Firmy audytorskie dalej będą łączyć siły

Rosnące wymogi, często zmieniające się standardy oraz coraz większa skala działalności polskich spółek sprawiają, że mniejszym firmom trudniej jest badać ich sprawozdania finansowe. To może zachęcać do konsolidacji

Liczba działających w Polsce podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych wyniosła na koniec 2011 r. niespełna 1,8 tys., o 1,5 proc. mniej niż rok wcześniej. Od dłuższego czasu mówi się o tym, że mniejsze firmy muszą się konsolidować, by sprostać rosnącym wymogom. Czy to zjawisko będzie się nasilać?

Wyższym wymogom trudniej sprostać

Zdaniem Jacka Kaczki, prezesa Audit4Business, w najbliższych latach można spodziewać się dalszej konsolidacji mniejszych podmiotów, co wynika przede wszystkim ze wzrastających kosztów stałych funkcjonowania firm. – Sprostanie nowym wymogom – np. w zakresie stosowania systemu kontroli wewnętrznej w podmiotach audytorskich oraz konieczność stosowania w niedługim czasie międzynarodowych standardów rewizji finansowej – ograniczy w przyszłości udział podmiotów prowadzonych w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. W najbliższych latach powinna wzrastać więc rola średniej wielkości podmiotów audytorskich – mówi.

Wśród czynników, które wymuszają konsolidację, szczególnie małych i średnich podmiotów, Zofia Podhorodecka, prezes ECA Auxilium, wylicza m.in. podwyższenie wymagań wobec firm, które chcą badać jednostki zainteresowania publicznego.?Wskazuje też, że obsługa audytorska jednostek zainteresowania publicznego oraz spółek o złożonej strukturze organizacyjnej wymaga wyższej wiedzy oraz spełnienia wyższych wymagań, na co mogą sobie pozwolić jedynie silniejsze firmy audytorskie.

Także Ewa Jakubczyk-Cały, prezes PKF Consult, uważa, że konsolidacja firm audytorskich ma swoje uzasadnienie, wynikające głównie ze wzrostu pracochłonności i skali ryzyka związanego z badaniem sprawozdań. Nie zauważa jednak w branży audytorskiej istotnych tendencji konsolidacyjnych, z wyjątkiem paru połączeń i przejęć. Zdarzają się natomiast działania oparte na współpracy między podmiotami, w tym na zasadach franczyzy.

– Tworzonych jest wiele nowych, małych podmiotów uprawnionych do badania, zwłaszcza przez osoby zdobywające wcześniej doświadczenie w dużych firmach audytorskich. Część z nich realizuje strategie świadczenia usług jako podwykonawca dla dużych firm audytorskich – korzystając z ich systemów rewizyjnych i dostępu do rynku. Powstają też takie podmioty, które z powodzeniem konkurują z większymi firmami audytorskimi, stosując bardziej agresywną politykę rynkową – mówi.

Zdaniem Stefana Czerwińskiego, prezesa spółki Doradca ZDFK, istnieje zagrożenie, że podmioty jedno- czy kilkuosobowe w najbliższym czasie znikną z rynku. – Nie będą w stanie nadążyć za zmieniającymi się regulacjami dotyczącymi podatków i rachunkowości. Małych firm nie stać ponadto na systemy informatyczne i szkolenie pracowników. Jeśli firma chce działać na szczeblu krajowym, to musi mieć w innych miastach oddziały lub współpracujące z nią podmioty. W innym wypadku musiałyby bowiem ponosić wyższe koszty – zaznacza.

Pozostanie kilkanaście wiodących firm?

Andre Helin, prezes BDO, uważa, że w wyniku procesów konsolidacyjnych powstanie kilkanaście dużych podmiotów o zasięgu międzynarodowym, świadczących usługi rewizji podatkowej i doradztwa podatkowego w powiązaniu z rachunkowością. – Większość mniejszych firm audytorskich przekształci się w dobrze rozwinięte biura rachunkowe, świadczące kompleksowe usługi outsourcingowe, z dużą wartością dodaną dla klientów i wolne od jakichkolwiek konfliktów interesów. W świetle aktualnej sytuacji finansowej wielu firm audytorskich takie perspektywy rozwoju zawierają pozytywne elementy – mówi.

Eksperci zaznaczają, że konsolidacja nie obejmie wszystkich firm. – Regulatorzy podkreślają, że zależy im na większej konkurencji na rynku audytu, tak więc nie ma mowy o fuzjach czy przejęciach wśród dużych podmiotów w Polsce czy za granicą. Patrząc jednak tylko na rynek polski, konsolidacja jednoosobowych i małych firm jest nieunikniona, jeśli chcą one skutecznie konkurować i podnosić jakość usług. W Polsce są setki niewielkich podmiotów, dla których jedyną drogą rozwoju jest łączenie kompetencji, zasobów i kapitału – mówi Neil Hughes, partner zarządzający działem audytu w Ernst & Young.

Paweł Pepliński, partner zarządzający działem audytu i doradztwa księgowego PwC

Myślę, że przedłużające się spowolnienie gospodarcze może skłonić mniejsze podmioty działające w branży audytu do konsolidacji, szczególnie że dla wielu firm audytorskich samodzielna działalność będzie stawała się coraz trudniejsza, między innymi ze względu na rosnące wymagania jakościowe ze strony klientów i regulatorów. Fuzja czy przejęcie może być również doskonałym sposobem na uzupełnienie brakujących usług w portfolio danej firmy czy uzyskanie potencjału pozwalającego na obsługę większych i bardziej skomplikowanych podmiotów oraz zwiększenie liczby klientów. Jednak skala i tempo konsolidacji na naszym rynku w dużej mierze będzie zależała od decyzji podjętych na szczeblu Unii Europejskiej.

Jan Letkiewicz, partner zarządzający audytem Grant Thornton

Konsolidację rynku usług audytorskich i zmiany w jego strukturze dostrzegam raczej poza granicami naszego kraju. Tam, gdzie rynki są dojrzałe, czasami jedynym sposobem na szybki wzrost jest przejęcie lub połączenie. Na rynku polskim najwidoczniej nie doszliśmy jeszcze do tego etapu rozwoju. Być może liczymy na to, że nasz rodzimy rynek jest wciąż rynkiem z potencjałem wzrostu. Niemniej jednak, moim zdaniem, konsolidacja na rynku usług audytorskich będzie elementem najbliższej przyszłości, będąc albo efektem zmian wprowadzonych nowymi regulacjami Komisji Europejskiej, dotyczących naszego rynku, albo wynikiem działań średnich firm lokalnych aspirujących do zwiększenia zasięgu działalności do ogólnokrajowego.