Akcja kredytowa zamiera

Wartość gotówki w obiegu wzrosła w styczniu o 38,9 proc. rok do roku, najbardziej od co najmniej 2005 r. I nie jest to pokłosie rozpędzonej akcji kredytowej, bo ta zamiera.

Jak wynika z danych opublikowanych w poniedziałek przez Narodowy Bank Polski, podaż pieniądza w szerokim sensie – tzw. agregat M3, który obejmuje gotówkę w obiegu, depozyty bieżące oraz depozyty terminowe o zapadalności do dwóch lat – wzrosła w styczniu (po korekcie o wpływ zmian kursów walut) o 16,5 proc., po zwyżce o 15,8 proc. w grudniu 2020 r. W minionej dekadzie tylko w trzech miesiącach 2020 r. wzrosła bardziej.

Ekonomiści liczyli się z przyspieszeniem wzrostu podaży pieniądza, ale mniejszym. Oczekiwali, że agregat M3 zwiększy się w styczniu (w ujęciu nieskorygowanym) o 16,6 proc. rok do roku, po 16,4 proc. w grudniu. Tymczasem tak liczona podaż pieniądza zwiększyła się o 16,8 proc. rok do roku.

W poniedziałkowych danych uwagę zwraca przede wszystkim wzrost wartości gotówki w obiegu. Za sprawą spektakularnych zwyżek w kilku miesiącach 2020 r., w styczniu br. wartość gotówki w obiegu była o niemal 87 mld zł, czyli o 38,9 proc., większa niż przed rokiem.

GG Parkiet

W styczniu nadal puchły też rachunki bieżące w bankach. Ich stan zwiększył się (w ujęciu skorygowanym) o 7,1 mld zł, co oznacza wzrost o 35,4 proc. rok do roku. To również wynik najwyższy od co najmniej 1995 r. W przypadku samych gospodarstw domowych depozyty na żądanie zwiększyły się niemal o 10 mld zł, czyli o 30,5 proc. rok do roku.

Wzrost wartości gotówki w obiegu oraz depozytów bieżących to częściowo efekt likwidowania przez klientów banków lokat terminowych. Przede wszystkim jednak jest to konsekwencja ekspansywnej polityki fiskalnej, będącej odpowiedzią rządu na kryzys wywołany przez epidemię Covid-19. Świadczy o tym szybki wzrost zobowiązań instytucji publicznych wobec banków. W styczniu o 130,4 proc. rok do roku (w ujęciu nieskorygowanym), do 106,7 mld zł, zwiększyły się należności banków z tytułu obligacji nieskarbowych. To głównie odzwierciedlenie zakupów przez banki obligacji emitowanych przez BGK i PFR. Jednocześnie o ponad 30 proc. rok do roku, do 378,2 mld zł, wzrosły należności banków od instytucji rządowych szczebla centralnego.

Dominujący w normalnych czasach czynnik kreacji pieniądza, czyli akcja kredytowa, wskutek pandemii jest w zaniku. W styczniu zobowiązania gospodarstw domowych wobec banków wzrosły (w ujęciu skorygowanym) zaledwie o 1,7 proc. rok do roku, po zwyżce o 2 proc. w grudniu. To wynik najsłabszy od co najmniej 1995 r. Zobowiązania przedsiębiorstw niefinansowych po raz ósmy z rzędu stopniały rok do roku, tym razem o 5,9 proc. GS