Uniknąć „luki mocowej” za wszelką cenę

Program „Bloki 200+" dotyczący opracowania technologii modernizacji bloków węglowych o mocy 200 MW jest na finiszu. Takich jednostek jest w Polsce ok. 44. Prace projektowe wspierane przez NCBiR dotyczyły uelastycznienia pracy bloków węglowych. Zakładamy jednak doskonalenie tej technologii już we własnym zakresie, po to by zapewnić najkorzystniejszy efekt technologiczny i ekonomiczny – powiedziała Justyna Mosoń, prezes Rafako Innovation.

 

Jak przebiegały prace w ramach projektu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Programu „Bloki 200+" dotyczącego modernizacji wiekowych już jednostek węglowych?

Jesteśmy w końcowej fazie testowania i wdrażania technologii. W trzeciej fazie programu zostały trzy projekty. Realizujemy największy zakres merytoryczny i wchodzimy w fazę komercjalizacji technologii. Przygotowujemy się do wprowadzenia tej technologii na rynek w kraju i za granicą. Może to być nasz produkt eksportowy.

I w tym ma pomóc ostatnio zawarte porozumienie z Siemensem?

Siemens jest naszym partnerem w projekcie „Bloki 200+" i nasza współpraca jest ścisła, a teraz zyska wymiar rynkowy. Podobnie oceniamy kierunki transformacji energetycznej, dlatego dobrze rozumiemy potrzeby rynkowe. Będziemy współpracować na etapie tworzenia oferty handlowej, tworząc najlepsze konfiguracje technologiczne. To oznacza, że będziemy pracować nad tym, aby wzbogać ją o takie rozwiązania, które poprawią ekonomikę. Trzeba pamiętać, że każdy projekt jest inny. Pakiet inwestycyjny Rafako będzie wielowariantowy i dostosowany do rzeczywistych uwarunkowań.

Na czym polegać będzie wasza nowa technologia, która powstała dzięki temu programowi?

Technologia Rafako pozwala uelastycznić pracę bloków poprzez skrócenie czasu rozruchów, zmniejszenie minimum technicznego. Zwiększyliśmy gradient naboru mocy bloku i sprawność wytwarzania energii elektrycznej bloku przy pracy z niskimi obciążeniami, bez modyfikacji w układ przepływowy turbiny. Technologia ma również aspekt środowiskowy. Uzyskana poprawa sprawności bloku przyczynia się do zmniejszenia emisyjności CO2.

Czy program zakłada wymianę paliwa z węglowego na mniej emisyjne jak gaz, biomasa, odpady?

Program nie zakłada zmiany paliwa. Takie są warunki konkursu. Zakładamy jednak doskonalenie tej technologii już we własnym zakresie. Będziemy bazować na tych rozwiązaniach, wzbogacając je o technologie własne Rafako i naszych partnerów, które pozwolą nam osiągnąć jeszcze lepsze efekty w zależności od potrzeb klientów. Takie rozmowy już prowadzimy. Poprawa parametrów pracy bloków (zmniejszenie emisji CO2) może nastąpić także poprzez konwersję węgla na gaz ziemny czy biomasę. To drugi wariant komercjalizacji, który może być rozszerzony o współspalanie wodoru. Można zatem mówić o modułowej ofercie „premium".

Bez modernizacji rynek mocy (forma wsparcia dla elektrowni) po 2025 r. zakończy się dla bloków węglowych o mocy 200 MW...

Wiele wskazuje na to, że docelowe rozwiązania dopiero się ukształtują. Potrzebne są regulacje, które określą zasady funkcjonowania jednostek rezerwowo-szczytowych i premiowania ich za dyspozycyjność na wzór rozwiązań w innych krajach. Brak pewności prawnej rzutuje na decyzje inwestycyjne. Poza tym sytuacja na rynku zmieniła się, prognozy zapotrzebowania na moc wskazują, że może zabraknąć ok. 10 GW w systemie energetycznym. Uzupełnienie tej luki z bloków klasy 200 MWe wydaje się pragmatycznym i ekonomicznie uzasadnionym rozwiązaniem. Nakłady finansowe przeznaczone na modernizację tzw. dwusetek są kilkakrotnie niższe niż w przypadku nowych inwestycji w technologiach gazowych. Inwestycje gazowe wszystkiego nie zbilansują, a udział OZE zwiększa się, co wymaga rezerwowania mocy w stabilnych źródłach. Konwersja bloków 200 MW na gaz ziemny zapewni utrzymanie jednostek w ramach rynku mocy. Spełnienie wymaganego parametru emisyjności CO2 bloku na poziomie 550 g/kWh pozwoli na skorzystanie z tego wsparcia. Nie ma możliwości uzyskania takiej emisyjności CO2 przy spalaniu samego węgla w istniejących blokach energetycznych.

Czy projekty w ramach NCBiR spełniają wymogi taksonomii UE na poziomie 270 g/kWh?

Projekt „Bloki 200+" nie dotyczył poziomu emisji CO2, dlatego nie prowadziliśmy tego projektu pod kątem spełniania tego parametru. To oczywiste, że regulacje unijne będą zaostrzane. Będziemy jednak nasz projekt modyfikować, aby zbliżyć się do tych wymagań. Parametr 270–280 g mógłby zostać spełniony przy założeniu wdrożenia technologii konwersji bloków węglowych na gaz ziemny spalany razem z wodorem. Uruchamiamy prace, które mają odpowiedzieć na to wyzwanie. Jednak trzeba mieć na uwadze, że rola bloków będzie ograniczana i każda poprawa parametrów ich pracy w systemie powinna się wiązać z konkretnymi handlowymi korzyściami. Kluczowa jest ekonomika wytwarzania energii. Ten parametr decyduje, czy bloki będą pracować w systemie i zarabiać. Dzisiaj produkcja energii z węgla jest zdecydowanie bardziej opłacalna niż ze źródeł gazowych. Zmodernizowane bloki dostosowane do pracy z OZE mogłyby zatem stanowić rozwiązanie pomostowe, do czasu uruchomienia elektrowni jądrowej.

CV

Justyna Mosoń jest prezesem spółki Rafako Innovation, która zajmuje się rozwijaniem i wdrażaniem innowacji w branży energetycznej. Jest ona także członkiem rady nadzorczej Biura Projektowego Energotechnika Engineering (ETE). Pracowała w największych polskich firmach zbrojeniowych i wydobywczych. Przez lata była związana z administracją publiczną.

 

Rafako blisko końca rozmów z inwestorem

Spółka jest wciąż w fazie restrukturyzacji. To największy w Europie producent kotłów oraz urządzeń ochrony środowiska dla energetyki. Władze Rafako prowadzą negocjacje w sumie z trzema potencjalnymi inwestorami.

Rafako nadal rozmawia z Funduszem Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw FIZ AN należącym do Polskiego Funduszu Rozwoju. W styczniu spółka podała, że zawarła list intencyjny z krajowym inwestorem branżowym, działającym we współpracy z międzynarodowym inwestorem finansowym. W lutym zaś pojawił się trzeci, potencjalny inwestor zainteresowany przejęciem akcji raciborskiej spółki, zajmującej się produkcją kotłów na potrzeby energetyki. Nazwę partnera lub partnerów, z którymi spółka rozmawia, możemy poznać w ciągu najbliższych kilku dni. Rozmowy z inwestorami dotyczą wizji rozwoju, strategii i powrotu na rynek.

Warunki, od których zależą losy ewentualnej transakcji, to m.in. doprowadzenie przez Rafako do ponownej synchronizacji bloku węglowego w Jaworznie, dokonanie rozliczeń finansowych lub zawarcie z Gaz-Systemem porozumienia dotyczącego rozliczeń finansowych związanych z umowami w przedmiocie projektów Goleniów-Płoty oraz Tłocznia Kędzierzyn-Koźle, zawarcie z JSW Koks aneksu związanego z projektem Elektrociepłowni Radlin. bsa