Audytor to nie tylko dodatkowy koszt

Czym różni się badanie sprawozdań

finansowych spółek giełdowych

od spółek niepublicznych?

Badanie (audyt) sprawozdań finansowych spółek giełdowych jest traktowane jako badanie sprawozdań finansowych jednostek o podwyższonym ryzyku i wymaganiach. Wynika to z następujących kwestii:

- 8. Dyrektywa Unii Europejskiej, regulująca zasady funkcjonowania biegłego rewidenta i firm audytorskich, stawia o wiele surowsze wymogi w przypadku badania ustawowego sprawozdań finansowych spółek giełdowych, które, zdaniem Rady Unii Europejskiej, charakteryzuje większa widoczność i których znaczenie ekonomiczne jest większe.

- Dyrektywa wymaga ponadto, aby firma audytorska składała sprawozdania komitetowi ds. audytu o kluczowych zagadnieniach wynikających z badania ustawowego, a w szczególności o istotnych słabościach kontroli

wewnętrznej w odniesieniu do procesu

sprawozdawczości finansowej.

- Spółki giełdowe mają obowiązek przesyłania raportów bieżących i publikowania strategii rozwoju/prognoz finansowych, co stwarza naturalną presję na aktualność i wiarygodność sprawozdań finansowych. Półroczne i roczne sprawozdania finansowe są sporządzane przez spółki giełdowe i badane przez biegłych w krótszym okresie niż sprawozdania finansowe innych jednostek ze względu na wymagane terminy i oczekiwania inwestorów.

- Z obserwacji wynika, że dane zawarte w sprawozdaniach finansowych spółek publicznych, w tym krytyczne uwagi biegłego

rewidenta, przekładają się natychmiast na wysokość notowanych kursów.

W przypadku zakupu mniejszych pakietów akcji transakcje nie są poprzedzone tzw. analizą due diligence, podstawę decyzji stanowią wyłącznie bieżące i roczne informacje

finansowe.

Ta złożoność przepisów i duża

odpowiedzialność sprawiają, że firma audytorska, obok biura maklerskiego, jest obowiązkowym doradcą przy IPO. Czy jest to tylko konieczność, czy także wymierne korzyści?

Z naszego doświadczenia wynika, że wiele firm planujących debiut współpracę z doradcami, w tym z firmą audytorską, odbiera jako zbędny obowiązek i koszty.

Tymczasem firma audytorska, oprócz wykonania obowiązkowych czynności, takich jak: dostosowanie sprawozdawczości finansowej spółki do MSR i wymogów obowiązujących spółki giełdowe, audytu jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz sporządzenia odpowiednich części prospektu, powinna od początku procesu IPO pełnić funkcję doradczą. W pierwszym etapie po zapoznaniu się

z wynikami finansowymi i oceną firmy pod kątem płynności, rentowności i solidności wspólnie z zarządem należy się zastanowić, czy emisja

akcji jest w przypadku danej spółki optymalnym sposobem pozyskania kapitału.

Niekiedy się zdarza, że alternatywne

źródła finansowania, takie jak: venture capital, obligacje zamienne czy nawet pożyczki i kredyty bankowe mogą okazać się dla spółki

korzystniejsze.

Oparcie w doradcy to jedno, a złożoność przepisów i obowiązki informacyjne spółek giełdowych to drugie. Czy to nie powstrzymuje potencjalnych

emitentów przed wejściem na giełdę?

Obecne problemy spowodowane nieodpowiedzialnością wielu banków nasilają nacisk na regulację coraz szerszych sfer działalności gospodarczej, a także na dokładniejsze rozeznanie ryzyka gospodarczego. Zmusza to ustawodawców do zapewnienia inwestorom bezpieczeństwa, od którego zależy napływ kapitału zapewniający możliwości inwestycyjne, a więc i konkurencyjność gospodarki. Zostanie spółką giełdową, oprócz dużego kapitału w przypadku udanej emisji i wzrostu prestiżu firmy, to także poważna reorganizacja firmy i nowe wymogi, które dla zarządów mogą być trudne do zaakceptowania. Wiele spółek ma duży problem z nowo pojawiającym się obowiązkiem upublicznienia swoich wyników finansowych, prognoz i strategii w prospekcie emisyjnym. A właśnie wspólna praca nad prognozami finansowymi jest niezwykle istotna dla procesu emisji.

To, czego oczekują inwestorzy, to przede wszystkim wiarygodne plany dotyczące przyszłości. Każdy kupuje akcje pod kątem zwrotu z kapitału. Historia jest dla inwestorów ważna, o ile pomaga prognozować przyszłe zyski. Badając prognozowane informacje finansowe, biegły rewident powinien uzyskać wystarczające i odpowiednie dowody potwierdzające, że założenia oparte na szacunkach przyjętych przez kierownictwo za podstawę prognozowanych informacji finansowych nie są nieracjonalne oraz że prognozowane informacje zostały poprawnie zaprezentowane, a wszystkie istotne założenia zostały odpowiednio ujawnione wraz z jednoznacznym wskazaniem, czy zostały ustalone na podstawie najlepszych szacunków, czy też są to jedynie hipotezy. W przypadku prognoz to właśnie gwarancja ich solidnego wykonania przez cieszącą się renomą wśród inwestorów firmę audytorską daje efekt w postaci większego zaufania inwestorów do nowej spółki.

Czym powinni kierować się przyszli emitenci, wybierając firmę audytorską?

Główne kryteria wyboru, które powinny uwzględnić firmy planujące debiut giełdowy, to:

- doświadczenie firmy audytorskiej w obsłudze spółek giełdowych i dogłębna znajomość zasad funkcjonowania rynku kapitałowego

- renoma firmy na rynku kapitałowym, gwarantująca zaufanie inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych

- optymalna kombinacja ceny i jakości świadczonych usług

- sprawna organizacja badań i realizacja prospektu emisyjnego, która przyczynia się do zminimalizowania ewentualnych uwag do prospektu i skraca czas trwania postępowanie przed KNF.

Jak wynika z przytoczonych przykładów, kryteria doboru firmy audytorskiej są oparte na wiedzy, praktycznym doświadczeniu i zaufaniu. Na sukces na tych obszarach trzeba pracować wiele lat - tutaj nie rządzą przypadki.

Czy cena jest głównym kryterium

wyboru?

Nie. Wydatki związane z firmą audytorską są małe zarówno w ogólnym zestawieniu kosztów, jak i w kontekście wielkości środków finansowych pozyskanych z emisji. Cena usługi za audyt to też doradztwo w dziedzinie rachunkowości, podatków i finansów, sprawna organizacja i realizacja badania. Ponadto firma audytorska wzmacnia wiarygodność firmy i zaufanie inwestorów - a te, jak każde inne czynniki ryzyka, przekładają się bezpośrednio na koszt kapitału. Innymi słowy, wiarygodna, uznana i respektowana firma audytorska obniża koszt emisji i zwiększa wartość emitenta.

Jakie czynniki mają wpływ na cenę za wykonaną usługę?

Głównymi czynnikami są złożoność i czasochłonność zlecenia. Im bardziej skomplikowane zlecenie, wymagające specjalistycznej wiedzy i dużego nakładu pracy, tym większe koszty. Jednocześnie jednak współpraca z firmą audytorską wyspecjalizowaną w obsłudze spółek giełdowych prowadzi do obniżenia ogólnych kosztów. Przykładowo, wykorzystywane przez nas narzędzia pracy i systemy komputerowe stosowane są przy badaniu ponad 4000 spółek giełdowych badanych na całym świecie. Dzięki temu omawiane nakłady mogą być niższe.

Czy duży doradca musi więcej

kosztować?

Audyt sprawozdań finansowych spółek giełdowych jest zazwyczaj wykonywany przez największe międzynarodowe sieci firm audytorskich, ponieważ mają one szerokie zaplecze merytoryczne i organizacyjne. Nowelizacja 8 Dyrektywy jest drugim etapem wzmocnienia procesu sporządzania i badania wiarygodności sprawozdawczości finansowej spółek giełdowych. Pierwszym etapem było - jak wiadomo - przyjęcie przez Unią Europejską Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej. Surowsze kryteria, większa odpowiedzialność i ryzyko związane z działalnością firm audytorskich przyczynią się z pewnością do jeszcze większej polaryzacji firm konsultingowych doradzających spółkom giełdowym, a także potencjalnym emitentom. W przypadku mniejszych firm debiutujących na giełdzie ciągle jednak cena prac doradców jest głównym kryterium wyboru, a nie: wiedza, praktyczne doświadczenie i zaufanie rynku. Stąd ostatnia krytyka KNF zwracająca uwagę na niedbałość i słabą jakość prospektów. Opóźnienia tego typu odbiją się niekorzystnie na wszystkich uczestnikach rynku. Emitenci przy wyborze firmy audytorskiej powinni rozważać nie tylko parametry cenowe, ale też ilość poprawek do prospektu i przedłużony czas trwania postępowanie przed KNF. Prace wykonane przez uznanych doradców zwiększają wiarygodność spółki, ułatwiają pozyskanie większego kapitału, co ostatecznie prowadzi do zmniejszenia, a nie zwiększenia kosztów emisji.