Za dekadę będziemy tak bogaci jak Europejczycy?

Rząd stawia cel osiągnięcie 95 proc. unijnej średniej zamożności już w 2030 r. Czemu nie, ale to bardzo duże wyzwanie – odpowiadają ekonomiści.

W umowie partnerstwa, która określa ramy wykorzystania funduszy unijnych na lata 2021–2027 i która jest od poniedziałku w konsultacjach społecznych, rząd postawił sobie kilka ambitnych celów do osiągnięcia w 2030 r.

Jednym z nich jest szybkie dogonienie Unii Europejskiej pod względem średniego poziomu zamożności. Rząd planuje, że już w 2030 r. PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca (z uwzględnieniem siły nabywczej) sięgnie 95 proc. średniej unijnej wobec 73 proc. w 2019 r. Gdyby to się udało, byłaby to bardzo dobra informacja dla Polaków, bo oznaczałaby, że także nasz poziom konsumpcji, bieżących dochodów i wynagrodzeń, czyli komfort życia, byłby bardzo zbliżony do średniej w UE.

Warunki konieczne

Pytanie, czy to w ogóle możliwe? Polska praktycznie w ciągu dekady musiałaby zbliżyć się do średniej UE o ponad 20 pkt proc., tymczasem przez 15 lat członkostwa w UE ten dystans skrócił się o 23 pkt proc. (przy czym przez pierwsze pięć lat – o 10 pkt proc.).

– To rzeczywiście bardzo ambitny cel – przyznaje Piotr Bujak, główny ekonomista PKO BP. – Ale możliwy do osiągnięcia, przy spełnieniu kilku warunków – podkreśla. Takim warunkiem koniecznym byłoby zapewnienie szybkiego tempa wzrostu gospodarczego w granicach 4–5 proc. rocznie w Polsce (i przy założeniu, że w tym czasie bardziej rozwinięte kraje UE będą rozwijać się wolniej od nas).

GG Parkiet

– Pierwsza połowa nadchodzącej dekady wydaje się temu sprzyjać. Taki wzrost uda się wygenerować z wykorzystaniem środków krajowych i funduszy UE, a nie będą jeszcze odczuwalne tak mocno negatywne skutki procesów demograficznych – uważa Bujak.

Druga część dekady może być trudniejsza, zaczniemy mocniej odczuwać skutki starzenia się społeczeństwa i na rynku pracy, i w zakresie obciążenia finansów publicznych. – Ale przy odpowiednich działaniach, podtrzymujących efektywność inwestycji w sektorze publicznym i tworzących odpowiednie środowisko dla inwestycji sektora prywatnego, możliwe jest utrzymanie tempa wzrostu PKB powyżej 4 proc. – ocenia Bujak.

Rola państwa

Pobudzenie inwestycji to zresztą kolejny cel do osiągnięcia zapisany w umowie partnerstwa – mają one stanowić 25 proc. PKB w 2030 r., w porównaniu z 18,5 proc. PKB w 2019 r. W tym przypadku luka do nadrobienia nie wydaje się tak duża, ale warto pamiętać, że rząd PiS już raz postawił sobie taki cel (25 proc. stopy inwestycji) w strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju.

– I nie udało się go osiągnąć mimo sprzyjającej koniunktury – zauważa Sławomir Dudek, główny ekonomista Pracodawców RP. – Problemem okazują się inwestycje prywatne, a tu nie ma jakiejś wyraźnej tendencji wzrostowej, bo nie brakuje klimatu inwestycyjnego. Zamiast tego ze strony rządu mamy dążenie do etatyzacji gospodarki, do zwiększania kontroli i regulowania procesów gospodarczych, rosnące obciążenia przedsiębiorstw i oczywiście problemy z praworządnością. To zniechęca firmy do inwestycji na większą skalę – wyjaśnia Dudek.

– Oczywiście rząd powinien stawiać sobie ambitne cele. Ale moim zdaniem dogonienie unijnej średniej w ciągu dekady jest mało realne, zwłaszcza bez poprawy warunków do prowadzenia biznesu czy rozwiązania problemów demograficznych. Tym bardziej że żadne prognozy Komisji Europejskiej nie wskazują na tak szybką konwergencję – dodaje Dudek.

– Gdyby udało się w tak szybkim tempie nadrobić lukę do UE, byłoby fantastycznie – komentuje z kolei Sonia Buchholtz, główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan. – Ale musimy sobie zdawać sprawę, że do 95 proc. średniej unijnej jest nam bardzo daleko, a proste rezerwy wzrostu, tzw. niskowiszące owoce, zostały już zerwane. By przeskoczyć tę barierę, musielibyśmy w pewnym sensie wymyślić sobie naszą gospodarkę na nowo – zaznacza.