Biznesowe marże w górę

W mijającym roku ok. 44 proc. firm podyktowało nowe stawki, 37 proc. je utrzymało, a tylko 8 proc. obniżyło – wynika z badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego, przedstawionych we wtorek.

Najczęściej z podnoszeniem cen mieliśmy do czynienia w przemyśle i budownictwie (zrobiło tak ponad połowa badanych), zaś najrzadziej – w usługach. Wśród głównych przyczyn jest wzrost kosztów działalności – w tym kosztów pracy (70 proc. wskazań) oraz kosztów wytwarzania (w tym surowców, półproduktów, komponentów, energii, itp. – 68 proc. wskazań).

Jednak mniej więcej co trzeci badany wskazuje też inne czynniki, które nie mają bezpośredniego związku z ponoszonymi wydatkami.

– Firmy podnoszą ceny, również ze względu na to, że takie szanse daje otoczenie makroekonomiczne – komentuje Andrzej Kubisiak, wicedyrektor PIE. Aż co trzeci badany zauważa, że przyczyną zmiany stawek jest wysoki popyt na ich usług i towary, podobny odsetek wskazuje zaś, że wyższe ceny to próba odbudowania sytuacji finansowej sprzed recesji.

– Mimo kryzysu pandemicznego popyt konsumpcyjny jest tak duży, że firmy przestały konkurować ze sobą cenami. Sytuacja ta umożliwia także odbudowywanie rentowności, czyli wzrost marż, które spadały jeszcze przed pandemią – zaznacza Kubisiak.

W badaniach PIE ponad 42 proc. firm podniosło oprócz cen także swoje marże, a z danych GUS wynika, że rentowność przedsiębiorstw niefinansowych wyraźnie wzrosła w III kwartale w porównaniu z III kwartałem 2020 roku. I to we wszystkich branżach.

– Rzeczywiście ograniczenia podażowe w 2021 r., wpływające na wzrost kosztów działalności, są bardzo duże – zaznacza Karol Pogorzelski, ekonomista Banku Pekao. To zarówno przerwane łańcuchy dostaw zmniejszające moce produkcyjne czy drożejące surowce na globalnych rynkach, ale też niska podaż rąk do pracy, co wymusza podwyżki wynagrodzeń.

– Z drugiej strony popyt jest mocny, co daje firmom pewne pole manewru – dodaje Pogorzelski.

Fakt, że przyczyną obecnej inflacji jest nie tylko wzrost kosztów wytwarzania, ale też chęć biznesu do zwiększania swoich marż i zysków, byłby może nie najlepszą informacją. Ale trzeba pamiętać, że w 2020 r. wiele przedsiębiorstw, całych branż, zostało poturbowanych przez pandemię i w 2021 r. naprawiało to, co zepsuł kryzys.

Andrzej Kubisiak podkreśla też, że najwyraźniej na razie nie mamy do czynienie ze spiralą cenowo-płacową, ponieważ ceny rosną nie tylko ze względu na wzrost wynagrodzeń (choć te rosną rzeczywiście najszybciej od 2008 r.). acw