Czy Matka Polka może stać się wilczycą z Wall Street? Płeć a ryzyko

Kobiety częściej wybierają bezpieczniejsze fundusze, z kolei mężczyźni stanowią zwykle większość uczestników funduszy akcji - wynika z ankiety, jaką przeprowadziliśmy wśród towarzystw funduszy inwestycyjnych.

Kobiety stanowią większość wśród klientów towarzystw funduszy inwestycyjnych i pewnie nie jest to dla nikogo zaskoczeniem, bo jest ich także nieco więcej w populacji Polski. Ich przewaga nie jest jednak regułą i to także wśród największych TFI. Zwykle jednak wybierają bardziej konserwatywne, a więc i z niższym potencjałem zysków produkty od mężczyzn, którzy z kolei częściej przeważają wśród uczestników funduszy akcji, a nawet mieszanych. Czy towarzystwa funduszy inwestycyjnych poprzez odpowiednio nakierowaną komunikację starają się wpłynąć na powyższe proporcje?

Ostrożny naród

Na nastawienie inwestorów do ryzyka można patrzeć m.in. z perspektywy zasobności portfela, celów inwestycyjnych czy też przez pryzmat pokolenia. Sporo możemy się dowiedzieć też z prostej analizy rozkładu płci na poszczególne rodzaje inwestycji. Wnioski z niedawno przeprowadzonego przez Pekao TFI badania, które wskazywało m.in. na to, że to kobiety stanowią większość klientów TFI, zarówno jeśli chodzi o ilość, jak i wartość zgromadzonych aktywów w funduszach, najczęściej zgadzają się z danymi z innych TFI. Zwłaszcza, że w samym Pekao TFI podobnie jak i większości pozostałych to inwestorki są mniej skłonne od mężczyzn do podejmowania ryzyka inwestycyjnego.

– Polacy generalnie charakteryzują się niewielką skłonnością do ryzyka, a ta postawa dodatkowo jest uzależniona od płci inwestora. Jesteśmy, drugim po Rumunach, najbardziej ostrożnym narodem, jeśli chodzi o inwestycje – komentuje Marlena Janota, prezes Pekao TFI. – W kontekście uwarunkowań rynkowych, dotychczas stopy zwrotu z produktów dłużnych były na atrakcyjnych poziomach, gdy jednocześnie brakowało jakichkolwiek zachęt podatkowych dla inwestycji w produkty akcyjne – dodaje.

Z danych Pekao TFI wynika, że kobiety częściej wybierają fundusze dłużne i wykazują większą awersję do ryzyka.  – Przewaga kobiet nad mężczyznami w funduszach dłużnych wynosi 55 proc. do 45 proc. Zauważamy również, że w produktach emerytalnych, takich jak IKE czy IKZE, inwestorki stanowią większy odsetek niż inwestorzy. Zakładamy, że może to wynikać z różnic demograficznych – podkreśla Janota. Jak dodaje, mężczyźni z kolei częściej wybierają rozwiązania akcyjne (53 proc. mężczyzn vs 47 proc. kobiet), a w niektórych funduszach akcyjnych Pekao TFI ich udział sięga nawet 66 proc. inwestujących – zauważa prezes Pekao TFI. Dlaczego kobiety są ostrożniejsze? – Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w badaniach, które planujemy przeprowadzić. Być może rozwiązanie znajduje się w neuronauce – zapowiada Janota.

W przypadku Santandera TFI przewaga kobiet wśród ogółu klientów jest nieznaczna (ich udział to 51 proc.), ale w podziale na poszczególne rodzaje aktywów różnice mamy już wyraźne. W przypadku funduszy akcji mężczyźni to 61 proc. klientów, z kolei w funduszach dłużnych przewagę (53 proc.) mają już kobiety. Z niedawno opublikowanego badania Santandera TFI, które dodatkowo spenetrowało kwestię nastawienia do ryzyka przez pryzmat pokoleń wynika, że 64 proc. inwestujących w Generacji Z to kobiety, a wśród Millenialsów kobiet jest 57 proc.

Podobny rozkład płci jak w Santanderze mamy w PKO TFI – tutaj kobiety stanowią 53,1 proc. klientów. W przypadku funduszy dłużnych stanowią 56,1 proc. uczestników, podczas gdy w funduszach akcji ich udział jest o 11 pkt proc. niższy.

Większa tolerancja ryzyka

Od każdej reguły bywają oczywiście wyjątki i tak też jest na krajowym rynku TFI. Wśród większych towarzystw odbiegającą od średnich strukturę klientów ma TFI PZU, gdzie z uwzględnieniem pracowniczych planów kapitałowych mężczyźni stanowią ponad 66 proc. klientów funduszy, zaś bez PPK – niemal 73 proc. Przypomnijmy, że do poszczególnych pracowniczych planów kapitałowych przyszli emeryci przypisywani są automatycznie, na podstawie wieku – młodsi trafiają do funduszy z większym udziałem akcji, zaś starsi mają portfele w większym stopniu złożone z papierów dłużnych.

W przypadku wspomnianego TFI PZU zarówno nieco ponad połowa mężczyzn jak i kobiet chętniej wybiera fundusze dłużne – to typowe dla polskiego rynku. Fundusze akcji wybiera jednak tylko 14 proc. kobiet, podczas gdy w przypadku mężczyzn wynik jest o 5 pkt proc. wyższy.

– Wśród uczestników funduszy TFI PZU dominują mężczyźni. Aktywa przez nich zgromadzone stanowią około dwóch trzecich wszystkich aktywów ulokowanych w naszych funduszach inwestycyjnych przez klientów indywidualnych – mówi Piotr Dygas, wiceprezes zarządu TFI PZU. - Biorąc pod uwagę nastawienie do ryzyka, rozkład obu populacji jest bardzo podobny. – Wśród mężczyzn odsetek odważnych inwestorów jest nieco większy, bo jedna piąta z nich wybrała rozwiązania akcyjne, podczas gdy wśród kobiet takiego wyboru dokonało blisko 14 proc. Co ciekawe liczba ta jest zbliżona do tej z przygotowanego na nasze zlecenie raportu „Kobiety (nie)inwestorki”, gdzie 15 proc. badanych kobiet zadeklarowało posiadanie rachunku maklerskiego – kojarzonego przede wszystkim z kupowaniem akcji – przypomina Dygas. Jednym z wniosków ze wspomnianego badania, przeprowadzonego wśród kobiet było to, że często postrzegają one mężczyzn m.in. jako lepiej inwestujących, mających większą szansę na sukces, mniej wrażliwych emocjonalnie, akceptujących wyższy poziom ryzyka, mających silniejszą samoocenę i pewność siebie.

Co ciekawe, mężczyźni mają przewagę w mniejszych TFI. Jak mówi prezes Quercusa TFI Sebastian Buczek, rejestrów męskich jest o 82 proc. więcej niż kobiecych. Panowie w Quercusie TFI preferują też bardziej agresywne fundusze, zaś panie stawiają raczej na produkty dłużne – Specjalizujemy się w zarządzaniu środkami zamożnych klientów indywidualnych (private banking) i instytucjonalnych. Większość naszych klientów to mężczyźni, relacja do kobiet wynosi blisko 2:1. Średni stan środków na rejestrach panów jest o 30 proc. wyższy niż na rejestrach pań. Zauważalna jest tendencja do nieco bardziej odważnego inwestowania przez mężczyzn – komentuje Buczek. – Wszystkich naszych klientów traktujemy z taką samą uwagą, zachęcając przede wszystkim do edukacji ekonomicznej – podkreśla prezes Quercusa.

Wyraźną przewagę mężczyzn ogółem widać także w Skarbcu TFI, gdzie stanowią oni 63 proc. klientów. Tu również zarysowuje się ich większa skłonność do ryzyka – w funduszach akcji udział kobiet to ledwie 33 proc. Co ciekawe, jest ich jednak również mniej w funduszach dłużnych, gdzie odpowiadają za 40 proc. klientów.

Przypomnijmy, że ogółem klienci TFI zdecydowanie chętniej wybierają fundusze dłużne, zwłaszcza w tym roku, a sam lipiec pod względem sprzedaży takich produktów był rekordowy. – Zainteresowanie zarówno u nas, jak i całym rynku, koncentruje się na produktach bezpiecznych, mimo hossy na rynkach akcji trwającej od blisko 3 lat. Oczywiście życzylibyśmy sobie, aby nasi klienci byli większymi beneficjentami trendu wzrostowego na giełdach, ale rozumiemy, iż w większości przypadków najbardziej liczy się bezpieczeństwo i chęć osiągania zysków nieco wyższych niż w przypadku lokat bankowych, a nie ich maksymalizacja. Nie spodziewamy się, aby ta sytuacja w sposób istotny zmieniła się w najbliższych kwartałach – przyznaje Buczek.