Kacper Czyżewski aplikant radcowski, Krzysztof Rożko i Wspólnicy Kancelaria Prawna
W ostatnich miesiącach przedmiotem szerszej dyskusji na rynku kapitałowym jest działalność platform tzw. crowdfundingu udziałowego (crowdinvestingu), umożliwiających inwestorom nabycie akcji przez internet. Warto zatem dokonać krótkiej analizy uwarunkowań wskazanej działalności, a także próby kwalifikacji prawnej crowdinvestingu w kraju i na poziomie Unii Europejskiej.
W Polsce nie zostały przyjęte przepisy prawne odnoszące się bezpośrednio do prowadzenia działalności crowdinvestingu. Działalność platform crowdinvestingowych powinna być więc obecnie rozpatrywana w kontekście przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, w szczególności dotyczących oferowania instrumentów finansowych oraz przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, jak również przepisów ustawy o ofercie publicznej w zakresie dotyczącym akcji promocyjnej (art. 53 tej ustawy).
W ramach ubiegłorocznej nowelizacji ustawy o obrocie, implementującej m.in. MiFID II, zmieniona została definicja usługi oferowania instrumentów finansowych. W kontekście crowdinvestingu należy wziąć pod uwagę w szczególności dwa podtypy oferowania, o których mowa odpowiednio w art. 72 pkt 1 i 2 ustawy. Pierwszy z nich to wykonywanie czynności polegających na prezentowaniu, w dowolnej formie i w dowolny sposób, udostępnianych przez emitenta informacji o instrumentach finansowych i warunkach ich nabycia, stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji o nabyciu tych instrumentów. W marcu bieżącego roku UKNF odniósł się do wskazanego podtypu oferowania w kontekście działalności crowdinvestingu. W opublikowanym stanowisku omówiono relację przepisu dotyczącego akcji promocyjnej oferty publicznej do art. 72 pkt 1 ustawy o obrocie. UKNF wskazał, że gdy emitent prowadzi kampanię reklamową za pośrednictwem platformy crowdinvestingowej, istotny jest zakres informacji przekazywanych przez ten podmiot potencjalnym inwestorom. Podkreślił też, że informacje udostępniane przez podmiot trzeci (platformę crowdinvestingową) nie mogą zawierać informacji stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji o nabyciu instrumentów objętych ofertą, chyba że podmiot ten posiada status firmy inwestycyjnej. Do zakresu informacji wystarczających do podjęcia decyzji inwestycyjnej należą w ocenie UKNF: rodzaj instrumentu, którego dotyczy oferta, cena instrumentu (lub sposób określenia jej wysokości) oraz emitent (określony bezpośrednio lub scharakteryzowany w sposób wystarczający). Analiza wskazanego stanowiska prowadzi więc do wniosku, iż w przypadku gdy platforma przekazuje potencjalnym inwestorom wyżej wskazany zakres informacji, nie działa jako tzw. słup ogłoszeniowy, lecz prowadzi działalność regulowaną polegającą na oferowaniu instrumentów finansowych. Jednocześnie UKNF podkreśla, że w określonych stanach faktycznych dostateczne do uznania podanych informacji za wystarczające do podjęcia decyzji inwestycyjnej może się okazać umieszczenie na platformie węższego zakresu informacji.
Platforma crowdinvestingowa może również działać w drugim modelu, polegającym na umożliwianiu inwestorom zapisywania się na akcje emitenta poprzez stronę internetową platformy. W takim przypadku działalność platformy może wymagać uprzedniego uzyskania nie tylko zezwolenia w zakresie oferowania instrumentów finansowych, ale również zezwolenia w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia i zbycia instrumentów finansowych. Konieczne jest więc zaprojektowanie lub przemodelowanie funkcjonalności platform tak, aby ich działalność ograniczała się do prowadzenia akcji promocyjnej bądź działalności oferowania polegającej na przekazywaniu informacji stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji inwestycyjnej, alternatywnie uzyskać, poza licencją na oferowanie (wykonywane wówczas w podtypie określonym w art. 70 pkt 2 ustawy o obrocie, tj. pośredniczenia w zbywaniu instrumentów), również zezwolenie w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń.
