Kodeks spółek handlowych, który wchodzi w życie od 1 stycznia 2001 roku, umożliwi łączenie różnego rodzaju spółek handlowych. Nadal jednak nie będzie możliwe łączenie spółek handlowych ze spółkami cywilnymi. Zdaniem mecenasa Józefa Forystka z kancelarii Forystek, Góralczyk, Rychlicki najważniejszą zmianą, jaką wprowadza Kodeks spółek handlowych odnośnie łączenia spółek, jest właśnie umożliwienie łączenia spółek handlowych różnego rodzaju. Zgodnie z obowiązującym jeszcze do końca tego roku Kodeksem handlowym z 1934 roku, poprzez fuzję lub inkorporację mogły się łączyć albo wyłącznie spółki akcyjne albo wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dotąd w przypadku połączenia spółki z o.o. ze spółką akcyjną, trzeba było najpierw przekształcić spółkę z o.o. w spółkę akcyjną lub odwrotnie. Dopiero po tym przekształceniu możliwe było przeprowadzenie łączenia z udziałem spółek jednorodzajowych. Ponadto Kodeks handlowy nie przewiduje możliwości łączenia z udziałem spółek osobowych. Nowy Kodeks spółek handlowych wprowadza natomiast zasadę, zgodnie z którą spółki kapitałowe (spółki z o.o. oraz spółki akcyjne) mogą łączyć się między sobą oraz ze spółkami osobowymi (spółkami jawnymi, spółkami partnerskimi, spółkami komandytowymi, spółkami komandytowo-akcyjnymi). Nowe zapisy dopuszczają zatem łączenie zarówno różnorodzajowych spółek kapitałowych, jak i łączenie spółki kapitałowej ze spółką osobową oraz łączenie samych spółek osobowych. Jeżeli chodzi o spółki osobowe, to nie mogą one w procesie łączenia być spółkami przejmującymi albo nowo zawiązanymi. Łączenia samych spółek osobowych może nastąpić tylko poprzez zawiązanie spółki kapitałowej. Forystek poinformował, że nowy kodeks nadal uniemożliwia łączenie spółek handlowych (kapitałowych i osobowych) ze spółkami cywilnymi, chyba, że uprzednio spółki cywilne zostaną przekształcone w spółkę handlową. Łączenie spółek kapitałowych następować będzie w trzech etapach. Pierwszy z nich to czynności przygotowawcze, obejmujące m.in. uzgodnienie planu połączenia spółek, poddanie tego planu badaniu pod względem poprawności i rzetelności przez biegłego, wyznaczonego przez sąd rejestrowy. Ponadto wspólnicy łączących się spółek muszą być dwukrotne zawiadomieni o zamiarze łączenia się. Łączenie się spółek wymaga podjęcia uchwał zgromadzeń wspólników lub walnych zgromadzeń akcjonariuszy spółek, podjętych kwalifikowaną większością głosów bądź uchwał wszystkich wspólników spółki osobowej. Ostatni etap to rejestracja powstałej w wyniku łączenia spółki i ogłoszenie połączenia. Kodeks spółek handlowych odnosi się także do podziału spółek. Nowością jest umożliwienie podziału spółek kapitałowych, czyli spółek z o.o. oraz spółek akcyjnych. Nowy Kodeks wyłącza natomiast podział spółek osobowych. Zgodnie z zapisami nowego kodeksu podział może polegać na przejęciu całego majątku spółki, dzielonej na inne spółki za udziały lub akcje spółki przejmującej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (jest to podział przez przejęcie). Ponadto podział może następować przez zawiązanie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej, za udziały lub akcje nowych spółek (podział przez zawiązanie nowych spółek). Kolejny sposób to podział przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą i nowo zawiązaną spółkę lub spółki (podział poprzez przejęcie i zawiązanie nowej spółki). Ostanie rozwiązanie to podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub spółki nowo zawiązane (podział przez wydzielenie). Na postępowanie dotyczące podziału składają się trzy etapy. Najpierw w ramach czynności przygotowawczych następować będzie m.in. uzgodnienie planu podziału i poddanie go badaniu biegłego wyznaczonego przez sąd rejestrowy pod względem poprawności i rzetelności. Konieczne jest także dwukrotne zawiadomienie wspólników o zamiarze dokonania podziału. Kolejny etap polega na podjęciu uchwał zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia spółki dzielonej oraz każdej spółki przejmującej, kwalifikowaną większością głosów. Ostatni etap to rejestracja oraz ogłoszenie podziału spółki. Nowy Kodeks spółek handlowych umożliwi przekształcenia spółek, obejmujące wszelkie konfiguracje podmiotowe. Będą mogły być zatem przekształcane spółki osobowe w kapitałowe, spółki kapitałowe w osobowe, spółki kapitałowe w innego rodzaju spółki kapitałowe oraz spółki osobowe w innego rodzaju spółki osobowe. Nowością jest możliwość przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową. Natomiast Spółka handlowa (osobowa i kapitałowa) nie będzie mogła być przekształcona w spółkę cywilną. Kodeks spółek nakłada ponadto na wspólników spółki cywilnej obowiązek przekształcenia spółki w spółkę jawną, jeśli przychody netto spółki cywilnej ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość co najmniej 400 tys. euro (około 1,6 mln zł). Proces przekształcenia spółki wymaga sporządzenia planu przekształcenia spółki i poddania go badaniu przez biegłego rewidenta wyznaczonego przez sąd rejestrowy w zakresie poprawności i rzetelności tego planu, a ponadto dwukrotnego zawiadomienia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu. Następną czynnością jest powzięcie uchwały o przekształceniu spółki, powołanie członków organów spółki przekształcanej albo określenie wspólników prowadzących tę spółkę i reprezentujących nią. Potem następuje zawarcie umowy lub podpisania statutu spółki przekształconej oraz rejestracja przekształcenia i ogłoszenie o przekształceniu. "Kodeks spółek handlowych daje nowe nieznane dotychczas możliwości łączenia, podziału oraz przekształcania z udziałem spółek osobowych, a ponadto w przypadku przekształcenia - również z udziałem spółki cywilnej" - powiedział mecenas Józef Forystek. Dodał, że te zmiany są bardzo pożądane w aspekcie praktyki obrotu gospodarczego, szczególnie obecnie, kiedy dominującą w obrocie gospodarczym formą prowadzenia działalności gospodarczej jest właśnie spółka cywilna. "Podkreślić należy także, że wymienione procesy dotyczące spółek zostały poddane większej niż dotychczas formalizacji prawnej, przejawiającej się m. in. w konieczności poddania weryfikacji istotnych aspektów ekonomicznych tych procesów, dokonywanej przez biegłych rewidentów, wyznaczanych przez sąd rejestrowy" - powiedział. "Tendencja ta jest wyrazem wzmocnienia zasady bezpieczeństwa i pewności obrotu gospodarczego, przejawiającej się przede wszystkim w ochronie nie tylko wspólników i akcjonariuszy, ale chronie wierzycieli" - dodał.
(PAP)
