Transgraniczna oferta publiczna

W ostatnich latach spółki europejskie coraz częściej decydują się na przeprowadzanie ofert publicznych, które swoim zasięgiem obejmują jednocześnie więcej niż jedno państwo. Publiczna oferta zorganizowana na kilku rynkach pozwala na dotarcie do znacznie szerszego grona inwestorów, daje zatem dużo większe szanse na sukces

Ofertom międzynarodowym sprzyjają jednolite, obowiązujące we wszystkich państwach Unii Europejskiej, zasady prawne dotyczące ich przeprowadzania. Oferta transgraniczna jest jednak rozwiązaniem przeznaczonym przede wszystkim dla dużych i bardzo dużych spółek, którym potencjał ekonomiczny pozwala na stawienie czoła wielu obowiązkom oraz obostrzeniom, których naruszenie może narazić przedsiębiorstwo na poważne konsekwencje. W Europie oferta publiczna, skierowana jednocześnie do inwestorów w kilku krajach, staje się coraz częstszym sposobem pozyskania kapitału. Umożliwia oferowanie dużej liczby papierów wartościowych, których sprzedaż w jednym tylko państwie mogłaby nie zakończyć się sukcesem. Jednak stanowi ona dla emitenta zdecydowanie większe wyzwanie pod względem organizacyjnym niż subskrypcja przeprowadzona wyłącznie na jednym rynku.

Dual listing

W ostatnich latach na naszym rynku było kilka ofert publicznych, skierowanych jednocześnie do inwestorów w innych państwach członkowskich Unii. Przeprowadziły je m.in.: austriacki deweloper Warimpex, który swoje akcje oferował, a następnie wprowadzał do obrotu w Austrii i w Polsce, zarejestrowana w Holandii spółka New World Resources, która na początku 2008 r. zaoferowała akcje w Czechach oraz w Polsce, wprowadzając je następnie do obrotu na giełdach w Londynie, Pradze oraz Warszawie. Podobne rozwiązanie w 2006 r. wybrał Pegas Nonwovens, zarejestrowana w Luksemburgu spółka holdingowa czeskiego producenta włóknin, której oferta skierowana została do inwestorów w Polsce oraz w Czechach, następnie w tych samych państwach akcje zostały wprowadzone do obrotu.

Notowanie akcji na giełdach w każdym z państw, w których były one uprzednio oferowane, nie jest konieczne z prawnego punktu widzenia, jednakże dual listing (czyli równoległe notowanie akcji na kilku rynkach) daje, zwłaszcza inwestorom indywidualnym, większą możliwość realizacji ewentualnych zysków z zakupionych w ofercie papierów. Wybór miejsca oferty publicznej oraz notowań jest decyzją, na którą składa się kilka czynników, zaś kryterium branym pod uwagę przede wszystkim jest szeroko rozumiana atrakcyjność lokalnego rynku.

Polskie oferty za granicą

Akcje polskich firm były już sprzedawane na zagranicznych rynkach, jednakże oferty te prowadzono przede wszystkim na zasadzie private placement, czyli oferty prywatnej skierowanej wyłącznie do ograniczonego i zamkniętego kręgu wybranych inwestorów instytucjonalnych. Papiery były sprzedawane zazwyczaj obok oferty publicznej lub samodzielnie. Innym stosowanym rozwiązaniem było wydzielenie spośród oferowanych w ramach polskiej oferty publicznej akcji osobnej transzy przeznaczonej wyłącznie dla międzynarodowych inwestorów instytucjonalnych, jednakże składanie zapisów odbywało się wyłącznie w Polsce. A zatem choć de facto była to oferta kierowana do międzynarodowych inwestorów, to de jure była to oferta publiczna prowadzona w Polsce.

Rozwiązania te stosowane były przez polskich emitentów z kilku powodów. Przede wszystkim ze względu na znacznie mniejsze wymogi formalne oraz obowiązki informacyjne, jak również z uwagi na zdecydowanie niższe koszty takiego przedsięwzięcia. Innym powodem była również wielkość ofert, gdzie zazwyczaj niewielka część akcji kierowana była poza granice Polski i stanowiła zdecydowaną mniejszość wszystkich przeznaczonych do sprzedaży papierów. Kolejną, być może najistotniejszą kwestią była koniunktura na rodzimym rynku. Z uwagi na olbrzymie zainteresowanie krajowych inwestorów kierowanie oferty za granicę (zwłaszcza do inwestorów indywidualnych) było nieopłacalne dla emitenta. Obecnie trend ten może się zmienić, nawet bowiem w przypadkach - wydawałoby się - atrakcyjnych ofert akcje nie zawsze znajdują nabywców. Ponadto zachętą do oferowania papierów na innych rynkach europejskich powinny być korzystne przepisy ułatwiające transgraniczne oferowanie papierów wartościowych. Jednolity paszport

Emitentów ze wszystkich państw Unii Europejskiej obowiązują zbliżone do siebie, oparte na prawodawstwie unijnym, zasady przeprowadzania ofert publicznych. Podstawowym obowiązkiem wiążącym się ofertą publiczną jest konieczność sporządzenia, zatwierdzenia i opublikowania prospektu emisyjnego, który jest jedynym prawnie wiążącym dokumentem prezentującym emitenta oraz ofertę. Prospekt powinien zawierać zatem wszelkie istotne informacje na temat emitenta, struktury oferty oraz oferowanych lub wprowadzanych do obrotu papierów wartościowych. Formę, zakres informacji oraz sposoby publikacji prospektu określa Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 809/2004, wykonujące postanowienia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2003/71, nazywanej również Dyrektywą Prospektową. Od obowiązku sporządzenia prospektu istnieją pewne wyjątki, jednakże nie znajdują one zastosowania w przypadku standardowych ofert publicznych.

Zgodnie z zawartą w Dyrektywie Prospektowej oraz w implementującej ją do polskiego porządku prawnego ustawie o ofercie publicznej, zasadą jednolitego paszportu europejskiego (ang. European single passport), prospekt emisyjny zatwierdzony w jednym państwie Unii Europejskiej może być pod pewnymi warunkami wykorzystany jako podstawa prawna oferty publicznej również w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

W praktyce zasada jednolitego paszportu umożliwia sprawne przeprowadzenie oferty oraz dual listingu. Na żądanie emitenta organ nadzoru z jego państwa macierzystego (czyli państwa, w którym zlokalizowana jest siedziba firmy) przesyła zatwierdzony przez siebie prospekt emisyjny razem z wydanym przez siebie certyfikatem zatwierdzenia do właściwego organu nadzoru we wskazanym przez spółkę państwie przyjmującym. Po potwierdzeniu otrzymania dokumentu przez organ nadzoru z państwa przyjmującego, prospekt może zostać opublikowany w tym państwie, a tym samym można rozpocząć ofertę. Przekazywanie dokumentacji między organami nadzoru odbywa się zazwyczaj drogą elektroniczną, dlatego też zazwyczaj cała procedura przebiega bardzo szybko.

Zakres informacji zawartych w prospekcie emisyjnym sporządzonym w związku z ofertą publiczną lub dopuszczeniem do obrotu w kilku państwach członkowskich UE zasadniczo różni się od zakresu prospektów sporządzonych dla celów oferty lub dopuszczenia w tylko jednym państwie. Prospekt międzynarodowy powinien zawierać dodatkowo m. in.: niezbędne opisy prawa rynku kapitałowego oraz opodatkowania we wszystkich państwach, w których papiery będą oferowane lub dopuszczane do obrotu. Rozszerzona powinna również zostać część poświęcona czynnikom ryzyka związanym z ofertą lub ubieganiem się o dopuszczenie do obrotu.

Odrębną kwestią jest język międzynarodowego prospektu. Zgodnie z Dyrektywą Prospektów, dokument sporządzony w związku z ofertą lub wprowadzeniem do obrotu w więcej niż jednym państwie członkowskim sporządza się w języku dopuszczonym przez organy nadzoru państw przyjmujących albo w języku przyjętym w sferze międzynarodowych finansów. Językiem tym na ogół jest angielski, jednakże organy nadzoru państw członkowskich często wymagają przetłumaczenia na ich język urzędowy podsumowania prospektu.

Pomoc fachowców

Sprawne przeprowadzenie spółki przez cały proces transgranicznej oferty publicznej jest zadaniem należącym nie tylko do niej samej, ale przede wszystkim do zaangażowanych przez nią doradców, a zwłaszcza doradców prawnych. Pomimo podobnych, wynikających z prawa unijnego zasad ogólnych przepisy regulujące oferty publiczne często znacznie różnią się od siebie w poszczególnych państwach członkowskich. Dlatego też wybrani przez emitenta doradcy powinni biegle poruszać się w jurysdykcjach wszystkich państw, w których ma być przeprowadzona oferta. Z tego powodu emitenci podejmujący decyzję o przeprowadzeniu oferty w więcej niż jednym państwie często decydują się na powierzenie doradztwa prawnego, finansowego oraz koordynacji oferty podmiotom skupionym wokół instytucji o międzynarodowym zasięgu, posiadającym swoje oddziały we wszystkich państwach objętych zasięgiem oferty.

Zakres działania doradcy z państwa macierzystego oraz doradców z państw przyjmujących nie jest identyczny. Oczywiste, że główną rolę odgrywać tu będzie (choć nie musi być to regułą) doradca z państwa macierzystego. Jego zadaniem będzie koordynacja i doradzanie emitentowi w zakresie sporządzenia całej dokumentacji ofertowej. Zadaniem tego doradcy będzie również udział i reprezentacja emitenta w postępowaniu przed właściwym organem nadzoru zmierzającym do zatwierdzenia prospektu.

Rolą doradcy w państwach przyjmujących jest przede wszystkim asystowanie emitentowi w wypełnieniu wszystkich obowiązków związanych z publikacją prospektu, sporządzeniem właściwych zawiadomień do organów nadzoru, wniosków o dopuszczenie do obrotu, jak również czuwanie nad zgodnością z prawem akcji promocyjnej towarzyszącej ofercie. Doradca ten powinien nadto czuwać nad prawidłowym wykonywaniem przez spółkę obowiązków informacyjnych związanych z notowaniem akcji na giełdzie w państwie przyjmującym.

Szansa w dobie

dekoniunktury

Transgraniczna oferta publiczna jest niewątpliwie procesem skomplikowanym, jednakże w dobie zmiennej koniunktury na rodzimym rynku kapitałowym może być korzystnym rozwiązaniem dla poszukujących kapitału przedsiębiorstw. Oferta międzynarodowa może ponadto stanowić świetną promocję dla emitenta. Jednakże z uwagi na dużo większe wymogi formalne do jej przeprowadzenia potrzebna jest ścisła współpraca między emitentem i obsługującymi go doradcami.

Kancelaria Baker & McKenzie