Jak opodatkować dochody z bitcoina

Rok 2018 dla inwestorów, nie tylko w Polsce, rozpoczął się wyśmienicie.

Zasada ta dotyczy nie tylko dochodów ze sprzedaży bitcoina, ale również tych z zamiany bitcoina na towary lub usługi albo dochodów z pozyskania kryptowaluty w inny sposób.

Obowiązują tu ogólne zasady ustalania przychodów i kosztów podatkowych, czyli w najprostszym przypadku, gdy nabywamy bitcoina za pieniądze i w ten sam sposób się go wyzbywamy, koszty i przychody do ustalenia dochodu określamy na podstawie – odpowiednio – wydatków poniesionych w złotym i przychodów uzyskanych w złotym. Należy też pamiętać, że bitcoin, choć przez niektórych uważany za walutę, formalnie walutą nie jest. Tak więc koszty i przychody ustalamy w tym przypadku według realnych wartości wyrażonych w złotym, a nie np. „kursów średnich".

Popularną metodą używania bitcoina jest „płatność" kryptowalutą za usługi lub towary. Kiedyś wyłącznie w internecie, a teraz coraz częściej w realnym obrocie możemy nabywać – w zamian za posiadane bitcoiny – różnego rodzaju dobra. Pamiętać jednak należy, że kwalifikacja kryptowaluty do praw majątkowych sprawia, iż „płatność" dokonana za jej pomocą będzie rodziła – w odróżnieniu od płatności w pieniądzu oficjalnym – skutki podatkowe, ponieważ z punktu widzenia przepisów prawa będzie to zamiana: praw majątkowych na towary i praw majątkowych na usługi lub inne prawa majątkowe. Odpłatne zbycie prawa majątkowego w postaci bitcoina rodzić więc będzie obowiązek wykazania dochodu także w przypadku, gdy bitcoina „wymienimy" na cokolwiek innego niż pieniądz oficjalny. Użycie bitcoina w transakcji przypomina więc trochę sytuację, w której nabywając dane dobro, płacimy za nie towarami czy usługami.

Przykład

Podatnik nabył kryptowalutę po kursie 20 000 zł za 1 BTC. Obecnie chce za 1 BTC opłacić zabieg medyczny o wartości około 80 000 zł, przy założeniu, że do transakcji użyje kryptowaluty po kursie 70 000 zł, a resztę zapłaci standardowo. Realizując zamianę bitcoina za usługę medyczną, podatnik wygeneruje dochód w wysokości 50 000 według poniższego obliczenia:

70 000 (przychód z zamiany) - 20 000 (koszt nabycia prawa - BTC) = 50 000 zł (do przychodu nie zaliczamy tej części płatności, która została opłacona w oficjalnym pieniądzu).

Jeśli chodzi o kwestię zaliczania dochodów z bitcoina do dochodów z działalności gospodarczej, to zwracam uwagę na dwa zagadnienia. Po pierwsze, w licznych interpretacjach indywidualnych organy prezentują pogląd, że działalność polegająca na wykonywaniu transakcji na kryptowalutach powinna być zarejestrowania, czyli wpisana formalnie w przedmiot działalności podatnika. Z opinią taką można się zgodzić, pod warunkiem że podatnik prowadzący działalność gospodarczą nabywa i zbywa BTC w celach spekulacyjnych. Jeśli podatnik wykorzystuje bitcoina do transakcji wymiany kryptowaluty na towary lub usługi, obostrzenie wynikające z powyższego stanowiska powinno być bez znaczenia.

Po drugie, nawet jeśli taki wpis do przedmiotu działalności istnieje, w niektórych przypadkach, odwołując się do cedularnej konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych, sądy administracyjne uznają, że każde źródło dochodów (tu prawa majątkowe i działalność gospodarcza) powinno być opodatkowane odrębnie, więc „spekulacyjny" obrót kryptowalutą nie może być uznawany za dochód z działalności gospodarczej. W podatku dochodowym od osób prawnych powyższe rozróżnienia nie mają większego znaczenia.

Już tak krótka analiza pokazuje, że z podatkowego punktu widzenia obrót bitcoinem rodzi wiele ryzyk, w tym w szczególności ryzyko powstania obowiązku podatkowego w transakcji zamiany BTC, jako prawa majątkowego, na inne prawa majątkowe, towary lub usługi. Chyba niewielu podatników zdaje sobie sprawę z takich skutków posługiwania się kryptowalutą.