Banki optymalizują wymogi kapitałowe

Wprowadzanie wewnętrznych metod ratingowych służących do oceny ryzyka kredytowego przynosi kredytodawcom wymierne korzyści.

Dla banków obowiązek utrzymywania odpowiednio wysokich kapitałów to specyficzny, ale jeden z głównych kosztów prowadzenia działalności. Jest on szczególnie istotny, bo kapitał własny to najdroższe źródło finansowania, a wymogi regulacyjne w zakresie minimalnych jego poziomów w bankach ostatnio rosły i są jednymi z najwyższych na świecie.

Kolejni będą aplikować

Według Moody's łączny bufor kapitałowy dla banków w Polsce na 2019 r. wynosi 5,75–6,5 proc. aktywów ważonych ryzykiem i jest wyższy od średniej europejskiej na poziomie 3–4 proc. To kolejny argument dla banków, aby optymalizować – czyli zmniejszać – wartość wymaganego kapitału w stosunku do skali swojego portfela kredytowego. Na regulacje wpływu nie mają, więc próbują zmniejszać wymóg kapitałowy, wprowadzając metodę wewnętrznych ratingów (IRB), w której banki same szacują wielkość wymaganego kapitału na podstawie samodzielnie wyliczanego ryzyka kredytowego portfeli. Zwykle przekłada się to na zmniejszenie aktywów ważonych ryzykiem i wymaganego posiadanego kapitału oraz poprawę wskaźników wypłacalności. W efekcie powinien się poprawić kluczowy dla inwestorów wskaźnik zwrotu z kapitału własnego (ROE).

Wprowadzenie tej metody jest jednak czasochłonne i wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego. Nad jej wdrożeniem pracuje PKO BP, który wspomniał pod koniec 2017 r., że mógłby uzyskać zgodę KNF w tej sprawie w 2020 r., być może przesunęłoby się to na 2021 r. Bank poinformował nas, że podtrzymuje ten cel. W jego przypadku metodą tą miałyby być objęte hipoteki i część portfela korporacyjnego.

GG Parkiet

Prace nad wprowadzeniem metody ratingów wewnętrznych nadal prowadzi Pekao. – Spodziewamy się otrzymania zgody w 2020 r. albo 2021 r. – mówi wiceprezes Tomasz Kubiak. Największy wpływ na kapitał miałoby mieć objęcie tą metodą portfela kredytów hipotecznych.

Santander Bank Polska wskazuje, że hiszpańska Grupa Santander stosuje tę metodę, dlatego zgodnie z regulacjami celem jest objęcie nią wszystkich istotnych portfeli, w tym tych polskiego banku. Pracuje on już nad tym, chce objęcia nią kredytów osób fizycznych i firm, jednak ze względu na zmiany regulacji nie będzie aplikował o stosowanie metody w najbliższym czasie. Chodzi o nową definicję niewypłacalności, która będzie obowiązywać od początku 2021 r., więc wtedy bank znów musiałby prosić KNF o akceptację istotnych zmian w modelach, co de facto oznaczałoby powtórzenie pierwotnej aplikacji o zgodę na IRB. Poza tym trwa jeszcze ćwiczenie TRIM, w którym Europejski Bank Centralny ocenia jakość stosowanych przez Grupę Santander metod.

W Millennium portfel objęty metodami IRB jest wart 32 mld zł. Jego udział w całości ekspozycji kredytowej, ze względu na szybki wzrost portfela kredytów gotówkowych i korporacyjnych oraz również wzmocnienie pozycji płynnościowej przez zakup obligacjach rządowych, zmniejszył się do 37 proc. Bank gotowy jest do wnioskowania i wdrożenia IRB dla kolejnych portfeli. Obecnie trwają rozmowy z nadzorcami, czyli EBC i KNF, w celu ustalenia planu stopniowego wdrożenia IRB.

W mBanku prawie cały portfel kredytowy jest objęty metodą IRB. Wcześniej bank informował, że dostosowuje do niej portfel hipoteczny detaliczny mBanku Hipotecznego i niewielką część portfela samego mBanku, obejmującą kredytowanie specjalistyczne. ING Bank Śląski używa IRB do portfela korporacyjnego i pracował nad rozszerzeniem metody na hipoteczną część detalicznego.

Głównie chodzi o kapitały

Banki wprowadzają IRB nie tylko po to, by poprawić wskaźniki wypłacalności, ale też by mieć większą świadomość, skąd pochodzi ryzyko kredytowe i by lepiej móc je oceniać, co powinno zmniejszyć odpisy i koszty ryzyka. Jednak głównym celem jest ulga kapitałowa.