnie.

Zmiany przyniosą też pewne korzyści dla konsumentów. Jak wyliczył resort finansów, w 2019 r. w naszych kieszeniach zostanie ok. 145 mln zł (za to dochody budżetu państwa będą mniejsze o taką kwotę), głównie z tytuły obniżki stawek na e-wydawnictwa. W kolejnych latach mamy zyskiwać po ok. 34 mln zł rocznie.

Ekonomiści mBanku wyliczyli w piątek na Twitterze, że zmiana stawek, przy założeniu, że wejdzie w życie w kwietniu 2019 r., obniży inflację o 0,1 pkt proc. acw