Za bardzo wysoką dynamiką tempa wzrostu PKB w II kwartale obok oczywistych efektów statystycznych (głęboki spadek wskaźnika rok wcześniej) stoi wyraźna odbudowa konsumpcji gospodarstw domowych. Wkład tylko tej kategorii we wzrost gospodarczy wyniósł aż 7,4 pkt proc. Stanowi to potwierdzenie znaczenia konsumpcji dla wzrostu gospodarczego i z tego też względu warto przyjrzeć się danym, które mogą być pomocne w szacowaniu konsumpcji.
W ekonomii jako konsumpcję rozumie się zakup różnego rodzaju dóbr w celu zaspokojenia potrzeb, a główną jej determinantą jest dochód. Ponieważ dane o wielkości konsumpcji publikowane są raz na kwartał, jako wskaźniki wyprzedzające można przyjąć publikowane, co miesiąc dane GUS dotyczące wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw. Jednak same nominalne wynagrodzenia nie będą tu zbyt dobrym odzwierciedleniem tendencji dla przyszłej konsumpcji. Aby otrzymać bardziej wiarygodny wskaźnik, należy uwzględnić zmiany cen konsumpcyjnych. Cóż bowiem z tego, że płace rosną, jeśli wzrost cen jest jeszcze szybszy.
W takim przypadku trudno oczekiwać wzrostu konsumpcji. Zatem wydaje się, że zmiana dynamiki wynagrodzeń pomniejszona o inflację w danym okresie, czyli płace realne, powinna być o wiele lepszym wskaźnikiem wyprzedzającym przyszłą konsumpcję. Dysponując comiesięcznymi danymi GUS od stycznia 2005 r. i od stycznia 2010 r. do czerwca br., badamy związek między konsumpcją a realną dynamiką płac mierzony współczynnikiem korelacji liniowej. Wynosi on odpowiednio 0,56 i 0,51. Oznacza to, iż zmiana jednej ze zmiennych jest zależna od drugiej w 56 i 51 proc. i – jak widać – przez lata relacje te zmieniły się tylko w niewielkim stopniu. Jest to jakaś zależność, aczkolwiek nie specjalnie znacząca. Poszukując innego lepszego wskaźnika, oprócz płac i inflacji dodaliśmy jeszcze zmiany w poziomie zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. W ten sposób otrzymujemy realny fundusz płac w przedsiębiorstwach, liczony jako iloczyn zatrudnienia i przeciętnego wynagrodzenia skorygowany o zmiany cen konsumpcyjnych.
Tak policzony realny fundusz płac porównujemy z konsumpcją w takich samych okresach jak wspomniane powyżej. W tym przypadku korelacja okazuje się zdecydowanie silniejsza i wynosi odpowiednio 0,68 i 0,69, a więc wyjaśnia zmianę jednej zmiennej względem drugiej już w prawie 70 proc. Zatem realny fundusz płac w lepszym stopniu oddaje przyszłe zmiany w poziomie konsumpcji.
Analiza danych w długim okresie potwierdza te spostrzeżenia. Aby nie cofać się zbyt głęboko w przeszłość, wystarczy spojrzeć na dane z wiosny ubiegłego roku. Realny fundusz płac w kwietniu, maju i czerwcu obniżył się średnio o 3,8 proc., co znalazło odzwierciedlenie w publikowanych z dwumiesięcznym opóźnieniem danych o konsumpcji. W II kwartale 2020 r. spadła ona o prawie 11 proc. A co pokazują najnowsze dane? Otóż realny fundusz płac po dwóch miesiącach bieżącego kwartału jest niższy o ponad 2 pkt proc. od notowanego w dwóch pierwszych miesiącach ubiegłego kwartału. A warto pamiętać, że w II kwartale tego roku dynamika wzrostu konsumpcji osiągnęła rekordowe 13,3 proc.
