Konieczne podniesienie kapitałów

W przyszłym tygodniu Senat zajmie się ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, która została uchwalona w Sejmie i m.in. wprowadza kontrolę Komisji Nadzoru Finansowego nad kasami oraz zobowiązuje je do podniesienia kapitałów.

Zmiany mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa działania kas.

Na razie relacja funduszy własnych do aktywów w SKOK-ach wynosi 2,8 proc., a w bankach średnio 9,5 proc. To wskazuje, że kasy powinny podnieść fundusze własne.

Specyfika działalności SKOK oraz banków jest jednak inna niż większości banków. Kasy udzielają pożyczek osobom fizycznym, nie obsługują przedsiębiorstw. Przedstawiciele kas podkreślają, że SKOK-i są narażone na dużo mniejsze ryzyko niż banki.

– Udzielamy przede wszystkim pożyczek na niskie kwoty, z naszych usług korzystają w większości przypadków osoby nam znane, podczas gdy do banków przychodzą klienci anonimowi – powiedział Andrzej Dunajski z Kasy Krajowej SKOK. Z danych GUS wynika, że średnia kwota pożyczki w umowach zawieranych w pierwszym półroczu tego roku wyniosła 3,9 tys. zł.

Banki muszą uwzględniać ryzyko kredytowe poprzez tworzenie rezerw na kredyty, które nie są obsługiwane terminowo lub istnieje prawdopodobieństwo, że przestaną być spłacane regularnie oraz utrzymywać współczynnik wypłacalności, czyli relację funduszy własnych do aktywów ważonych ryzykiem (m.in. kredytów) na poziomie minimum 8 proc., a na koniec czerwca sięgał on w całym sektorze 12,5 proc.

Według ustawy, nad którą pracuje parlament, kasy będą musiały utrzymywać współczynnik na poziomie co najmniej 5 proc. Kasy będą miały rok na zwiększenie kapitałów. Przedstawiciele SKOK uważają, że to zbyt krótki termin. – Banki spółdzielcze, które kilkanaście lat temu były w podobnej sytuacji, na dostosowanie się do nowych wymogów dostały ponad 10 lat – uważa Dunajski.

Według rzecznika Kasy Krajowej współczynnik wypłacalności w SKOK wynosi średnio 4 proc. Dunajski nie chciał podać metodologii, według której został on wyliczony. Zapewnił przy tym, że jakość portfela pożyczek się nie pogarsza. – Nie przybywa ich w takim tempie, które miałoby jakiekolwiek znaczenie w kontekście bezpieczeństwa – powiedział. Nie podał, jaki jest udział pożyczek niespłacanych regularnie.

Komisja Nadzoru Finansowego chciałaby, żeby depozyty zgromadzone w SKOK zostały objęte ochroną Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Na razie nie są gwarantowane przez zewnętrzna instytucję, natomiast są objęte dwustopniowym, ale wewnętrznym systemem poprzez ubezpieczenie w Towarzystwie Ubezpieczeń Wzajemnych SKOK oraz przez fundusz stabilizacyjny tworzony przez Kasę Krajową SKOK.

– Skuteczną ochronę środków klientów oraz zachowanie bezpieczeństwa działania kas zapewni jedynie kompleksowe wprowadzenie zmian prawnych, które powinny uwzględniać: odpowiedni system wsparcia działalności SKOK (płynnościowego i kapitałowego), adekwatny system gwarantowania depozytów, a BGF dysponuje w tym zakresie niezbędnym doświadczeniem, zasobami i metodyką, fundusz stabilizacyjny może pełnić funkcję pomocniczą – uważają przedstawiciele KNF.