Wakacje kredytowe jednak bardziej dostępne

Urlop od rat ma przysługiwać tym, którzy na obsługę kredytu przeznaczają co najmniej 30 proc. dochodu. To dosyć łagodne kryterium – komentują eksperci.

Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy m.in. przedłużającej wakacje kredytowe na 2024 r. Przewiduje możliwość zawieszenia raty cztery razy w tym roku – w wymiarze dwóch miesięcy od 1 maja do 30 czerwca, zaś w przypadku kolejnych kwartałów – jeden miesiąc w każdym kwartale.

fot. r. waniek/mpr

Co do zasady wakacje kredytowe mają objąć złotowe kredyty mieszkaniowe zaciągnięte przed 1 lipca 2022 r. Wprowadzone też zostanie kryterium, zgodnie z którym urlop od rat będzie możliwy, jeżeli wartość kredytu nie przekracza 1,2 mln zł.

Będzie ulga na dzieci

Wymagany będzie także minimalny stosunek raty kredytu mieszkaniowego do dochodu – z wakacji będzie można skorzystać, jeśli rata przekroczy 30 proc. dochodu gospodarstwa domowego (liczonego jako średnia za poprzednie trzy miesiące).

Jeśli zaś kredytobiorca ma na utrzymaniu co najmniej troje dzieci (na dzień złożenia wniosku), to ulga w ratach będzie mu przysługiwać bez żadnych ograniczeń.

Nowe propozycje mają wejść w życie 1 maja. Koszt wakacji kredytowych w 2024 r. resort finansów oszacował na 4,7 mld zł przy 100-proc. uczestnictwie w programie oraz na ok. 3,3 mld zł w przypadku takiej partycypacji, jak w latach 2022–2023 (gdy z tej możliwości skorzystało ok. 60 proc. uprawnionych).

Szacuje się również, że uprawnionych do wakacji w tym roku może być ok. 563 tys. kredytów, o łącznej wartości 158 mld zł.

Drugie podejście do wakacji kredytowych

Koszty tego rozwiązania w całości poniosą banki. Nic dziwnego, że w reakcji na wtorkową decyzję rządu po południu notowania indeksu WIG-banki poleciały w dół. Ale koniec końców spadki nie były aż tak duże, na koniec sesji indeks był o ok. 0,5 proc. niżej niż dzień wcześniej.

Taka umiarkowana przecena banków może wynikać, po pierwsze, z faktu, że mimo wszystko rząd zdecydował się pozostawić jakieś ograniczenia w dostępie do wakacji kredytowych. Po drugie zaś, temat był „wałkowany” już od kilkunastu tygodni, więc może został już wcześniej uwzględniony przez inwestorów.

Trzeba podkreślić, że to już drugie podejście gabinetu premiera Donalda Tuska do kwestii wakacji kredytowych. Pierwszy projekt został dwa tygodnie temu odesłany przez Radę Ministrów do poprawek. Wówczas pojawiły się spekulacje, że albo pod naciskiem środowiska bankowego rząd w ogóle zrezygnuje z wakacji kredytowych, albo pod presją polityczną – jednak zliberalizuje dostęp do nich.

Jakie kryterium do wakacji kredytowych?

Wychodzi na to, że nowa władza też chce zyskiwać w oczach wyborców, bo kryteria zostały jednak złagodzone. W pierwotnym projekcie była mowa o wskaźniku rata do dochodów na poziomie 35 proc., nie było specjalnego ukłonu w stronę rodzin wielodzietnych, liczbę uprawionych szacowano na ok. 420 tys., a koszty dla banków – na 2,5–3,6 mld zł.

Z drugiej strony warto też zauważyć, że furtka do wakacji kredytowych nie jest aż tak szeroko otwarta, jak to było za rządów PiS, gdy w latach 2022–2023 mogli z nich skorzystać w zasadzie wszyscy posiadacze złotowych kredytów mieszkaniowych.

– Konsekwentnie stoimy na stanowisku, że pomoc kredytobiorcom w trudniej sytuacji jest konieczna, a najlepszą formą tej pomocy jest Fundusz Wsparcia Kredytobiorców – komentuje Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich. – Uważamy, że wakacje kredytowe co do zasady są błędnym, populistycznym rozwiązaniem, które psuje moralność płatniczą konsumentów. Analizy wskazują, że to właśnie FWK daje realną pomoc. Dziwi mnie, że obecny rząd kontynuuje pomysł wakacji kredytowych wprowadzony przez PiS, a nie rozwija dobrego programu, czyli FKW wprowadzonego przez koalicję PO–PSL w 2015 r. – mówi Białek.