Na osobach fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy. Oznacza to, że podlegają one obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Reguła ta dotyczy również dochodów uzyskiwanych na rynku forex (Foreign Exchange). Osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce dochody osiągnięte na rynku forex będzie więc zobowiązana rozliczyć przed polskim urzędem skarbowym bez względu na to, czy na rynku walutowym inwestuje za pośrednictwem polskiego brokera, czy zagranicznego.
Stawka 19 proc.
Według jakiej stawki podatkowej należy jednak rozliczyć dochody pochodzące z tego źródła? Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne przychody uzyskane na „giełdach walutowych" dla potrzeb prawnopodatkowych zaliczają do przychodów z kapitałów pieniężnych, a ściślej rzecz biorąc do przychodów z pochodnych instrumentów finansowych. Sposób opodatkowania dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia m.in. pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających uregulowany został w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem podatek dochodowy wynosi 19?proc. uzyskanego dochodu, jego obliczenie zaś następuje na zasadzie samoopodatkowania – tak samo jako ma to miejsce w przypadku pozostałych dochodów kapitałowych. Jeżeli operacje walutowe dokonywane były za pośrednictwem polskiego brokera, inwestor powinien otrzymać od niego informację PIT-8C w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. W przypadku gdy transakcje na rynku forex dokonywane były za pośrednictwem podmiotu zagranicznego, podatnik nie otrzyma takich informacji z uwagi na brak obowiązku w tym zakresie. Wówczas inwestor sam musi dokonać obliczenia uzyskanego przychodu, dochodu i podatku oraz zatroszczyć się o odpowiednie udokumentowanie zawieranych transakcji. Zazwyczaj wystarczającym dowodem będzie elektroniczny zapis historii rachunku walutowego.
Moment przychodu
Zgodnie z art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podlega łączny efekt działalności inwestycyjnej dokonywanej w roku podatkowym. Dochód ustala się jako różnicę między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów. Dla jego prawidłowego ustalenia należy więc właściwie określić moment, w którym powstaje przychód. W interpretacji indywidualnej z dnia 9 marca 2011 r. (sygn. akt IBPBII/2/415-1314/10/AK) wskazuje się, że przychód z transakcji przeprowadzonych na rynku forex jako przychód z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających powstaje w momencie odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych bądź realizacji praw z nich wynikających, a nie w momencie przekazania środków na konto wnioskodawcy w Polsce. Stanowisko takie można znaleźć również w kilku innych interpretacjach podatkowych. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego?w Białymstoku z dnia 14?marca 2012 r. (sygn. akt I SA/ /Bk 32/12). W ocenie sądu realizacja praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych następuje wówczas, gdy podmiot uzyskujący przychód z realizacji tych praw wycofuje?z podmiotu dokonującego transakcji swoje przychody i gdy dochodzi do wypłaty tych środków, a zatem gdy ma miejsce faktyczne uzyskanie przychodu. Tak też kwestię tę rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 listopada 2011?r. (sygn. akt II FSK 21/11), orzekając na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, że przychód podatkowy z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych powstaje w dacie faktycznego otrzymania przez uprawnionego płatności.
Koszty przychodu
Koszty podatkowe należy potrącić w momencie odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, realizacji praw z nich wynikających lub rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów. Do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia wydatki poniesione na ich nabycie nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W literaturze wskazuje się, że do kosztów uzyskania przychodów mogą być też zaliczane inne wydatki, jak np. prowizje pobierane przez pośredników udostępniających platformę transakcyjną, wydatki na nabycie oprogramowania niezbędnego do zawierania transakcji na rynku forex, koszty poniesione w celu uzyskania dostępu do systemu informatycznego obsługującego transakcje, koszty przelewu na rachunek brokera, koszty przelewu ewentualnego zysku z konta brokera na konto osobiste inwestora. Jednakże aby poniesiony wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętym przychodem. W razie wątpliwości warto się zwrócić o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.
Rozliczenie straty
Stratę poniesioną w danym roku podatkowym z transakcji foreksowych rozlicza się na tych samych zasadach jak stratę poniesioną z obrotu akcjami na giełdzie. Zgodnie z nimi o wysokość straty można obniżyć wyłącznie dochód uzyskany z tego samego źródła. Oznacza to, że podatnik nie może dochodu z tytułu wynagrodzenia za pracę zbilansować ze stratą forex. Taką stratę może natomiast skompensować z zyskami z giełdy, gdyż należą one do tego samego źródła przychodów. Należy jednak pamiętać, że straty z forex nie można łączyć z zyskami z funduszy inwestycyjnych.
