Włochy straciły pieniądze na swapach walutowych

Goldman Sachs oficjalnie przyznał się do zawierania z Grecją transakcji maskujących jej zadłużenie. Poszlaki wskazują zaś, że w podobne praktyki angażowały się inne państwa strefy euro

Włoskie Ministerstwo Finansów straciło w 2007 r. 392 mln euro, a rok później 337 mln euro na instrumentach finansowych powiązanych ze stopami procentowymi oraz rynkiem walutowym. W latach 1998–2006 zarobiło zaś na transakcjach tego typu 8,1 mld euro. Zaczęły one przynosić straty resortowi m.in. z powodu osłabienia się euro oraz obniżek stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny. Nie jest jasne, czy transakcje te miały służyć „papierowemu” zmniejszeniu deficytu budżetowego.

[srodtytul]Umowy pod lupą[/srodtytul]

Eurostat, czyli unijny urząd statystyczny, prowadzi śledztwo w sprawie wykorzystywania przez kraje Unii swapów oraz innych transakcji i instrumentów finansowych zaniżających wielkość deficytów budżetowych. Dochodzenie rozpoczął po tym, jak raport greckiego rządu wykazał, że Grecja korzystała z tego typu rozwiązań, po to by podrasować swoje statystyki dotyczące finansów publicznych. Ówczesnym greckim władzom pomagało w tym procederze 15 instytucji finansowych, w tym banki Goldman Sachs i JPMorgan Chase.

Na przykład jedna z transakcji zawartych z Goldman Sachs w 2002 r. przewidywała wymianę greckich obligacji denominowanych w jenach i dolarach na euro. Moment jej rozliczenia ustalono dopiero na 2019 r. (wtedy euro zostałoby zamienione na obligacje). Wymiana odbywała się po kursie innym od rynkowego, tak że zadłużenie Grecji liczone po oficjalnym kursie euro było czasowo sztucznie zmniejszane.

– Nie tylko Grecja, ale też Włochy, Francja, Hiszpania i inne kraje strefy euro angażowały się w tego typu transakcje – przyznał w zeszłym tygodniu Jannos Papantoniu, minister finansów i gospodarki w greckim rządzie z okresu, kiedy zawierane były umowy ukrywające wielkość zadłużenia kraju.

Do zawierania z greckim rządem umów tego typu oficjalnie przyznał się już Goldman Sachs. – Nie zrobiliśmy niczego niewłaściwego. Swapy doprowadziły tylko do niewielkiej obniżki greckiego długu w stosunku do PKB – zeznał przed komisją brytyjskiego parlamentu Gerald Corrigan, dyrektor zarządzający w Goldman Sachs. Zgodnie z jego danymi w latach 2000–2001 swapy zmniejszyły dług publiczny Grecji jedynie o 2,37 mld euro, czyli ze 105,3 proc. PKB do 103,7 proc. PKB. Ponadto, zdaniem banku transakcje te były wówczas zgodne z unijnym prawem. Został o nich też poinformowany Eurostat.

Sprawa swapów budzi takie emocje, gdyż manipulowanie statystykami przez greckie władze mocno przyczyniło się do obecnego kryzysu na obrzeżach strefy euro. Na jesieni 2009 r., gdy władzę w Atenach przejął obecny lewicowy rząd, wyszło na jaw, że deficyt budżetowy w 2009 r. wyniesie 12,7 proc. PKB. Poprzedni gabinet szacował zaś deficyt na około 6 proc. PKB. Wkrótce zaczęły narastać na rynkach obawy, że Grecja może się okazać się niewypłacalna, co poważnie zdestabilizuje strefę euro.

[srodtytul]Pomoc będzie potrzebna?[/srodtytul]

Unijni przywódcy od wielu tygodni zaprzeczają, że zamierzają udzielić Grecji wsparcia. Zdaniem Biniego Smaghi, członka zarządu EBC, wsparcie finansowe może się okazać konieczne. – Europa pomoże Grecji się uratować. To może oznaczać, że potrzebne będą pieniądze – twierdzi Smaghi.

Warunkiem udzielenia ewentualnej pomocy będzie wdrażanie przez grecki rząd cięć budżetowych. Władze w Atenach chcą w tym roku zmniejszyć deficyt budżetowy do 8,7 proc. PKB. Cięcia wydatków i podwyżki podatków wywołują silny opór społeczny. O skali tego oporu może zaświadczyć wyznaczony na dzisiaj jednodniowy, ostrzegawczy strajk generalny.