Państwo zapewnia o stabilnej sytuacji Getin Noble i Idei Banku

Narodowy Bank Polski deklaruje, że w razie potrzeby wesprze płynnością banki Leszka Czarneckiego, które zapewniają, że teraz nie mają zakłóceń w regulowaniu zobowiązań klientów.

Komitet Stabilności Finansowej stwierdził po długich nocnych obradach w niedzielę, że system finansowy jest stabilny. Posiedzenie dotyczyło przede wszystkim sytuacji Getin Noble Banku i Idei Banku, których notowania mocno spadały po ujawnieniu w ubiegły wtorek afery taśmowej.

KSF: system jest zdrowy

– Przeanalizowaliśmy sytuację i wysłuchaliśmy przedstawicieli obu banków. Zapewnili, że banki na bieżąco realizują zobowiązania wobec klientów i sytuacja jest pod kontrolą. Każda z instytucji tworzących KSF w sposób niezakłócony spełnia swoją funkcję i czuwa nad sytuacją – mówi Teresa Czerwińska, minister finansów. Zadeklarowała gotowość do wspólnego wspierania systemu finansowego, który w jej ocenie działa stabilnie.

Posiedzenie KSF, który tworzą szefowie Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Ministerstwa Finansów i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, zostało zwołane drugi raz od czwartku. – Zebraliśmy się w niedzielę, właśnie o tej porze, ze względu na szum medialny, który powstał w ostatnich dniach, a nie sytuację fundamentalną – zaznacza Adam Glapiński, prezes NBP. Jego instytucja zadeklarowała gotowość uruchomienia wsparcia płynnościowego w razie potrzeby. – Stworzyliśmy gotowość, aby banki te posiadały odpowiednią płynność. Ich klienci są bezpieczni – zapewnia Glapiński.

Marcin Pachucki, p.o. przewodniczącego KNF, ocenia sytuację jako dobrą.

Fotorzepa

Niektórzy klienci tych banków po wybuchu afery z Markiem Chrzanowskim, byłym szefem KNF, w roli głównej (nagrał go Leszek Czarnecki, główny akcjonariusz Getinu i Idei), niepokoili się o swoje oszczędności. Ten pierwszy bank zgromadził 47 mld zł depozytów, drugi – 19 mld zł. Czy i w jakim tempie odpływają pieniądze z banków? – To są szczegółowe informacje, których nie możemy ujawniać ze względu na tajemnicę bankową. Ze swojej strony możemy zapewnić, że banki nie mają zakłóceń w regulowaniu zobowiązań – odpowiada Czerwińska. Marcin Pachucki, który pełni obowiązki szefa KNF, zapewnia, że nadzór jest w stałym kontakcie z bankami. – Instytucje bezpieczeństwa dobrze ze sobą współpracują. Sytuacja jest dobra – dodaje.

Zdzisław Sokal, prezes Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, przypomniał, że BFG gwarantuje depozyty klientów w wysokości do 100 tys. euro wraz z należnymi odsetkami i jest gotów do dalszych działań wspierających. – Zadaniem KSF jest bieżące monitorowanie sytuacji. Zwołałam posiedzenie w czwartek, zwołałam w niedzielę i jeśli będzie taka potrzeba, możemy spotykać się codziennie. W niedzielę otrzymaliśmy od banków pogłębione informacje, odpowiednio regulują zobowiązania wobec klientów i nie ma zagrożeń dotyczących terminowość ich regulacji – zaznacza Czerwińska.

Uspokajające deklaracje

– Zapewnianie przez NBP, że w razie konieczności zapewni płynność bankom, jest samo w sobie pozytywne i uspokajające. Jednak okoliczności, czyli posiedzenie w niedzielną noc, stanowią znak zapytania. Ale taka jest rola tych instytucji – w razie problemów mają zapewniać płynność, prawdopodobnie w postaci pożyczek zabezpieczanych aktywami banków – ocenia Mateusz Krupa, analityk Erste Securities. Dodaje, że takie zapewnienia w obecnej sytuacji są potrzebne, ale nie okazały się przełomowe, biorąc pod uwagę dzisiejsze zmienne zachowanie rynku.  W poniedziałek rano akcje Idei Banku drożały, ale pod koniec sesji taniały o ponad 7 proc. Getin Noble Bank po stabilnym początku kończył dzień 15-proc. przeceną.

– Spadające notowania banków kontrolowanych przez Czarneckiego pokazują, że deklaracja NBP nie uspokoiła nastrojów. To wprawdzie konkretna deklaracja, ale być może rynek spodziewał jej się wcześniej, przy okazji czwartkowego posiedzenia KSF. Zamiast niewiele mówiącego stwierdzenia, że sytuacja w sektorze jest stabilna, oczekiwano wówczas zapewnienia, że w razie potrzeby zostanie udzielone wsparcie tym dwóm konkretnym bankom – uważa Andrzej Powierża, analityk DM Citi Handlowego. Czy największe ryzyko kryzysu płynnościowego już minęło? – Tego nie wiemy, bo największy problem, niestety, stanowi polityka i kto kiedy kogo nagrał, więc tutaj trudno cokolwiek prognozować. Nie spodziewam się, aby Getin Noble i Idea Bank miały mieć problem płynnościowy, który przekraczałby możliwości potencjalnego wsparcia przez NBP – ocenia Krupa.

Inny problem na później

Ekspert dodaje, że inna sprawa to problem strukturalny Getin Noble, ale jego rozwiązanie to temat na inny moment. Chodzi o słabe wyniki banku i niespełnianie wymaganych przez KNF współczynników wypłacalności. Realizowany od ponad dwóch lat plan naprawy (kiedyś program postępowania naprawczego) nie przynosi jeszcze dużych rezultatów. Bank wciąż ma problem z rentownością: po dużej stracie w 2017 r. (580 mln zł netto) także ten rok, wbrew wcześniejszym sugestiom, bank zakończy pod kreską. Główną przeszkodą znów są wysokie odpisy, co w połączeniu z wysokim kosztem finansowania i niską dochodowością aktywów przyczynia się do słabszych wyników. Problemy kapitałowe i duży portfel frankowy powodują, że aktywa banku się kurczą.

Pytania do... Artura Klimczaka, prezesa Getin Noble Banku

Artur Klimczak, prezes Getinu

materiały prasowe

W ostatnich dniach, po publikacjach o tzw. aferze taśmowej dotyczącej KNF, notowania Getin Noble Banku mocno spadały. Jaka jest sytuacja finansowa banku?

Źródło tego, co dzieje się w mediach, nie było związane z działalnością operacyjną banku, lecz uwarunkowane przez niezależne od spółki czynniki zewnętrzne. Wszelkie organy nadzoru znają naszą sytuację szczegółowo, w ramach swoich kompetencji mają podgląd w to, co się dzieje w finansach banku.

W niedzielę wieczorem zebrał się Komitet Stabilności Finansowej, by ocenić sytuację systemu finansowego, i uznał ją za stabilną. Zebrał się także zarząd NBP i prezes Adam Glapiński powiedział wprost, że pieniądze klientów Getin Noble Banku są bezpieczne i w razie potrzeby bank centralny jest gotów udzielić odpowiedniego wsparcia.

Jak zareagowali klienci? Czy odczuwacie odpływ depozytów?

Bank jest sprawny operacyjnie, realizuje na bieżąco wszelkie zlecenia i dyspozycje klientów. NBP zadeklarował gotowość udzielenia wsparcia, jakie leży w jego kompetencjach. Głównie chodzi o kwestie płynnościowe. W niektórych mediach pojawiają się nieścisłe, przekręcone, wręcz nieprawdziwe informacje na temat naszego banku. Nie tylko my, ale i sam NBP prosi media, aby nie szukały sensacji i rzetelnie relacjonowały wydarzenia.

Czy plany naprawy i ochrony kapitału, zatwierdzone kilka miesięcy temu przez KNF, są przez bank realizowane zgodnie z założeniami?

Aż do ubiegłej niedzieli plany te były realizowane i na bieżąco monitorowane przez KNF. Ostatnie miesiące przyniosły istotne zmniejszenie luki kapitałowej. Dbając o płynność, musieliśmy lekko podnieść oprocentowanie lokat, więc cała sprawa z pewnością wpłynie na nasz biznes.

Obligacje podporządkowane Getin Noble Banku mocno potaniały na Catalyst

Obawy o sytuację Getin Noble Banku mają nie tylko jego akcjonariusze i klienci, ale też obligatariusze. Głównie ci posiadający dług podporządkowany tej instytucji finansowej. Na koniec czerwca miała ona zobowiązania podporządkowane o wartości 1,88 mld zł. Ich notowania na Catalyst mocno spadły, w większości przypadków wyceny poruszają się między 65 a 75 proc., ale niektóre zostały przecenione nawet w okolice 40–50 proc. wartości nominalnej, co wyniosło ich rentowność w okolice 40 proc. (marża ponad WIBOR w większości emisji obligacji podporządkowanych Getin Noble zwykle ustalana była na poziomie około 5 pkt proc.). Problem z tego typu papierami wynika z ich charakterystyki – w razie likwidacji lub upadłości banku są one spłacane w ostatniej kolejności („dalej" w kolejce są już tylko akcjonariusze). Poza tym, o czym mówi też prospekt emisyjny tego typu papierów Getin Noble z października 2016 r., ich wartość może zostać obniżona (w tym do zera), mogą one zostać zamienione na akcje zwykłe albo na inne instrumenty typu udziałowego – lub warunki emisji mogą ulec zmianie. Tak się może stać, ale tylko wtedy, gdy doszłoby to uruchomienia tzw. resolution, czyli uporządkowanej upadłości lub likwidacji banku (mechanizm ten wprowadziła do polskiego prawa ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, która weszła w życie jesienią 2016 r. i jest implementacją unijnej dyrektywy BRR o uporządkowanej upadłości banków). Problem w tym, że w ostatnich kilku latach Getin Noble emitował obligacje podporządkowane w ofertach publicznych (z pomocą Noble Securities), które cieszyły się zwykle wielkim wzięciem inwestorów indywidualnych kuszonych wyższym niż w przypadku innych papierów bankowych kuponem.

Papiery podporządkowane ma też Idea Bank. Na koniec czerwca były warte 220 mln zł, czyli znacznie mniej niż Getinu (ponadto bank nie sprzedawał ich w ofertach publicznych). Z połowy roku pochodzą też najświeższe dane na temat składników funduszy. Wówczas w portfelach TFI łączna wartość nominalna obligacji Idei Banku wynosiła 64 mln zł, natomiast Getin Noble 21 mln zł. To pokazuje, jak dużo papierów mogło trafić do inwestorów indywidualnych. Jesienią 2017 r. KNF zdecydowała, że wartość nominalna takiej obligacji musi wynosić minimum 400 tys. zł, co de facto wyłączyło inwestorów indywidualnych z tego rynku i uderzyło w Getin Noble. mr