O kredyt będzie coraz trudniej, również przedsiębiorcom

Podwyżki stóp procentowych przynoszą oczekiwane skutki – akcja kredytowa ostro hamuje. Ale to jednocześnie przyczynia się do spowolnienia popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego. I całej gospodarki.

Banki spodziewają się w III kwartale spadku popytu w zasadzie na wszystkie kategorie kredytów – wynika z badań ankietowych prowadzonych cyklicznie przez NBP.

O ile mniejsze zainteresowanie kredytami hipotecznymi było widać od jakiegoś czasu, o tyle załamanie jest obecnie oczekiwane także w przypadku kredytów konsumpcyjnych gospodarstw domowych oraz kredytów długoterminowych firm, zarówno tych małych, jak i dużych.

Restrykcyjne podejście

Spadkowi popytu towarzyszy też zaostrzenie polityki kredytowej banków w III kwartale. I również niemal we wszystkich kategoriach. Dla kredytów mieszkaniowych warunki ich udzielania (w II kwartale) pogorszyły się ze względu na wzrost stawek WIBOR (choć marże bankowe uległy obniżeniu), dla pożyczek na cele konsumpcyjne szczególnie mocno wzrosły marże ogółem oraz marże na kredyty obarczone podwyższonym ryzykiem.

Bardziej restrykcyjne warunki kredytów dla przedsiębiorstwa uzasadniane są zaś głównie decyzjami RPP w zakresie polityki pieniężnej oraz wzrostem ryzyka branży.

– Skąd te spadki popytu i zaostrzenia warunków udzielania kredytów? Tu w zasadzie można podać dwie fundamentalne przyczyny – komentuje Adam Antoniak, ekonomista ING BSK.

Drogie kredyty

Po pierwsze, to efekty podwyżek stóp procentowych. – W oczywisty sposób przekłada się to na zwiększenie kosztu dostępu do finansowania, a ludzie zdają sobie z tego sprawę – zaznacza Antoniak. W odniesieniu do kredytów hipotecznych swoją rolę odgrywają też wymogi KNF, który nakazuje, by przy badaniu zdolności kredytowej swoich klientów do obecnego poziomu oprocentowania banki dodawały jeszcze 5 pkt proc. buforu bezpieczeństwa.

– Drugi element to pogarszająca się koniunktura gospodarcza – dodaje Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole Bank Polska. Nadchodzi spowolnienie gospodarcze, które wraz z kryzysem energetycznym szczególnie mocno może się odbić na przedsiębiorstwach przetwórstwa przemysłowego, budowlanych czy eksportowych. Ale też na portfelach gospodarstw domowych, co oznacza większe ryzyko ze spłatą kredytów konsumentów i firm.

Efekty w PKB

– O kredyt będzie trudniej, a tych kredytów będzie też w ogóle mniej. Oznacza to wyhamowanie akcji kredytowej, osłabienie popytu i spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego – zaznacza Antoniak.

– Wyniki badań sektora kredytowego malują polską gospodarkę w ciemnych barwach – oceniają też ekonomiści Banku Pekao. – Zwłaszcza jeśli chodzi o perspektywy inwestycji prywatnych, nie tylko tych mieszkaniowych, ale też przedsiębiorstw. Tak głębokiego braku potrzeb w zakresie kredytowania inwestycji nie widziano od wiosny 2020 r. – zauważają.

– Można spodziewać się dalszego schłodzenia popytu, nie tylko na mieszkania, ale ogółem popytu w gospodarce – mówi nam Marta Petka-Zagajewska, kierownik zespołu w PKO BP.

– Ale jest to pożądany i oczekiwany efekt podnoszenia stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej – dodaje.

Jak podkreślają wszyscy ekonomiści, zaostrzenie polityki monetarnej w Polsce (stopy procentowe wzrosły do 6,5 proc. z 0,1 proc. we wrześniu zeszłego roku) spełnia więc swoje zadanie. Czyli takiego ograniczenia skłonności do wydatków w gospodarce, by inflacja wyhamowała, choć tego negatywnym efektem jest też spowolnienie gospodarcze.

– To cały ciąg zdarzeń, który poprzez wyższe stopy prowadzi do niższego popytu i niższej dynamiki PKB, ale pozwala walczyć z inflacją – wyjaśnia Petka-Zagajewska.