Wyższe ryzyko to większy potencjalny zysk

Większość struktur na polskim rynku zapewnia 100-proc. ochronę kapitału. Ale zdarzają się również produkty całkowicie pozbawione tego zabezpieczenia

Jedną z zalet produktów strukturyzowanych jest możliwość określenia przez klientów poziomu ryzyka, jaki są w stanie zaakceptować. Posiadają one bowiem pełną lub niepełną ochronę kapitału. Te pierwsze gwarantują, że zainwestowana kwota – bez względu na ewentualne niepowodzenie struktury – zostanie zwrócona na koniec okresu inwestycji (należy jednak pamiętać, że będzie ona pomniejszona o możliwą opłatę za zarządzanie i opłatę wstępną). Oferują one jednak niższy potencjalny zysk. W przypadku drugich istnieje możliwość utraty części kapitału, ale jednocześnie ewentualny zarobek jest większy.

Gwarancja dzięki obligacji

Jak wyjaśniliśmy w pierwszym odcinku cyklu „Oswajamy struktury", produkt strukturyzowany powstaje w wyniku złożenia dwóch części: bezpiecznej (najczęściej w formie obligacji zerokuponowej) oraz ryzykownej (opcji). Obligacja zerokuponowa to papier wartościowy, który oferowany jest po cenie niższej od nominału (z dyskontem), a jej wykup następuje po cenie nominalnej. Zyskiem inwestora jest dyskonto. Dzięki zastosowaniu tego instrumentu możliwe jest zapewnienie zwrotu części lub całości kapitału w momencie zakończenia inwestycji, gdyby okazało się, że scenariusz zakładany w ramach danej struktury nie został zrealizowany.

Czasem przyda się kalkulator

Większość produktów strukturyzowanych oferowanych na polskim rynku zapewnia 100- proc. ochronę kapitału. Struktury z niepełną ochroną są najczęściej ich wariantami.

Jak to wygląda w praktyce? Wyobraźmy sobie hipotetyczny produkt, który oparty jest na notowaniach indeksu WIG20. W wersji z pełną ochroną kapitału współczynnik partycypacji (określający procent, w jakim będziemy uczestniczyć w zysku wynikającym ze zmiany instrumentu bazowego), został wyznaczony na poziomie 50 proc. Oznacza to, że jeśli WIG20 wzrośnie na zakończenie inwestycji o 100 proc., to nasz zysk (bez uwzględnienia podatku od dochodów kapitałowych) będzie równy połowie tego wzrostu.

Część klientów może nie być usatysfakcjonowana takim przelicznikiem, dlatego emitent oferuje im drugi wariant produktu, tym razem z niepełną ochroną. Przyjmijmy, że gwarancja wynosi  90 proc. Dzięki temu, że akceptujemy możliwość utraty części zainwestowanych pieniędzy (czyli 10 proc.), otrzymujemy w zamian wyższy współczynnik partycypacji. Załóżmy, że wyniesie on 75 proc., co oznacza, że wzrost WIG20 o 100 proc. przełoży się na zarobek w wysokości 75 proc. W tym przypadku musimy jednak pamiętać, że na koniec okresu inwestycji otrzymamy (nie licząc ewentualnych prowizji i podatku) nie 175 proc. zainwestowanej kwoty, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka, ale 165 proc. Stanie się tak dlatego, że kupon (czyli nasz zysk) dodawany jest nie do poziomu 100 proc. wyłożonego kapitału, ale do poziomu gwarantowanego. W naszym przypadku będzie to więc 90 proc. plus 75 proc., czyli 165 proc.

Dla lubiących ryzyko

Oprócz produktów z niepełną ochroną pojawiają się również oferty z ochroną warunkową lub w ogóle bez niej. W tych pierwszych emitent gwarantuje 100-proc. ochronę, ale tylko pod warunkiem, że w trakcie inwestycji instrument bazowy nie spadnie o więcej niż np. 30 proc. Wprawdzie ten swego rodzaju bufor bezpieczeństwa jest dość spory, ale czasem i on może nie wystarczyć. W ubiegłym roku doświadczyli tego klienci jednego z banków, którzy zainwestowali w certyfikaty strukturyzowane, których wynik był uzależniony od zachowania się kursów akcji dwóch spółek: PKN Orlen oraz KGHM. Kurs tej ostatniej w pewnym momencie spadł aż o 40,37 proc. Zgodnie z konstrukcją produktu sprawiło to, że przestała działać ochrona kapitału i inwestorzy stracili tyle, ile potaniały akcje KGHM. To jeden z najgorszych wyników w historii polskiego rynku struktur.

Jeszcze większe ryzyko wiąże się z produktami, które w ogóle nie zapewniają ochrony kapitału. Wprawdzie potencjalny zysk z takich struktur jest oczywiście znacznie większy, ale to rozwiązanie – zwłaszcza w okresie dużych zawirowań na rynkach kapitałowych i surowcowych – jest obarczone wyjątkowo dużym ryzykiem.

Wybór należy do klientów

Jak widać z podanych przykładów, reguła jest dość prosta. Im wyższy poziom dopuszczanego ryzyka, tym większy poziom potencjalnego zarobku. Wybór należy do inwestorów, ale nie zapominajmy, że  główną rolą struktur jest właśnie ochrona zainwestowanego kapitału. Ewentualny zarobek to możliwy do uzyskania bonus, a nie pewnik, który zagwarantuje nam struktura.

[email protected]

Ciekawe oferty, czyli subiektywny przegląd rynku

nazwa

„Europejska inwestycja"

emitent

Alior Bank

aktywo bazowe

indeks Euro Stoxx 50

czas trwania

2 lata

zapisy do

29 marca

minimalna kwota

3 tys. złotych

plusy

– przejrzysty instrument bazowy

– możliwość wcześniejszego wykupu całkowitego lub częściowego certyfikatu

minusy

– sposób wyliczenia zysku jako średniej arytmetycznej stóp zwrotu z indeksu w ośmiu ustalonych dniach obserwacji może obniżyć potencjalny zarobek inwestorów

Opinie:

Gwarancja realna to rzadkość na rynku - Norbert Duczkowski, Dyrektor Biura Produktów  Inwestycyjnych, Getin Noble Bank

W produktach strukturyzowanych oferowanych w naszym kraju najczęściej gwarantowany jest cały kapitał. Zdarzają się jednak oferty z gwarancją na poziomie niższym od 100 proc. (np. 80 lub 90 proc.). Można też spotkać produkty, w których ochrona jest na poziomie wyższym niż suma wpłaconego przez klienta kapitału, co często pokrywa ewentualne opłaty wstępne. Analizując poziom ochrony kapitału w produkcie strukturyzowanym, należy zwrócić szczególną uwagę na różnicę między pojęciami: ochrona kapitału i gwarancja kapitału. Ta ostatnia zwykle dawana jest w produkcie strukturyzowanym przez przygotowującą produkt instytucję, a ochrona kapitału wynika bezpośrednio z konstrukcji produktu i jest zależna od kondycji finansowej banku, w którym zakładany jest depozyt bankowy (emitenta – w przypadku obligacji zerokuponowej) oraz wystawcy opcji. Istotne znaczenie ma też różnica pomiędzy gwarancją nominalną i gwarancją realną. Gwarancja nominalna to ochrona wpłaconego kapitału, a gwarancją realna uwzględnia wartość wpłaconego kapitału powiększonego o wskaźnik inflacji. Gwarancja realna jest rzadko spotykana na polskim rynku. Pamiętajmy również, by upewnić się, czy ochrona kapitału jest bezwzględna, tj., czy występuje zawsze na koniec okresu trwania produktu, czy jest uzależniona od kształtowania się jakiegoś wskaźnika rynkowego.

Ochrona działa tylko na koniec inwestycji - Katarzyna Golińska, Rzecznik Prasowy. Nordea Polska Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA

Produkty strukturyzowane oferują możliwość inwestycji połączonej z gwarancją kapitału. W znacznej części produktów strukturyzowanych dostępnych na rynku gwarancja kapitału jest równa lub bliska 100 procentom. Wysokość gwarancji wpływa na to, jaka część środków inwestowana jest w bezpieczne instrumenty, które po określonym czasie mają zapewnić wypłatę gwarancji, a jaka część jest inwestowana w opcję, która może przynieść zysk. Opcje mogą być oparte na takich instrumentach finansowych, jak kursy akcji spółek giełdowych, ceny surowców, notowania indeksów czy też kursy walut. Niższy poziom gwarancji kapitału oznacza zatem większy potencjał zysku, nie wpływa jednak na prawdopodobieństwo jego osiągnięcia.

Warto, by klienci pamiętali przy tym, że gwarancja zwrotu kapitału obejmuje jedynie moment końca okresu, na który zawarto umowę. Oznacza to, że wypłacając pieniądze przed upłynięciem terminu określonego w umowie, należy liczyć się z poniesieniem straty. Finalne ustalenie współczynnika partycypacji lub wielkości kuponu – determinujących wysokość premii wypłacanej klientowi – jest przeważnie dokonywane dopiero po zakończeniu okresu subskrypcji, w którym to gromadzone są środki klientów.