Duża grupa spółek wykorzystała ten okres do skokowego zwiększenia skali biznesu. Za tym poszły wzrosty kapitalizacji giełdowej, a wraz z tym wzrost pokusy do spieniężania pakietów akcji.
Sztandarowym przykładem wzrostu skali biznesu podczas pandemii jest oczywiście Mercator. Producent rękawiczek lateksowych wcześniej walczył o dodatnią rentowność swojego biznesu, a podczas pandemii zarabiał setki milionów złotych na wzroście popytu i cen rękawiczek. W tym okresie miało miejsce ABB, czyli przyspieszona budowa księgi popytu. Jest to po prostu szybka sprzedaż znacznego pakietu akcji, najczęściej inwestorom instytucjonalnym. Miało to miejsce w grudniu 2020 r., sprzedano pakiet 4,8 proc. akcji po cenie 400 zł. Dziś kurs jest poniżej poziomu 50 zł.
Innym przykładem pandemicznych zysków jest sektor gier. Ludzie zamknięci w domach chętniej sięgali po wirtualne rozrywki. Dodatkowo był to sektor popularny wśród drobnych inwestorów, których podczas pandemii znacznie przybyło. W związku z tym akcje spółek z tego sektora mocno zyskiwały. Akcje Ten Square Games urosły o kilkaset procent, maksymalnie do poziomu 698 zł. Na początku 2021 i 2022 r. miały miejsce dwa ABB – sprzedaż akcji przez założycieli spółki najpierw po cenie 500 zł, a następnie 315 zł. Dziś kurs ledwie przekracza 100 zł.
Łatwo jednak podać przykłady transakcji ABB lub w innej formie sprzedaży akcji, po których kursy spółek odbudowywały się. Na wzroście zainteresowania giełdą, ale też dzięki bardzo dobrej strategii rozwoju w okresie pandemii mocno urosła skala biznesu XTB. Z typowo spekulacyjnej platformy firma stała się fintechem oferującym szeroką paletę rozwiązań inwestycyjnych (i spekulacyjnych), z szybko rosnącą bazą klientów i potencjałem na generowanie 200–300 mln zł zysku netto kwartalnie. W tzw. międzyczasie miała miejsce sprzedaż akcji przez fundusz PE po 6 zł (jeszcze w 2020 r.), a następnie dwa ABB (sprzedaż akcji przez głównego właściciela) – jeden w 2023 r. ze sprzedażą akcji po 39 zł i jeden w tym roku po 41 zł. Po tych transakcjach główny właściciel ma wciąż ponad 50 proc. akcji. Akcje obecnie są wyceniane na ok. 45 zł. Jeszcze można podać przykład Auto Partnera, gdzie były transakcje ABB po 14 zł i 25,5 zł. Dziś kurs to ok. 28 zł.
Z powyższych przykładów wyłania się typowa odpowiedź analityka na pytanie, czy należy unikać spółek z ryzykiem ABB – to zależy. Mało to konkretne, ale można to uszczegółowić. ABB niemal zawsze wiąże się z krótkoterminową przeceną akcji, bo sprzedaż odbywa się z jakimś dyskontem. Ważna jest też wielkość pakietu akcji. Im większy, tym zwykle większa przecena. W długim terminie jednak najważniejsze są fundamenty biznesu. Nawet właściciele nie są w stanie przewidzieć przyszłości i mogą zbyt wcześnie albo za tanio sprzedawać swoje akcje. Przykłady XTB i Auto Partnera pokazują, że poprawa wyników i skali biznesu daje efekty w postaci wzrostu kursu akcji, nawet jeśli są ryzyka ABB. Z kolei Mercator i Ten Square Games to przykłady ukarania przez rynek, ale nie za ABB, a za pogarszające się wyniki i nie najlepszy sposób komunikacji z rynkiem.
