Losy małego atomu Orlenu poznamy pod koniec roku

Premier Donald Tusk oświadczył we wtorek, że ocena umów zawieranych przez Orlen w sprawie budowy reaktorów SMR trwa i "będą konsekwencje tej oceny". Jak dodał, z tego co wie, obecny zarząd Orlenu podziela wątpliwości służb specjalnych wobec tych umów.

Jak powiedział szef rządu po posiedzeniu Rady Ministrów, ocena realizacji projektu ze strony obecnych władz Orlenu, trwa i będą konsekwencje tej oceny. - Czekam na ostateczne efekty działania i służb i zarządu Orlenu. Z mojej wiedzy wynika, że dzisiejszy zarząd Orlenu ma wątpliwości podobne do tych, jakie sformułowały służby wiele miesięcy temu" - oświadczył Tusk.

Wyniki kontroli pod koniec roku

Jak dodał, w sprawie współpracy Orlenu z prywatnym inwestorem "czynności wyjaśniające czy oceniające skutki podpisanej umowy były badane przez służby za moich poprzedników. Już wtedy budziły niepokój".

- Nie mogę wykluczyć, że prywatny inwestor z dobrą wolą podpisywał umowę, w której uprawnienia państwa i firmy, w której państwo ma udziały, były dość zaskakująco ograniczone" - stwierdził i wyraził nadzieję, że "do końca roku będziemy mieli wyczyszczoną sytuację, jeśli chodzi o umowy Orlenu, nie tylko tę umowę".

Przypomnijmy, że 7 grudnia 2023 r. Minister Klimatu i Środowiska wydał sześć decyzji zasadniczych dotyczących budowy sześciu obiektów energetyki jądrowej w technologii BWRX-30 dla spółek Orlen Synthos Green Energy. OSGE to spółka, w której po połowie udziałów mają Orlen oraz prywatny chemiczny koncern Synthos, należący do Michała Sołowowa. W procesie uzyskiwania decyzji zasadniczej konieczna jest opinia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW). Opinia ABW dla projektów OSGE była negatywna. Następnie 13 listopada 2023 r. OSGE złożyła wniosek o odtajnienie uzasadnienia opinii przygotowanej przez szefa ABW tak, aby spółka mogła się odnieść do zawartych w niej informacji, ale spotkało się to z odmową.

W lutym 2024 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych zapowiedziało audyt OSGE przez nowe władze Orlenu. Ministerstwo klimatu poinformowało z kolei o audycie decyzji podejmowanych w tej sprawie przez MKiŚ, zastrzegając, że obejmuje on wyłącznie strukturę właścicielską w tym projekcie, a nie samą technologię.

OSGE planuje budowę w Polsce floty reaktorów BWRX-300. To projekt GE-Hitachi Nuclear Energy (GEH) - joint-venture amerykańskiego GE i japońskiego Hitachi. Należy do rodziny reaktorów wodno-wrzących (BWR). Jednocześnie, ze względu na stosunkowo niewielką moc - 300 MWe jest zaliczany do tzw. SMR - małych reaktorów modułowych. Pierwszy taki reaktor ma powstać dla kanadyjskiej OPG w elektrowni jądrowej Darlington. Kolejny, zgodnie z planami OSGE - miałby powstać w Polsce do końca dekady.