Walka z inflacją ma nas kosztować co najmniej 25 mld zł

– Za ponad 80 proc. wzrostu cen w Polsce odpowiadają czynniki zewnętrzne, takie jak rosyjskie manipulacja gazowe czy dogmatyczna polityka klimatyczna UE – mówił premier Mateusz Morawiecki na wtorkowej konferencji prasowej. – Ale to my ponosimy tego cenę i my musimy znaleźć odpowiedź – podkreślał, ogłaszając tzw. tarczę antyinflacyjną 2.0.

Najważniejsze rozwiązania tej tarczy to obniżka od 1 lutego na sześć miesięcy podatku VAT z 23 do 8 proc. na paliwa. Premier Morawiecki ocenił, że będzie to fundamentalna zmiana, ceny paliw na stacjach powinny spaść o 60–70, a może nawet 80 groszy za litr. Z kolei stawki VAT na żywność mają zostać zredukowane z 5 proc. do zera procent (także od lutego, na sześć miesięcy). Tu rząd zaapelował do sprzedawców, by obniżyli swoje ceny, a do konsumentów – by pilnowali, czy rzeczywiście tak się stanie.

Dalej, do zera zredukowany ma zostać także VAT na nawozy (z obecnych 8 proc.,) oraz na gaz (wyjściowo tu stawka wyniosło 23 proc., ale w ramach pierwszej tarczy antyinflacyjnej obniżono ją do 8 proc.). VAT na ciepło ma zostać obniżony do 5 proc. (z 8 proc. w ramach pierwszej tarczy), a 5-proc. VAT na energię elektryczną ma zostać wydłużony o cztery miesiące – do końca lipca.

Tarcza antyinflacyjna to ok. 15 mld zł korzyści dla budżetów gospodarstwa domowych, a razem z dotychczasowymi działaniami – ok. 25 mld zł. To jednocześnie koszt dla budżetu państwa.

– Zapowiedziane obniżki VAT przyniosą chwilową ulgę konsumentom. Otwarte pozostaje pytanie jak bardzo ceny spadną – komentuje Mariusz Zielonka, ekspert ekonomiczny Konfederacji Lewiatan. Jak wylicza, obniżka cen żywności to oszczędność około 40–50 zł w skali miesiąca dla gospodarstwa domowego. – Biorąc jednak pod uwagę przyspieszoną inflację w tej kategorii, to w lutym możemy się spodziewać, że podstawowe produkty będą kosztowały tyle co w połowie listopada 2021 r. – ocenia.

Zdaniem Konfederacji, obniżka VAT na paliwa może zbić ceny na stacjach o ok. 40 groszy za litr, a nie nawet 80 groszy, o czym mówił premier, ponieważ cena ropy na rynkach światowych ponownie przekroczyła 80 dolarów za baryłkę.

Zdaniem organizacji przedsiębiorców zmiana VAT na żywność już od lutego to poważny problem dla firm, którzy muszą w trybie pilnym zmienić systemy sprzedaży, przeprogramować kasy fiskalne itp. Największym jednak mankamentem tarcz antyinflacyjnych jest to, że gdy przestaną działać, inflacja znów podskoczy. – Może nawet do 10 proc. – uważa Zielonka.

– Tarcze antyinflacyjne sprowadzają prognozę średniorocznej inflacji w tym roku na niższy poziom, tj. w okolice 7,5 proc. – komentuje dla nas Monika Kurtek, główna ekonomistka Banku Pocztowego. – W prognozie tej uwzględniam, że zgodnie z zapowiedzią w sierpniu ceny paliw, energii, żywności itd. wracają do wyższych poziomów. Natomiast co życie przyniesie, to się okaże. Ryzyka pozostają niewątpliwie po stronie wyższej inflacji. Natomiast na pewno nowa tarcza zdejmuje nieco presji z RPP i podwyżek stóp może być mniej – ocenia Kurtek.