Efektem zaburzeń w światowej gospodarce będzie m.in. jeszcze szybsza cyfryzacja, wzrost znaczenia ESG oraz transformacja energetyczna, która powinna przyczynić się do ochrony klimatu, większego bezpieczeństwa energetycznego oraz mniejszej zależności takich krajów jak Polska od importu paliw. Nasz kraj powinien więc skorzystać z pomocy w ramach programu odbudowy gospodarki UE po pandemii. Polska ma do dyspozycji 770 mld zł ze środków unijnych.
Rok 2020 może więc być punktem zwrotnym dla naszego kraju. Ryzykiem dla odbudowy gospodarki będzie w kolejnych kwartałach utrzymujący się powolny wzrost gospodarczy w strefie euro oraz wysoki poziom zadłużenia w stosunku do PKB. Wśród czynników krajowych należy wspomnieć o prawdopodobnej fali bankructw, zwłaszcza w sektorze usług, w tym związanych z turystyką, wzroście bezrobocia oraz spadku inwestycji.
Przed naszą gospodarką stoją nie tylko wyzwania związane z transformacją niskoemisyjną, która początkowo będzie procesem kapitałochłonnym, ale ostatecznie powinna doprowadzić do ograniczenia kosztów i powstawania nowych miejsc pracy. Europejski Zielony Ład zakłada osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Realizacja tego celu będzie wymagała transformacji społeczno-gospodarczej w Europie, która będzie racjonalna kosztowo i sprawiedliwa, ale także zrównoważona społecznie. Zmiany związane z transformacją energetyczną będą kluczowe w odbudowie po kryzysie pandemicznym.
Pandemia przyspieszy także zmiany demograficzne, które powinny przełożyć się na rynek pracy. Starzenie się społeczeństwa jest kluczowym wyzwaniem w krajach rozwiniętych, a jego skutki będą długofalowe. W związku z tym będzie rosnąć presja na stabilność finansów publicznych i podwyżki podatków, aby sfinansować rosnące wydatki sektora publicznego. Istotne więc mogą okazać się programy zmniejszania kosztów opieki nad seniorami, a cyfryzacja przychodzi z pomocą. Za sprawą pandemii na rynku telemedycyny trwa prawdziwa rewolucja. Ważny będzie także rozwój umiejętności cyfrowych wśród osób starszych. Wzrost tych kompetencji może więc doprowadzić do wydłużenia okresu aktywności zawodowej, co mogłoby zmniejszyć lukę w finansach publicznych. ¶
