Europa odzyskuje zainteresowanie inwestorów

Wiele wskazuje na to, że druga połowa 2025 r. może być okresem odbicia i prawdopodobnie wzmożonej aktywności inwestycyjnej funduszy PE w Europie. To dobry sygnał – mówi Leszek Muzyczyszyn, partner w funduszu Innova Capital.

Jak oceniacie obecną sytuację na rynku funduszy private equity (PE)? Czy obecne zawirowania geopolityczne są hamulcem jego rozwoju?

Sytuację w Polsce i regionie można z pewnością nazwać dynamiczną. Z naszych obserwacji wynika, że zawirowania geopolityczne nadal mają znaczący wpływ na decyzje części inwestorów co do lokowania kapitału w tej części Starego Kontynentu. Na szczęście ci inwestorzy, którzy posiadają już doświadczenia w regionie, są tutaj systemowo obecni, wciąż dostrzegają jego atrakcyjność – patrząc na Polskę przez pryzmat stabilnego pozytywnego wzrostu gospodarczego oraz wieloletniego już członkostwa w NATO i UE. To ma przełożenie na zaangażowanie kapitału.

Można nadal znaleźć ciekawe okazje inwestycyjne?

Tak, szczególnie w przypadku graczy, których strategia inwestycyjna zakłada dywersyfikację sektorową portfela tak jak w funduszu Innova. Co więcej, niedawny raport Bain & Company pokazuje, że Polska już dziś odpowiada za 60 proc. wszystkich transakcji private equity w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, a liczba transakcji wzrosła rok do roku o 50 proc. – odbicie widać więc także w statystykach.

Przejdźmy do waszego funduszu, jakie macie plany?

Utrzymujemy zakładany poziom aktywności i planujemy realizować co najmniej trzy transakcje rocznie w ramach całego regionu Europy Środkowo-Wschodniej, przy czym w tym roku ogłosiliśmy już dwie – dotyczące przejęcia Proservice Finteco oraz IFDS, a także Grupy Punkta, obecnie działającej pod nazwą ISON Care. Niedawno wsparliśmy także kilka inwestycji w ramach naszego portfela, gdzie spółki portfelowe dokonały akwizycji konsolidujących ich pozycję w sektorze.

W branżach takich jak technologia czy usługi finansowe aktywność inwestycyjna funduszy – mimo różnorodnych wyzwań – wcale nie zwolniła. Warszawska giełda, która zawsze jest postrzegana jako kontekst i benchmark przez rynek transakcji prywatnych, również ma się całkiem dobrze. Wiele wskazuje więc na to, że druga połowa 2025 r. może być okresem odbicia i prawdopodobnie wzmożonej aktywności inwestycyjnej funduszy PE w Europie. To dobry sygnał.

Czy kapitał będzie przepływał z USA do Europy na wskutek rozczarowania polityką Donalda Trumpa i spodziewanego hamowania gospodarki amerykańskiej?

Widzimy, że Europa stopniowo odzyskuje zainteresowanie inwestorów. Dane Bain & Company wskazują, że wartość transakcji PE w 2024 r. wzrosła o ponad połowę w porównaniu z rokiem poprzednim. To pokazuje, że entuzjazm rośnie – choć oczywiście nie wróciliśmy jeszcze do rekordowych poziomów sprzed kilku lat.

Wśród inwestorów z USA coraz częściej słychać pytania o Europę. Dostrzegają oni nieco niższe wyceny oraz stabilniejsze otoczenie makroekonomiczne i polityczne w porównaniu z bardzo dynamiczną sytuacją polityczną za oceanem. Europejskie regiony takie jak Europa Środkowo-Wschodnia oferują interesujące możliwości, zwłaszcza w modelu buy-and-build, który ciągle jest bardzo popularny. Polska wciąż konkuruje z bardziej „bezpiecznymi” jurysdykcjami Europy Zachodniej, ale ci inwestorzy, którzy znają nasz region, wiedzą, że potrafi on bardzo pozytywnie zaskoczyć. Ponadto w ostatnich latach region zyskuje na zjawisku tzw. nearshoringu.

Na czym ono polega?

Przedsiębiorstwa reorganizują swoje łańcuchy dostaw, próbując przenosić ich krytyczne elementy bliżej rynku macierzystego i w sposób bardziej przemyślany zabezpieczać ich poszczególne odcinki. Kluczowi dostawcy oraz sama produkcja przenoszone są bliżej rynków zbytu, a na partnerów mogą być wybierane takie kraje jak Polska nie tylko ze względu na korzystne położenie geograficzne i infrastrukturę logistyczną, ale też polityczną stabilność.

Które branże cieszą się największym zainteresowaniem, nadal najwięcej transakcji jest w sektorze technologicznym?

Sektor technologiczny – choć wciąż trzyma się mocno – nie dominuje już tak znacząco, jak jeszcze kilkanaście miesięcy temu. Coraz więcej ciekawych transakcji odbywa się w sektorach przemysłowych, usług finansowych czy dóbr konsumenckich. Ale warto zauważyć, że technologia jest w zasadzie wszechobecna. Jest uniwersalnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie modeli biznesowych oraz motorem zyskowności i wzrostu.

Kiedy mowa o fuzjach i przejęciach, w Polsce często pojawia się wątek sukcesji.

Nie da się mówić o inwestowaniu w Polsce bez nawiązania do sukcesji – wiele przedsiębiorstw rodzinnych wciąż boryka się z wyzwaniem, jak przekazać w odpowiedni sposób stery w firmie kolejnym pokoleniom. To zjawisko widać zarówno w dużych firmach, jak i w mniejszych.

Co ciekawe, wielu przedsiębiorców, którzy – z braku prostych opcji sukcesji w ramach rodziny – decydują się całkowicie lub częściowo spieniężyć swoje udziały w firmach, wraca na rynek jako inwestorzy pasywni. To staje się nowym trendem w regionie.

Wróćmy do planów Innovy. Jakimi funduszami obecnie dysponuje?

W ubiegłym roku zamknęliśmy finalnie siódmy fundusz Innova z wynikiem 407 mln euro, co stanowi znaczące osiągnięcie, bowiem przekroczyliśmy zarówno cel początkowy wyznaczony na poziomie 350 mln euro, jak i tzw. hard cap, wynoszący 400 mln euro. Szczególnie cieszy nas, że zrealizowaliśmy ten plan mimo trudnych warunków rynkowych. To potwierdza, że inwestorzy wierzą i ufają naszemu modelowi działania oraz zespołowi.

Znacząca część kapitału funduszu Innova/7 jest już zainwestowana. Standardowo fundusz realizuje trzy–cztery nowe inwestycje rocznie, w spółki o wartości 25–50 mln euro. Dodatkowo spółki portfelowe zwykle przeprowadzają znaczącą liczbę akwizycji w ramach istniejącego portfela.

Jakich nowych inwestycji teraz szukacie?

Niezmiennie trzymamy się zasady, że inwestujemy tylko w rosnące firmy z przemyślanym modelem biznesowym, które cechują się stabilnymi i powtarzalnymi przychodami oraz dobrymi marżami. Kluczowym elementem naszej strategii tworzenia wartości jest zarówno rozwój organiczny, jak i poprzez przejęcia. Poszukujemy więc spółek, których strategia wzrostu wpisuje się w co najmniej jeden z czterech kierunków: konsolidacja, ekspansja zagraniczna, digitalizacja i zrównoważony rozwój.

Z drugiej strony kilka spółek z portfela szóstego funduszu Innova (w ramach którego zrealizowaliśmy już sprzedaż Inelo oraz Optical Investment Group) może być gotowych do sprzedaży w ciągu następnych 12–18 miesięcy.

Wyceny sprzyjają teraz kupowaniu czy sprzedawaniu?

Co prawda dzisiejszy poziom wycen rynkowych sprzyja raczej kupującym, ale to nie znaczy, że wyście z inwestycji nie będzie możliwe, tylko sprawia, że będziemy patrzeć na różne opcje bardziej selektywnie.

Warunki do sprzedaży firm są bardziej wymagające niż kilka lat temu. Skupimy się więc na spółkach, których fundamenty dają silne uzasadnienie dla oczekiwanej stopy zwrotu i z ich realizacją poczekamy na odpowiedni moment lub na odpowiedniego partnera.

Czy rynek kapitałowy oraz IPO nadal są dla funduszy PE ciekawą formą wyjścia z inwestycji? Niedawne przykłady Żabki i Diagnostyki pokazały, że chyba tak?

IPO to zawsze opcja warta rozważenia, ale nie jest to rozwiązanie uniwersalne. Przywołane przykłady rzeczywiście pokazują, że przy atrakcyjnych, dobrze przygotowanych spółkach i wyborze odpowiedniego momentu rynkowego, giełda jako wyjście z inwestycji może bardzo dobrze zadziałać. Sami mamy na koncie pozytywne doświadczenia z IPO (w przypadku choćby Wirtualnej Polski), ale jednocześnie rozumiemy ryzyka, jakie wiążą się z tym procesem. Generalnie traktujemy IPO jako jedną z kilku dostępnych opcji na spieniężenie udziałów w spółkach portfelowych.

Jak na wyceny aktywów wpłynie luzowanie polityki pieniężnej?

Niedawna obniżka stóp procentowych przez RPP oraz spodziewane dalsze kroki w tym zakresie mogą mieć znaczący wpływ na wzrost wycen aktywów. Niższe stopy sprawią, że kapitał staje się tańszy i bardziej dostępny dla firm, co z kolei poprawia ich zdolność kredytową i otwiera nowe możliwości przeprowadzania zarówno przejęć, jak i inwestycji kapitałowych w rozwój. Dodatkowo niższe stopy procentowe mogą nieco ułatwić fundraising branży PE. W sytuacji gdy tradycyjne inwestycje, jak np. obligacje, oferują niższe zwroty, inwestorzy poszukujący wyższego zwrotu mogą przekierować większą część kapitału do funduszy PE.

Na koniec proszę jeszcze powiedzieć, jak postrzegacie perspektywy dla polskiej gospodarki na 2025 rok?

Raczej pozytywnie. Spadająca inflacja i stabilizujące się stopy procentowe mogą sprzyjać ożywieniu gospodarczemu zarówno po stronie konsumenckiej, jak i w sektorze przedsiębiorstw. Prognozowane są kilkuprocentowe wzrosty inwestycji i szacuje się, że tempo wzrostu PKB sięgnie niemal 4 proc. Takie dane stawiałyby Polskę w czołówce najszybciej rozwijających się dużych gospodarek europejskich. Kluczowe będzie, jak szybko uda się uruchomić wszystkie zaplanowane przez rząd inwestycje, a także środki z KPO i rozwiązać struktu­ralne trudności, aby zapewnić dalszy stabilny rozwój gospodarki.

CV

Leszek Muzyczyszyn

od prawie trzech dekad działa w sektorze Private Equity. W 2008 r. dołączył do funduszu Innova. Wcześniej przez trzy lata pełnił funkcję dyrektora Darby Private Equity w Polsce. Zakres jego odpowiedzialności obejmował finansowanie typu mezzanine oraz inwestycje w fundusze private equity w różnych sektorach i krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Przed pracą w Darby spędził osiem lat w Allianz Specialized Investments, gdzie był członkiem zespołu zarządzającego Funduszem Emerging Europe Fund. Aktualnie do jego głównych zadań należy m.in. nadzorowanie rozwoju inwestycji funduszu Innova. Ponadto jest zaangażowany w koordynowanie finansowania i zaciągania zobowiązań kredytowych dla nowych inwestycji oraz dla spółek portfelowych. Brał udział w prowadzeniu inwestycji w Meritum Bank, Expander Advisors, Bakalland/Delecta, OSHEE, OptiBlu, Bielenda i R-GOL. Muzyczyszyn ma tytuł magistra prawa, uzyskany na Uniwersytecie Warszawskim oraz dyplom MBA Bayes Business School w Londynie. Był prezesem Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych w latach 2018–2021.