Wyrok TK może uderzyć w gospodarkę

W krótkim okresie grozi nam zablokowanie pieniędzy z unijnego Funduszu Odbudowy. W dłuższym – pogorszenie klimatu dla rozwoju biznesu i ograniczenie nowych inwestycji.

Czwartkowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, uznający, że niektóre zapisy Traktatu o UE są niezgodne z Konstytucją RP, niewątpliwie zaostrzy konflikt Polski z Komisją Europejską. I może mieć też swoje reperkusje ekonomiczne.

Bezpośrednim efektem może ograniczenie napływu środków z UE do Polski. Po pierwsze, dalej opóźniana może być akceptacja ze strony Brukseli naszego Krajowego Planu Odbudowy. KPO zakłada, że łącznie trafi do nas 24 mld euro w postaci grantów i 12 mld euro. Jeżeli KE nie zaakceptuje KPO jeszcze w tym roku, Polska może stracić prawo do wypłaty 13 proc. zaliczki na realizację złożonych projektów. A jeśli nie dostaniemy pieniędzy w ogóle, ucierpią przede wszystkim inwestycje w zakresie koniecznej zielonej i cyfrowej transformacji czy programów dla służby zdrowia.

- Środki z KPO w nadchodzących latach dałyby oddech finansom publicznym, które zadłużyliśmy mocno w czasie kryzysu. Czyli brak tych środków to większy deficyt, większy dług lub wyższe podatki i cięcia innych wydatków – zaznacza Sławomir Dudek, główny ekonomista Fundacji FOR. – Ten wyrok stawia też pod znakiem zapytania naszą pozycję w UE i w ogóle kwestie całego budżetu unijnego, a to są już ogromne środki – dodaje.

Na lata 2021-2027 Polska ze „zwykłego" siedmioletniego budżetu UE ma dostać 77 mld euro. Brak tych funduszy negatywnie wpłynąłby na tempo wzrostu PKB, i być może przyczynił się też do obniżenie ratingów wiarygodności kredytowej dla Polski. Nie mniej na razie w kwestii zagrożenia uruchomienia czy też braku uruchomienia unijnego budżetu trzeba poczekać na analizę formalną i ostateczna reakcję KE.

W ujęciu krótkoterminowym, wyrok TK może też przyczyniać się do utrzymującej się słabości złotego (mimo nieoczekiwanej przez rynek podwyżki stóp procentowych), a także wzrostu oprocentowania długu publicznego.

- Ale pieniądze to nie wszystko. Ten wyrok to mocne uderzenie w wiarygodność ekonomiczną naszego kraju – zaznacza Dudek.  - W odbiorze zewnętrznym będzie postrzegany też jako pierwszy krok do polexitu. Zresztą już od miesięcy jest to pierwsze pytanie jakie zadają na różnych spotkaniach inwestorzy zagraniczni. W długim terminie ryzko polexitu znacząco wzrosło – uważa.

Ekonomiści zaznaczają, że eskalacja konfliktu z Brukselą w kwestii praworządności obniży jeszcze bardziej  klimat inwestycyjny w Polsce.

- Ten wyrok zdestabilizuje nasz system prawny, co dodatkowo negatywnie wpłynie na  klimat dla rozwoju biznesu i ograniczy nowe inwestycje – ocenia Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan. Podkreśla, że od 17 lat UE jest naszym partnerem strategicznym na dobre i na złe. - Przeciągające się spory Polski z Komisją Europejską osłabiają naszą pozycję w Europie i zagrażają nie tylko inwestycjom przewidzianym w KPO, ale inwestycjom w ogóle, gdyż bez poszanowania prawa wspólnotowego, trudno będzie zdobyć nowe inwestycje zagraniczne i utrzymać istniejące – zaznacza Witucki.

- Ostatnie orzeczenie TK powoduje, że Polska będzie postrzegana jako bardziej ryzykowny kraj do inwestowania - mówi też Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich. - Niepewność co do kształtu przyszłych relacji z UE oraz napływu środków z funduszy europejskich utrudnia kalkulację ekonomiczną i zniechęca do realizacji projektów inwestycyjnych. Oddziałuje to przede wszystkim na napływ kapitału długoterminowego do Polski – zaznacza. - Od poziomu inwestycji zależy natomiast trwałość ożywienia gospodarczego po pandemii – jeśli inwestycji będzie mniej, wzrost gospodarczy szybciej zostanie ograniczony przez bariery o charakterze podażowym – wylicza.

Kozłowski podkreśla jednocześnie, że długoterminowe implikacje wyroku TK są w tym momencie trudne do oceny – to, jaki scenariusz będzie się realizował, zależy od reakcji instytucji unijnych oraz skłonności polskich władz do podjęcia kroków w kierunku załagodzenia konfliktu. Konfederacja Lewiatan w dzisiejszym oświadczeniu wezwała rząd do zaprzestania eskalacji konfliktu i jak najszybszego porozumienia z Komisją Europejską.