Mimo silnej gospodarki polskie banki mało rentowne

Sektor bankowy zapowiada rozmowy z Ministerstwem Finansów i Komisją Nadzoru Finansowego w sprawie modyfikacji m.in. podatku od aktywów i wymogów kapitałowych.

Polskie banki pod względem rentowności kapitałów (ROE) plasują się w ogonie europejskiego zestawienia. Niskie ROE może w razie spowolnienia negatywnie wpłynąć na zdolność banków do finansowania gospodarki – ostrzega Związek Banków Polskich.

Nadmiar obciążeń

Mimo szybko rosnącej gospodarki ROE naszego sektora wyniosło w 2018 r. tylko 6,4 proc. W siedmiu krajach ROE przekroczyło 10 proc., najwyższe było w Rumunii i na Węgrzech (odpowiednio 14,6 proc. i 13,6 proc.). Średnia w UE to 6,1 proc., poza notującymi stratę bankami w Grecji najniższe ROE było w Niemczech (2,4 proc.) i Portugalii (2,7 proc.).

Niski wskaźnik w Polsce to w dużej mierze efekt dużych obciążeń fiskalnych i regulacyjnych (w tym kapitałowych). W 2018 r. polski sektor bankowy odprowadził ponad 5,5 mld zł podatku CIT plus 3,8 mld zł daniny od aktywów. Do tego ma nie tylko wyższe niż średnio w Europie wymogi kapitałowe, ale też bardziej rygorystyczne podejście do wag ryzyka.

GG Parkiet

ZBP obawia się, że z powodu niskiego ROE zmaleje zdolność banków do finansowania gospodarki. Argumentuje, że tempo rozwoju sektora finansowego zależy od kondycji ekonomicznej, aktywności klientów i obowiązujących regulacji oraz polityki gospodarczej państwa. Natomiast siła i stabilność banków często decydują o możliwości rozwoju gospodarczego. „Jeśli w okresie dobrej koniunktury gospodarczej, niskiego bezrobocia, rosnących płac i dostępności finansowania stale spada rentowność banków, co przekłada się na zmniejszenie przyszłych możliwości kreowania kredytów, powstaje pytanie o sposób działania sektora w czasie spodziewanej zmiany cyklu gospodarczego" – zaznacza ZBP.

– Rentowność polskiego sektora bankowego jest jedną z niższych na tle UE i OECD i najniższą wśród krajów mających niedostatecznie rozwinięty sektor bankowy. Biorąc pod uwagę akcję kredytową, depozyty czy fundusze własne w relacji do PKB plasujemy na końcowych miejscach w UE. Obserwujemy mniejsze tempo rozwoju sektora bankowego niż tempo wzrostu PKB, co oznacza, że gdyby nie dokonano korekt, o które zabiegamy, zostałaby stopniowo ograniczona zdolność sektora do finansowania gospodarki w okresie jej spowolnienia – mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes ZBP. Dodaje, że zdolność ta będzie ważna w kontekście planowanych programów rozwoju, takich jak program czyste powietrze, dekarbonizacja i automatyzacja gospodarki, rozwój energetyki, które będą wymagać finansowania.

Będą poprawki?

Bankowcy chcą m.in. zmian w podatku bankowym, składkach na Bankowy Fundusz Gwarancyjny i wymogach kapitałowych.

– Otrzymaliśmy informacje z MF i z KNF, że nasze wnioski i obserwacje są przedmiotem analiz. MF poinformowało, że jeśli wyniki analiz wykażą, że przeciążenie sektora bankowego negatywnie rzutuje na gospodarkę, to stosowne działania mogą być podjęte. Przed nami rozmowy z KNF, aby ocenić wpływ obciążeń fiskalnych i regulacyjnych na banki, będziemy rozmawiać pod koniec września i na początku października – mówi Pietraszkiewicz. Liczy także, że wprowadzenie nowych wymogów MREL może być dostosowane do realiów Polski i mogą być rozłożone w czasie, niebawem ZBP będzie rozmawiał także w tej sprawie.

Pietraszkiewicz wyjaśnia, że najlepsze byłoby zmniejszenie obciążeń z tytułu podatku bankowego z jednej strony i budowa funduszy BFG z drugiej.

Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich

Archiwum

– Mogłoby to w praktyce polegać na przeznaczeniu części tego dodatkowego podatku na budowę funduszy uporządkowanej restrukturyzacji w BFG, dzięki czemu mogłaby zmaleć regularna składka na BFG. Poza tym składki te powinny być uznawane za koszt uzyskania przychodu. Analizy wymaga, czy bufory kapitałowe, m.in. te frankowe, są uzasadnione i jakie wywołały skutki, będziemy o tym dyskutować w najbliższych miesiącach – dodaje.

Zaznacza, że nie wszystkie rozwiązania muszą być wdrożone od razu. – Ale trzeba zmienić podejście do polskiego sektora bankowego, który w czasie kryzysu wspierał gospodarkę, nie potrzebował wsparcia państwa i jego „karanie" nadmiernymi obciążeniami jest nieuzasadnione i szkodliwe dla gospodarki – dodaje.