Atrakcyjność pracy w audycie rośnie, jednak wyzwań nie brakuje

Z jednej strony mocno zwiększający się popyt i możliwość świadczenia nowych usług. Z drugiej – braki kadrowe, restrykcyjne regulacje i legislacyjne zawirowania. Jak w 2024 r. poradzi sobie branża?

Na brak popytu na swoje usługi biegli rewidenci narzekać nie mogą. Przychody branży z roku na rok rosną i wszystko wskazuje na to, że w 2024 r. ten trend zostanie utrzymany. Paradoksalnie duży popyt na usługi rodzi też problemy. A największym jest dostęp do zasobów ludzkich.

Wysokie ryzyko zawodowe

Dotyczy to zarówno osób wchodzących w zawód biegłego rewidenta, jak i doświadczonych członków zespołu, w tym biegłych rewidentów.

– Młode osoby najczęściej są zniechęcone długą i dość trudną drogą do zdobycia uprawnień przy jednoczesnym poziomie wynagrodzeń, który nie odbiega znacznie od poziomów ustalonych w innych branżach – mówi Roman Seredyński, partner zarządzający UHY ECA. Dodaje, że jednocześnie wiele osób z uprawnieniami obawia się kontroli prowadzonej przez PANA i rezygnuje z wykonywania zawodu na rzecz pracy w tzw. biznesie – jako kontroler finansowy, główny księgowy czy dyrektor finansowy. Tym bardziej że wysokość wynagrodzeń jest bardzo porównywalna.

– W takiej sytuacji rynek pracy oczekuje wyższej premii za ryzyko pracy w zawodzie biegłego rewidenta, co przekłada się na poziom cen za usługi – podsumowuje Seredyński.

Wtóruje mu Lidia Skudławska, partner zarządzający Moore Polska. – W naszym środowisku mówi się o tym głośno, że polityka PANA, która szczyci się, iż jest instytucją dbającą o bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, doprowadzi do sytuacji, w której bezpieczeństwo to zostanie zagrożone, bo zabraknie biegłych rewidentów chcących wykonywać zawód – mówi Skudławska. Twierdzi, że już dzisiaj widzimy tego skutki. – Czy planowane podwyższanie progów do badania ma doprowadzić do wzrostu bezpieczeństwa gospodarczego? Śmiem wątpić – podsumowuje.

Walka o talenty

Duży wpływ na atrakcyjność zawodu audytora w najbliższym czasie będzie miał obowiązek raportowania informacji niefinansowych i ich weryfikacji przez niezależnego audytora.

– Otwiera to niezwykle ciekawe, nowe możliwości rozwoju, wychodzące daleko poza tradycyjny obszar badania historycznych sprawozdań finansowych – mówi Marek Gajdziński, partner i szef działu audytu w KPMG w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.

Rozszerzenie oczekiwanych kompetencji audytorów stanowi również szansę na przyciągnięcie nowych talentów, które wcześniej nie rozważały pracy w audycie, oraz osób, dla których kwestie społeczne czy środowiskowe stanowią ważny temat.

– Zawód biegłego rewidenta nabierze nowego znaczenia – mówi Aleksandra Sysiak, menedżer ds. audytu w RSM.

Także rozwój sztucznej inteligencji powoduje, że zawód audytora staje się jeszcze atrakcyjniejszy dla osób rozpoczynających karierę w celu uzyskania uprawnień biegłego rewidenta. Czas potrzebny na wykonywanie dużej ilości powtarzalnych czynności zostanie skrócony do minimum, natomiast audytorzy będą mogli skoncentrować się na analizie i testowaniu transakcji, które narzędzia AI wskażą jako transakcje wysokiego ryzyka.

W efekcie stereotypowy wizerunek biegłego rewidenta, który żmudnie analizuje potężne zasoby dokumentacji, odchodzi do lamusa. Zwrot w kierunku ESG i nowych technologii to nie chwilowa moda. Można więc liczyć na długofalowy wpływ tych zjawisk na kształtowanie rynku pracy.

Globalne ożywienie

Firmy audytorskie – szczególnie te największe – gros przychodów osiągają z innych usług niż badanie sprawozdań finansowych. Wyspecjalizowane zespoły doradzają m.in. w kwestiach podatkowych, prawnych czy dotyczących fuzji i przejęć.

W ostatnich kwartałach rynek takich transakcji nieco spowolnił, co było efektem zawirowań makroekonomicznych i restrykcyjnej polityki pieniężnej światowych banków centralnych. Teraz sytuacja się zmienia, inflacja spada, a PKB nabiera tempa. To zachęca do fuzji i przejęć. Odżywa też giełdowy rynek pierwotny. Z raportu EY wynika, że w I kwartale 2024 r. widać było wzrost entuzjazmu zarówno wśród emitentów, jak i inwestorów.

– Zanim polityka pieniężna ulegnie złagodzeniu, a klimat geopolityczny się ustabilizuje, kandydaci na giełdowych debiutantów powinni wykorzystać obecny czas do budowania solidnych fundamentów pod przyszły proces pozyskania inwestorów – radzi Hubert Rogoziński, partner EY.

Audyt w 2024 r.

Tymczasem trwa sezon publikacji raportów za 2023 r. Był to okres pełen wyzwań. Polska znalazła się w gronie 26 krajów, które odnotowały dwucyfrowy wzrost niewypłacalności przedsiębiorstw. Choć inflacja wyhamowała, to rok 2024 też nie będzie łatwy. Po dwóch latach stopniowego zwiększania się liczby niewypłacalności w 2022 r. (+1 proc.) i 2023 r. (+7 proc.) dynamika w tym roku przyspieszy jeszcze mocniej (+9 proc.) przed ustabilizowaniem się w 2025 r. – prognozuje Allianz Trade.

Zdaniem ekspertów w 2024 r. pomimo lepszych perspektyw wzrost gospodarczy pozostanie poniżej trendu sprzed pandemii. W Polsce jak dotychczas niewypłacalne są głównie firmy najmniejsze, a podstawową przyczyną ich problemów nie są opóźnienia należności (one są zazwyczaj efektem wtórnym), tylko niska rentowność.

W tym trudnym otoczeniu rynkowym audytorzy badają sprawozdania firm. PANA wypunktowała zagadnienia, na które rewidenci powinni zwrócić szczególną uwagę. Oprócz standardowych czynników ryzyka o charakterze ekonomicznym pojawia się wątek wojny w Ukrainie. Sankcje wdrożone przez UE skutkowały wpisaniem niektórych podmiotów na listy sankcyjne. Z kolei obostrzenia importowe i eksportowe powodują konieczność ciągłej weryfikacji listy kontrahentów oraz źródeł pochodzenia kupowanych towarów. Dla rewidentów oznacza to również konieczność sprawdzania, czy badane podmioty nie naruszają przepisów. Sankcje mają też bezpośrednie przełożenie na branżę audytorską. Od 4 czerwca 2022 r. obowiązuje zakaz świadczenia usług audytowych i księgowych dla podmiotów z Federacji Rosyjskiej. Firmy powinny zatem szczegółowo weryfikować warunki każdego zlecenia.

Kolejnym elementem, na który biegli muszą zwracać baczną uwagę, jest ryzyko prania pieniędzy. Do tego dochodzi rosnące zagrożenie ze strony cyberprzestępców. Firmy audytorskie powinny wziąć pod lupę prawidłowość działania procesów IT w badanych podmiotach.