A leasing i tak będzie się rozwijał

Jak może kształtować się przyszłość rynku leasingowego w pogarszającym się otoczeniu makroekonomicznym kraju? - słychać pełne obaw głosy. Spada produkt narodowy brutto oraz produkcja przemysłowa (3,8% r/r), wzrasta bezrobocie (w październiku do poziomu 16,4%), obniża się wartość importu i eksportu, a także kurczy wartość wolumenu kredytów dla firm (dane odnotowane w pierwszych dwóch dekadach października).

Jedynym pozytywnym sygnałem jest

obniżanie się inflacji. Choć w tej sytuacji może to zabrzmieć

zbyt optymistycznie, uważam, że polski rynek leasingowy

czeka stabilny wzrost - rocznie na poziomie 10-25%.

Wyniki I półrocza wskazywałyby na spowolnienie tempa przyrostu środków trwałych oddawanych w leasing. Konferencja Przedsiębiorstw Leasingowych podała, iż dane zebrane od 29 firm leasingowych pokazują wartość leasingu nowo oddanych środków trwałych na poziomie 2,29 mld zł. Wartość całego rynku KPL oszacowała na poziomie 2,8 mld zł, co oznacza znaczny spadek w stosunku do I półrocza roku ubiegłego ocenianego na 4,05 mld zł.

Jednakże należy zauważyć, iż tylko 29 firm leasingowych przekazało dane. Wśród nich zabrakło między innymi ING Lease, które oddało w leasing w I półroczu środki trwałe za ok. 150 mln zł, DaimlerChrysler Leasing Services (156 mln zł), Volksbank Leasing (107 mln zł) czy Polski Leasing Przemysłowy (104 mln zł). Nadal brakuje danych od firm, które potencjalnie powinny znaleźć się w czołówce firm leasingowych w kraju, np.: Energo-Utech, Volvo Finance, Caterpillar Finacial Services oraz Siemens Finance. Wydaje się, iż łączna wartość wyleasingowanego majątku trwałego powinna być porównywalna z wynikami sprzed roku lub tylko nieznacznie niższa.

Jakie są więc perspektywy leasingu te najbliższe i przyszłoroczne? Lata, w których rynek leasingowy przyrastał w tempie 30-50% rocznie, już chyba bezpowrotnie minęły, jednakże nie widać jednocześnie sygnałów, które nie pozwalałyby rynkowi leasingowemu rozwijać się w tempie 10-25% rocznie.

Bieżący rok powinien przynieść wyniki porównywalne z rokiem ubiegłym, tym bardziej że końcówka roku jest tradycyjnie najlepszym okresem do zawierania transakcji leasingowych. Na ostatni kwartał przypada bowiem blisko 30% obrotów firm leasingowych.

Natomiast jeśli chodzi o kolejne lata, uważam, że będzie to okres stabilnego wzrostu. Co może potwierdzać owe optymistyczne prognozy, mimo iż na rynku słyszy się zewsząd narzekania na brak zainteresowania leasingiem? Po pierwsze, wydaje się, iż 2001 r., a zwłaszcza 2002 r. będzie czasem "zmiany warty" na czołowych miejscach w rankingach leasingowych. Czołówka coraz szybciej zapełnia się nowymi spółkami leasingowymi. Wystarczy spojrzeć na ranking pokazujący dynamikę wzrostu poszczególnych spółek. Na pierwszy plan wybijają się firmy powstałe niedawno, udało się im już skutecznie wejść do pierwszej dziesiątki (Raiffeisen Leasing, BZ WBK Finanse & Leasing, Volksbank Leasing). Również liderzy rynku (EFL, BRE Leasing, BEL Leasing). Wykazują one konsekwentny wzrost w granicach 20-30%.

Stabilnemu rozwojowi może sprzyjać również fakt, że po wielu latach udało się unormować przepisy dotyczące leasingu, i to we wszystkich ważnych dla branży obszarach:

l Wprowadzono definicję leasingu do kodeksu cywilnego (grudzień 2000 r.)

l Wprowadzono regulacje podatkowe leasingu w ustawach podatkowych zarówno od osób fizycznych, jak i prawnych (październik 2001 r.)

l Wprowadzono standardy rachunkowe dla leasingu (skutkują od stycznia 2002 r.)

Co to oznacza dla branży leasingowej? Po latach "wolnej amerykanki", prowadzącej do dowolności zachowań leasingodawców oraz dowolności interpretacji przepisów po stronie organów skarbowych, wprowadzono spójne zasady leasingu tak po stronie cywilno-prawnej, jak i podatkowej. Wprowadzenie definicji leasingu w kodeksie cywilnym oraz określenie praw i obowiązków stron umowy leasingu daje pewność korzystającym, iż zawarta umowa będzie znajdowała się w określonych ramach prawnych skutkujących konkretnymi prawami korzystającego. Prowadzi to w efekcie do zwiększenia zainteresowania leasingiem firm, które dotąd wstrzymywały się od zawierania takich kontraktów z uwagi na brak jednoznacznych uregulowań.Wprowadzenie zapisów dotyczących leasingu w kodeksie cywilnym pozwoliło na sprecyzowanie zasad podatkowych. Obszaru, który był największym problemem zarówno finansujących, jak i korzystających. Dodatkowo jasno sprecyzowane zasady wprowadzają równość finansujących wobec zasad podatkowych oferty i możliwości kształtowania produktu. Jasno sprecyzowane zasady dają pewność korzystającemu między innymi: jak należy amortyzować przedmiot leasingu (leasing finansowy), jakie są normatywne okresy leasingu, na jakich zasadach odbywa się wykup przedmiotu leasingu i jaką wartość tego wykupu można przyjąć za właściwą, aby organy skarbowe nie miały do takiej transakcji zastrzeżeń. Warto przypomnieć, że właśnie sprawa wykupu przedmiotu leasingu stanowiła właśnie najbardziej drażliwą kwestię.

Wreszcie pojawiły się też jasne reguły leasingu samochodów osobowych, pozwalające na wyeliminowanie, w dużym stopniu, przerabiania samochodów osobowych na ciężarowe. Mimo iż wprowadzone przepisy leasingu samochodów osobowych są jeszcze dalekie od doskonałości, jest to jednak poważny krok naprzód. Od stycznia 2002 r. limit dokonywania odpisów amortyzacyjnych od oddanych w leasing samochodów osobowych zwiększy się do 20 000 euro. Stwarza to duże możliwości dla finansujących w oferowaniu nowego produktu. Wydaje się, że duże znaczenie będzie miała również oferta dla osób fizycznych. Dotąd barierą była niemożność odliczenia podatku VAT przy zakupie samochodu osobowego. Obecnie, gdy ta restrykcja została zniesiona, nie ma żadnych przeszkód, aby samochody osobowe dla klientów indywidualnych były finansowane leasingiem.

Ostatnia zmiana, czyli przepisy w zakresie rachunkowości, systematyzują zasady księgowe dla podmiotów prowadzących tzw. pełną księgowość. Zasady te nie są jednak uproszczeniem procedur, jednakże systematyzując je, wprowadzają jednakowe standardy dla wszystkich przedsiębiorstw, co prowadzi do większej przejrzystości bilansów przedsiębiorstw.

Rzecz ostatnia, choć równie ważna, to spadające stopy procentowe. Malejąca inflacja wymusza na Radzie Polityki Pieniężnej kolejne obniżki podstawowych stóp procentowych. Mniejsze koszty finansowania działalności gospodarczej są bardzo istotnym czynnikiem, skłaniającym przedsiębiorców do inwestycji. Ponieważ zostały spełnione warunki przytoczone powyżej (leasing jako umowa nazwana, zasady opodatkowania leasingu) przedsiębiorcy mogą z powodzeniem sięgnąć po leasing jako instrument finansowania inwestycji, tym bardziej że często jest on korzystniejszy ze względów podatkowych jak i mniej skomplikowany proceduralnie.

Paradoksalnie obecna stagnacja gospodarcza może również pomóc leasingowi jako formie finansowania, gdyż nie najlepsze wyniki przedsiębiorstw nie pozwalają na finansowanie inwestycji z własnych środków. Oczywiście, może to oznaczać pogorszenie portfeli leasingowych u finansujących, ale jednocześnie to leasingodawca musi dokładnie zbadać sytuację ekonomiczną potencjalnego leasingobiorcy i ewentualnie przyjąć na siebie ryzyko finansowania.

Podsumowując, wydaje się, iż mimo nie najlepszej obecnie sytuacji gospodarczej kraju rynkowi leasingowemu nie grozi załamanie, a wręcz przeciwnie. Dzięki wprowadzonym regulacjom ma on szanse na stały stabilny wzrost. Jednocześnie ekonomiści przewidują pewną poprawę koniunktury gospodarczej już pod koniec bieżącego roku oraz dalsze obniżanie podstawowych stóp procentowych.