Odpowiedzialne inwestowanie wchodzi do głównego nurtu

Wyobraź sobie, że jesteś akcjonariuszem sieci handlowej, której pracownicy niezadowoleni z warunków pracy rozpoczęli strajk.

Zaczęły się przestoje, obniżył się standard obsługi, co spowodowało odpływ części klientów. Pewna część załogi przeszła do konkurencji, a zatrudnienie i przeszkolenie nowych pochłonęło niemałe koszty. Na domiar złego organizacja działająca na rzecz praw człowieka zaczęła się domagać podniesienia standardów pracy u dostawców owoców egzotycznych i tekstyliów. Co prawda nie są to bezpośredni dostawcy sieci, lecz dostawcy dostawców, ale bojkot był wymierzony w sieć, co spowodowało utratę reputacji i odpływ kolejnych klientów. Efekt takich działań nie jest trudny do przewidzenia. Spadek przychodów, za którym idą spadki ceny akcji.

W tym scenariuszu zostały opisane jedynie wybrane czynniki niefinansowe, które mogą realnie wpłynąć na wartość spółki. Dlatego w Europie wzrasta wartość aktywów zarządzanych z uwzględnieniem danych niefinansowych.

Jak wynika z 7. edycji SRI Study 2016, raportu międzynarodowej organizacji Eurosif dotyczącego zrównoważonego i odpowiedzialnego inwestowania (skrót SRI – Socially Responsible Investment), w Europie zarządzający aktywami o wartości 5 bilionów euro analizują podmioty, w które inwestują, pod kątem spełniania międzynarodowych standardów społecznych i etycznych. Wartość aktywów zarządzanych z uwzględnieniem tego typu strategii nazywanej „analizą opartą na normach" wzrosła w ostatnich dwóch latach o 40%.

Warto dodać, że zarządzający blisko połową aktywów w Europie w swoim spektrum inwestycyjnym nie uwzględniają podmiotów, które nie spełniają określonych kryteriów etycznych lub środowiskowych.

Odpowiedzialne Inwestowanie

Zrównoważone i odpowiedzialne inwestowanie, które wchodzi do głównego nurtu inwestycyjnego, to długoterminowe podejście inwestycyjne, łączące czynniki społeczne, środowiskowe i ładu korporacyjnego (ESG) w badaniach, analizach i selekcji w procesie inwestycyjnym. SRI łączy w sobie analizę fundamentalną oraz analizę czynników niefinansowych, aby skuteczniej budować zwrot z długoterminowych inwestycji dla akcjonariuszy oraz budować wartość dla społeczeństwa poprzez wpływ na postępowanie spółek.

Istnieje 7 strategii odpowiedzialnego inwestowania: strategia wykluczenia, „oparta na normach", „zaangażowania oraz głosowania", „integracja ESG", „najlepszy w swojej klasie", „inwestowanie tematyczne".

Średniorocznie o ponad 1/5 rośnie wartość aktywów inwestorów, którzy korzystają ze „strategii wykluczenia", czyli nie angażują kapitału w branże kontrowersyjne, takie jak np. hazardowa czy w firmy opierające swoje działania na brudnej energii. Wartość aktywów zarządzanych w ten sposób to obecnie 10 bilionów euro.

Inwestorzy stosując strategię „opartą na normach" minimalizują ryzyko opierając się na zasadach wypracowanych przez Global Compact czy wytycznych zawartych w ISO 26000. Wartość aktywów zarządzanych w ten sposób wynosi obecnie ponad 5 bln euro.

Średniorocznie o 14% rośnie wartość aktywów inwestorów, którzy stosują strategię „zaangażowania oraz głosowania" czyli biorą aktywny udział np. podczas zebrań WZA aby podnieść jakość zarządzania w obszarach niefinansowych. Oznacza to, że pomagają oni spółkom w przeglądzie i zmianie ich polityk oraz procedur w obszarach niefinansowych, jak np. zarządzanie zasobami ludzkimi, relacje z kontrahentami czy ochrona środowiska. Inni inwestorzy podejmują decyzje o zaangażowaniu kapitałowym w oparciu o dane finansowe i niefinansowe. Taki sposób inwestowania określany jest jako „integracja ESG".

Inwestorzy, którzy decydują się na zaangażowanie w aktywa tylko tych spółek, które najlepiej zarządzają obszarami niefinansowymi, określają swoje podejście jako „najlepszy w swojej klasie". Średnioroczny wzrost tak zarządzanych aktywów kształtuje się na poziomie 18%.

Natomiast „inwestowanie tematyczne" to skupienie się na spółkach z jednego obszaru tematycznego, np. tych działających w branży odnawialnych źródeł energii czy wspierających osoby niepełnosprawne (średnioroczny wzrost o 57%). Coraz szybciej rośnie również wartość aktywów zarządzanych zgodnie ze strategią określaną jako „zarządzanie z wpływem" (średnioroczny wzrost o 120%), w którym inwestorzy obok zwrotu z inwestycji, stawiają sobie za cel wywołanie pozytywnego wpływu społecznego lub środowiskowego.

Analiza spółek pod kątem spełniania wymagań etycznych, społecznych i środowiskowych jest szczególnie popularna wśród inwestorów francuskich i holenderskich.

Rośnie popyt na odpowiedzialne produkty inwestycyjne

Do tej pory inwestowanie oparte na danych finansowych uzupełnione o informacje niefinansowe było domeną wyłącznie dużych graczy. W ciągu ostatnich dwóch lat, udział inwestorów nieinstytucjonalnych biorących pod uwagę dane środowiskowe i stosujących kryteria etyczne przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych wzrósł do ponad 22%. A to świadczy o tym, że zaczyna się tworzyć rynek na produkty i usługi finansowe w obszarze odpowiedzialnego inwestowania.

Dlaczego odpowiedzialne inwestowanie staje się coraz bardziej popularne?

Inwestorzy biorący pod uwagę dane niefinansowe przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, jako główny argument podają odpowiedzialność wobec klientów oraz spełnianie obowiązków powierniczych. Znaczna część inwestorów stosuje takie strategie, aby zminimalizować ryzyko inwestycyjne oraz aby zapewnić stabilny wzrost w długim horyzoncie czasowym. Dla przykładu spółka, która dba o pracowników, będzie miała niższe koszty związane z rotacją, mniejsze ryzyko strajku, czy mniej wypadków. A to wpływa także na większe zaangażowanie pracowników i zatrzymanie oraz przyciąganie talentów. Wysoki poziom zarządzania środowiskowego to mniejsze koszty surowców i opłat środowiskowych.

Odpowiedzialne inwestowanie w Polsce

W Polsce rynek odpowiedzialnych inwestycji rozwija się bardzo powoli. Zaledwie kilka funduszy inwestycyjnych stosuje jakiekolwiek formalne kryteria etyczne lub środowiskowe. Najbardziej popularne są: strategia wykluczenia oraz analiza oparta na normach. Warto zauważyć, że kilka podmiotów stosuje strategię inwestowania tematycznego. Tego typu inwestycje są nakierowane przede wszystkim na wspieranie przedsięwzięć ekologicznych.

dr Robert Sroka

Manager EY