W efekcie banki depozytariusze mają masowo kończyć współpracę z funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi, co ma prowadzić do likwidacji wielu spośród tych funduszy. Komentarze te nie skupiają się na poszukiwaniu konstruktywnych propozycji zmian, abstrahują również od przyczyn takiego stanu rzeczy. Warto zatem przypomnieć kilka faktów, które pozwolą na zbudowanie adekwatnego obrazu rzeczywistości w tej sprawie.
Depozytariuszowi funduszu inwestycyjnego powierzono szereg obowiązków związanych z aktywami funduszy i zapewnieniem bezpieczeństwa środków powierzanych funduszom przez ich inwestorów. Dotyczy to zarówno kwestii podstawowych, jak np. czuwanie, aby środki funduszu nie zostały, mówiąc wprost, sprzeniewierzone, ale również kwestii dużo bardziej skomplikowanych, jak np. zapewnienie prawidłowej wyceny aktywów funduszy. Obowiązujące przepisy zawierają wymogi, jakie musi spełniać podmiot pełniący funkcję depozytariusza, w tym m.in. w zakresie minimalnych kapitałów, co jest konsekwencją przypisania depozytariuszowi odpowiedzialności odszkodowawczej w sytuacji, w której obowiązki na niego nałożone nie są realizowane prawidłowo.
W obszarze nadzoru nad rynkiem kapitałowym nasze działania na przestrzeni ostatnich lat nie ograniczały się do nakładania kar na depozytariuszy. W lipcu 2019 r. Urząd KNF, w następstwie identyfikowanych nieprawidłowości, opublikował komunikat dotyczący obowiązków depozytariuszy funduszy inwestycyjnych, w którym wskazano również, jakie praktyki należy uznać za nieprawidłowe (kary dotychczas nałożone przez KNF na depozytariuszy dotyczyły nieprawidłowości z okresów poprzedzających opublikowanie wskazanego komunikatu).
Jednocześnie w ślad za komunikatem UKNF podjął współpracę z Radą Banków Depozytariuszy (RBD), której celem było wspólne wypracowanie właściwych standardów działania zapewniających odpowiedni poziom bezpieczeństwa aktywów, a z drugiej strony minimalizujących ryzyko regulacyjne związane z odmienną interpretacją praktyk stosowanych przez depozytariuszy. W efekcie tych prac RBD opublikowała „Rekomendacje dotyczące dobrych praktyk w zakresie wykonywania funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego". Dokument ten, bazujący na doświadczeniach banków depozytariuszy, a także zjawiskach identyfikowanych przez UKNF, zawiera praktyczne wskazówki dotyczące realizacji obowiązków przez depozytariuszy służących zminimalizowaniu ryzyka nieprawidłowości, w tym m.in. w obszarze związanym z wyceną aktywów funduszy inwestycyjnych. Jest to bardzo dobry, potrzebny i przydatny dokument branżowy, który dotyczy każdego podmiotu prowadzącego usługi depozytariusza funduszy.
Nie bez przyczyny w przypadku niektórych funduszy inwestycyjnych zamkniętych mamy do czynienia z sytuacją, gdzie zakończono współpracę z depozytariuszem, ale nie doszło do porozumienia z innym depozytariuszem, którym byłby bank. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że powodem tego była podwyższona ocena ryzyka współpracy z danym funduszem dokonana przez dotychczasowego depozytariusza, bądź też brak akceptacji przez TFI nowych warunków współpracy postawionych przez depozytariusza. W przypadku części takich funduszy prowadziło to do otwarcia ich likwidacji. W pozostałych przypadkach świadczenia usług depozytariusza podejmują się domy maklerskie, dla których w większości będzie to nowa działalność. Procesy te wzbudzają szczególne zainteresowanie nadzoru.
