Komisja Europejska sięga po wielką fiskalną bazookę

Fundusz opiewający na 750 mld euro i unijny budżet wart 1,1 bln euro mają wspomóc ożywienie gospodarcze. Polska może znaleźć się wśród beneficjentów tej polityki.

Fundusz pomocy dla państw UE dotkniętych skutkami pandemii koronawirusa ma wynieść 750 mld euro, z czego 500 mld euro ma przypaść na granty, a 250 mld euro na pożyczki – mówi projekt przedstawiony w środę przez Komisję Europejską. Nowemu funduszowi nadano już nazwę – EU Next Generation. Pieniądze na wsparcie gospodarek i spółek ma dla niego zebrać Komisja Europejska, zapożyczając się na rynkach. Fundusze te mają być stopniowo spłacane w latach 2028–2058 z kolejnych unijnych budżetów. Komisja proponuje również, żeby nowa wieloletnia perspektywa UE (na lata 2021–2027) opiewała aż na 1,1 bln euro.

– Plan odbudowy zamienia ogromne wyzwanie, przed którym stoimy, w szansę – stwierdziła Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej.

Wielkie rozdawnictwo

Rozdział funduszy pomiędzy kraje nie został jeszcze oficjalnie ujawniony (będzie podlegał negocjacjom), ale z przecieków wynika, że Polska może się znaleźć wśród głównych beneficjentów Next Generation EU. Nasz kraj ma otrzymać z unijnego pakietu łącznie 63,8 mld euro grantów i pożyczek. Z tej sumy 37,6 mld euro ma przypaść na granty.

Włochy mają dostać 82 mld euro grantów i 91 mld euro preferencyjnych pożyczek. Hiszpania może otrzymać odpowiednio 77 mld euro grantów i 83 mld euro kredytów. Na Francję przypadnie 39 mld euro grantów plus pożyczki opiewające na dziesiątki miliardów euro.

Pieniądze z Next Generation EU mają być rozdzielane poprzez programy unijne. 560 mld euro ma pójść na wsparcie inwestycji i reform w ramach nowego mechanizmu, 55 mld euro będzie wsparciem spójnościowym dla państw, 31 mld euro pomocą płynnościową dla spółek, a 9,4 mld euro zasili program medyczny EU4Health.

Wspierać gospodarki mają też wydatki z wieloletniej perspektywy budżetowej UE warte 1,1 bln euro. Wzrosnąć ma np. o 32,5 mld euro Fundusz Sprawiedliwej Transformacji mający finansować odchodzenie od gospodarki opartej na paliwach kopalnych. Finansowaniu budżetu i pakietu pomocy mają służyć nowe europejskie podatki takie jak ewentualna danina cyfrowa.

Propozycje Komisji Europejskiej zostały jak na razie dobrze ocenione przez rynki. Większość europejskich indeksów giełdowych rosła podczas środowej sesji, euro umacniało się wobec dolara, a rentowności obligacji państw Europy Południowej spadały. Rentowność włoskich dziesięciolatek spadła poniżej 1,5 proc. i była najniższa od ponad dwóch miesięcy.

Propozycje Komisji będą teraz przedmiotem negocjacji. Wszystkie kraje UE muszą je przyjąć, ale wcześniej ideę dawania grantów idących w setki miliardów euro krytykowały Holandia, Austria, Szwecja, Dania i Czechy. Jeśli jednak dojdzie do zgody na powstanie funduszu ratunkowego, to po raz pierwszy w historii dojdzie do uwspólnotowienia europejskiego długu.

Alarmujące prognozy

To, że Bruksela proponuje powstanie wielkiego funduszu dla państw UE, jest oczywiście skutkiem ogromnego kryzysu gospodarczego. Komisja Europejska przedstawiła w środę prognozę mówiącą, że PKB UE spadnie w 2020 r. o ponad 7 proc., najgorszy jej scenariusz mówi o spadku o 16 proc.

– Łagodne scenariusze są już nieaktualne – powiedziała Christine Lagarde, prezes Europejskiego Banku Centralnego. Jej zdaniem gospodarka strefy euro może się skurczyć w tym roku od 8 do 12 proc. EBC ma przedstawić dokładne prognozy w przyszłym tygodniu, ale wcześniej dopuszczał stosunkowo łagodny scenariusz mówiący o spadku o 5 proc. To dotąd na EBC, a także na rządach poszczególnych państw Wspólnoty, spoczywał główny ciężar walki z kryzysem gospodarczym w Unii Europejskiej.