Stopy procentowe w dół o 50 punktów bazowych. RPP nie zaskoczyła

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 50 punktów bazowych. Tym samym referencyjna stopa NBP spada do 5,25 proc. To pierwszy ruch RPP od ponad półtora roku.

Decyzja jest zgodna z prognozami ekonomistów ankietowanych przez „Rzeczpospolitą” i „Parkiet”. Przewidywali oni obniżkę o 50 punktów bazowych niemal jednogłośnie.

Środowy ruch RPP to pierwsze cięcie stóp procentowych od października 2023 r. Wówczas, oraz miesiąc wcześniej, Rada łącznie obniżyła referencyjną stopę NBP o 100 punktów bazowych, do 5,75 proc. Potem utrzymywała ją bez zmian przez ponad półtora roku. Środowa obniżka o 50 punktów bazowych oznacza, że główna stopa procentowa NBP jest najniższa od trzech lat.

Stopy procentowe obniżone. Wiosenna przemiana RPP

Jeszcze w marcu prezes NBP, a w ślad za nim większość członków RPP, nie widziała przestrzeni do obniżek stóp. – Stabilizacja stóp procentowych jest obecnie absolutnie konieczna, aby obniżyć inflację do celu inflacyjnego NBP 2,5 proc. +/- 1 pkt proc. (…) Obecny wzrost inflacji, przy wciąż wysokiej – choć obniżającej się - dynamice płac, przy podwyższonej inflacji bazowej, przy postępującym ożywieniu gospodarczym i luźnej polityce fiskalnej, nie dają jakichkolwiek podstaw do obniżania stóp procentowych – przekonywał Adam Glapiński podczas marcowej konferencji prasowej. Zresztą brak przestrzeni do obniżek podkreślał jeszcze nawet pod koniec marca podczas Forum Bankowego, raptem tydzień przed kwietniowym posiedzeniem.

Na początku kwietnia wszystko się zmieniło o 180 stopni. Mimo że RPP nie obniżyła wówczas stóp procentowych, to komunikat po posiedzeniu złagodzono, a dzień później podczas konferencji prasowej prezes Glapiński mianował się „gołębiem na czele gołębi”. – Inflacja pozostaje podwyższona, ale jest istotnie niższa, niż oczekiwaliśmy – podkreślał Glapiński. – Jednocześnie bardzo obniżyła się inflacja bazowa, a do tego mamy spowolnienie dynamiki wynagrodzeń, słabsze dane o koniunkturze i niższe ceny ropy naftowej na świecie. To przesuwa w dół prognozowaną ścieżkę inflacji. Biorąc pod uwagę te dane, można oceniać, że w najbliższym czasie może pojawić się przestrzeń do obniżenia stóp procentowych – kontynuował dodając, że „następne dane muszą dać potwierdzenie, że te trendy trwają”.

Stopy procentowe w dół, bo „trendy trwają”

Już wiemy, że te trendy trwają. Inflacja w kwietniu spadła do 4,2 proc., z 4,9 proc. w pierwszym kwartale. Wciąż jest ponad celem inflacyjnym (2,5 proc. +/- 1 pkt proc.), ale jeszcze w marcu NBP prognozował, że w całym pierwszym półroczu roczna dynamika cen nie spadnie poniżej 5 proc. W kierunku niższej inflacji oddziałuje m.in. najtańsza od czterech lat ropa Brent. Do tego inflacja bazowa (tj. bez cen żywności i energii, w tym paliw) jest najniższa od blisko czterech lat (3,6 proc. r./r. w lutym i marcu), a w kwietniu, według prognoz, mogła spaść do 3,4-3,5 proc.

Inflacja jest też, co ważne, w raczej niezagrożonym trendzie spadkowym. Od lipca, gdy wygaśnie efekt częściowego odmrożenia cen nośników energii z lipca 2024 r. (przez 12 miesięcy dodawał i wciąż jeszcze dodaje ponad 1 pkt proc. do wskaźnika inflacji), roczna dynamika cen powinna opaść poniżej 3,5 proc., czyli już do pasma odchyleń wokół celu inflacyjnego NBP. W kwietniu RPP dostrzegła też, że spada ryzyko odbicia inflacji w czwartym kwartale, związane z całkowitym odmrożeniem cen prądu dla gospodarstw domowych. Nowe taryfy będą zbliżone do obecnej zamrożonej ceny lub rząd – tak się wydaje biorąc pod uwagę wypowiedzi jego przedstawicieli – przedłuży działania osłonowe.

Po latach 2022-2024, gdy wzrost płac w gospodarce w zasadzie nie spadał poniżej 10 proc. rok do roku, teraz sporo spowolnił, w lutym i marcu dynamika wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw wyniosła poniżej 8 proc. r./r. Do tego dane z budownictwa, przemysłu i handlu raczej rozczarowywały w pierwszym kwartale, czego efektem był – prawdopodobnie – niższy od oczekiwań wzrost gospodarczy. NBP oczekiwał w marcowej projekcji wzrostu o 3,5 proc., tymczasem obecnie średnie prognozy ekonomistów oscylują wokół 3,1 proc.

Co dalej ze stopami procentowymi?

- Pytaniem otwartym pozostaje, czy obniżki otworzą cykl i jaka będzie jego skala. Kluczowa w tym przypadku jest inflacja – komentuje Agata Filipowicz-Rybicka, główna ekonomistka Alior Banku. Zwraca przy tym uwagę, że w drugiej połowie roku inflacja spadnie poniżej 3,5 proc., oraz że słabnie impet inflacji bazowej. - W tym układzie dalsze stopniowe luzowanie polityki monetarnej w naszej ocenie jest zasadne. Spodziewamy się kontynuacji obniżek w tym roku w granice 4,75-5 proc. – dodaje Filipowicz-Rybicka.

Średnie prognozy ekonomistów dla „Rzeczpospolitej” i „Parkietu” zakładają, że na koniec roku główna stopa NBP będzie na poziomie 4,75 proc. Rzeczywiście jednak, jak mówi główna ekonomistka Alior Banku, na razie nie jest pewne czy obniżki będą stopniowe, czy raczej szybkie, dostosowawcze. Więcej może wyjaśnić czwartkowa konferencja prezesa Glapińskiego. W kwietniu wyrażał nadzieję, że możliwe będą dwie obniżki po 50 punktów bazowych, a potem „chwila oddechu i jeszcze jakieś decyzje w tym roku”. Skala majowej obniżki – dwukrotnie większa niż „standardowe” 25 punktów bazowych – wskazuje, że RPP widzi przestrzeń czy konieczność silniejszej redukcji kosztu pieniądza w gospodarce.