Solidni partnerzy kontra wieczni dłużnicy

Niesolidny inwestor, który kupi akcje spółki, a potem latami nie wywiązuje się ze zobowiązań, to mit. W ciągu ostatnich kilkunastu lat zaledwie 10 proc. inwestorów nie uregulowało na czas należności prywatyzacyjnych

Kwotowo przebijają ich ci, którzy nie tylko zapłacili wszystko w terminie, ale i zainwestowali w prywatyzowane spółki więcej, niż wymagały tego umowy. Takich firm jest 141, a ich nadprogramowe inwestycje przekroczyły do końca 2008 r. 10 mld zł. Tymczasem dłużnicy prywatyzacyjni (ok. 300 firm) na koniec września 2009 r. byli winni Skarbowi Państwa 1,3 mld zł.

Pierwszą dziesiątkę najsolidniejszych inwestorów otwiera Ceramika Budowlana Lewkowo. Na kilku kolejnych pozycjach są aż trzy firmy z Białegostoku: Przedsiębiorstwo Dom Książki w Białymstoku, Polmozbyt Plus i Eko-Invest Joint Ventures. W czołówce tych, którzy zainwestowali więcej niż powinni, znalazły się też takie spółki, jak: Veolia Transport Polska, litewskie AB Kauno Tiltai, Vattenfall Aktiebolag oraz Gedeon Richter.

[srodtytul]Niesolidni inwestorzy[/srodtytul]

Pierwsza dziesiątka niesolidnych inwestorów nie zmieniła się prawie wcale od kwietnia 2007 r. Pierwszą dziesiątkę otwiera Elektrim (nie uregulował wciąż tzw. innych, pozacenowych zobowiązań). Po piętach depczą mu m.in. ZPP Feniks (druga pozycja na liście), Metaleksport oraz Przedsiębiorstwo Spedycji Międzynarodowej Hartwig z Warszawy.

Wśród największych dłużników są nie tylko firmy zalegające z płatnościami za zakupione spółki, ale i inwestorzy niewywiązujący się z innych zobowiązań prywatyzacyjnych. Mimo upływu czasu w czołówce zestawienia wciąż są m.in. Zakłady Przemysłu Pończoszniczego Feniks, Eko-Mysiadło, Zakłady Mięsne w Grodzisku Wielkopolskim (które w międzyczasie zaprzestały działalności), znajdująca się w upadłości Przędzalnia Czesankowa Weldoro czy Zakłady Piwowarskie w Leżajsku.Dwa lata temu, działający w resorcie skarbu za poprzedniego kierownictwa MSP Zespół ds. Kontroli Procesów Prywatyzacyjnych zajął się prześwietlaniem prywatyzacji z przeszłości.

W 13 przypadkach efekty sprawozdań znalazły swój finał w sądzie – częśç rezultatów kontroli została dołączona do już trwających postępowań, których wnioskodawcą była m.in. Najwyższa Izba Kontroli. Jednak większośç postępowań dotyczących m.in. Przedsiębiorstwa Robót Czerpanych i Podwodnych, Przedsiębiorstwa Spedycji Międzynarodowej C. Hartwig z Warszawy, Polpharmy i Banku Zachodniego zostały przez sąd umorzone.

[srodtytul]Wzrost zaległości[/srodtytul]

Dwa i pół roku temu łączna kwota zaległości inwestorów wobec Skarbu Państwa wynosiła ponad 660 mln zł. Z najnowszego zestawienia wynika więc, że dług wzrósł dwukrotnie. Resort skarbu nie podaje, ile należności udało się odzyskaç, ale z wcześniejszych doświadczeń wynikało, że rocznie było to najwyżej kilka milionów złotych. Âcieżka dochodzenia przez Skarb Państwa roszczeń jest długa i skomplikowana. – W sytuacji, gdy inwestor nie wywiązuje się z zobowiązań, w pierwszej kolejności wysyłamy mu wezwania do zapłaty – mówi Maciej Wewiór, rzecznik resortu skarbu. – Jeśli wciąż się od niej uchyla, występujemy do sądu po tytuł egzekucyjny umożliwiający nam ściągnięcie należności.

Jak tłumaczy Wewiór, nagły wzrost kwoty łącznych zobowiązań wynika ze zmiany sposobu ich wykazywania. Dziś w zestawieniu uwzględniane są również sporne i niepewne należności z tytułu zobowiązań pozacenowych. – Ponadto trzeba pamiętaç, że roczny przyrost odsetek od wszystkich zobowiązań może wynieśç nawet do 100 mln zł – wyjaśnia rzecznik MSP.

Częśç zobowiązań pochodzi jeszcze z początku lat 90., więc wiele z nich można już spisaç na straty – niektórzy inwestorzy popadli w kłopoty finansowe, inni zbankrutowali, częśç spraw w sądach zdążyła się przedawniç. Dłużnicy to głównie mniejsze firmy i – co ciekawe – przeważnie z polskim kapitałem, co zadaje kłam popularnym teoriom o złych zagranicznych inwestorach wykupujących polski majątek.Co istotne, kwota niewykonanych zobowiązań inwestycyjnych na koniec 2008 r. stanowiła zaledwie 0,52 proc. wszystkich zobowiązań przeznaczonych do realizacji. To zdecydowany margines. Większośç inwestorów rozlicza się ze Skarbem Państwa w terminie.